Babin

Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa (BIN) od lat borykają się z problemem mało pozytywnego odbioru tej branży w codziennej prasie i potocznej świadomości. W artykule przedstawiono wyniki badania poświęcono wizerunkowemu problemowi BIN z punktu widzenia badań kulturoznawczych. W jego ramach poddano jakościowej i ilościowej analizie treść ponad 300 artykułów poświęconych BIN z lat 1987-2004, z najbardziej poczytnego słoweńskiego dziennika Delo, próbując ustalić sposoby prezentacji tego zawodu w środowisku bibliotecznym i poza nim oraz działania podejmowane na rzecz poprawy wizerunku BIN w kontekście kulturowym i społecznym.

Poza identyfikacją kluczowych cech zawodowego dyskursu dotyczącego wizerunku BIN, autorów interesowały szczególnie dwie kwestie: sposób prezentacji działalności zawodowej bibliotekarzy w mediach i jej osadzenie w sieci mniej lub bardziej powiązanych praktyk społecznych. W badaniu wykorzystano konstruktywistyczne podejście do analizy tekstu Stuarta Halla i jego koncepcję kulturowego przedstawiania (reprezentacji) rzeczywistości.

Ilościowa analiza zidentyfikowanych artykułów wykazała m.in., że zagadnienia dotyczące BIN omawiane są w prasie zwykle w kontekście lokalnym i powiązane z problemami lokalnych społeczności. Teksty poświęcone bibliotekarstwu to krótkie notki na stronach krajowych bądź regionalnych, dotyczące głównie tradycyjnych aspektów usług bibliotecznych i pracy bibliotekarzy. Działalność bibliotek i bibliotekarzy oraz efektywność (lub brak efektywności) świadczonych prze nich usług opisywane są głównie przez liczby (rozmiary zbiorów, statystyki wypożyczeń itp.). W trakcie badań jakościowych zidentyfikowano 4 najbardziej typowe dla sposobu reprezentacji BIN tematy: koncepcje dotyczące cech starych i nowoczesnych bibliotek (centralna pozycję w dyskursie zajmują budynki biblioteczne), ich użytkowników (portretowanych najczęściej jako miłośnicy książek, rzadziej – jako poszukiwacze wiedzy) i bibliotekarzy (charakteryzowanych często jako nadgorliwi strażnicy zbiorów) oraz specyfiki zawodu i kwalifikacji zawodowych.

Nie zauważono znaczących zmian w sposobie przedstawiania BIN na przestrzeni lat, mimo że w nowszych tekstach biblioteki postrzegane są także (choć nadal głównie jako fizyczne miejsca) przez pryzmat informacji i technologii informacyjnych. Wg autorów, choć wniosków z ich projektu, ze względu na słoweńskie uwarunkowania społeczno-kulturowe, nie można generalizować, jego konceptualne i metodologiczne ramy mogą być bardzo przydatne dla dalszych badań nad sposobami prezentacji BIN w mediach.