Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Traktat z Marrakeszu dla osób z niepełnosprawnościami utrudniającymi czytanie druku: implikacje dla Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Dostęp do publikacji, Własność intelektualna, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , ,

Możliwość komentowania Traktat z Marrakeszu dla osób z niepełnosprawnościami utrudniającymi czytanie druku: implikacje dla Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii została wyłączona

W czerwcu 2013 r., w Marrakeszu, na konferencji dyplomatycznej Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), przyjęto traktat w sprawie złagodzenia prawa autorskiego, w celu ułatwienia dostępu do opublikowanych utworów drukowanych osobom niewidomym i słabowidzącym oraz osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem. Traktat ten można uznać za pierwszą międzynarodową umowę mającą zapewnić minimalne standardy praw użytkownika, a nie właścicieli praw autorskich (PA). Nakłada on na umawiające się strony obowiązek wprowadzenia do krajowych przepisów dotyczących PA wyjątki w zakresie prawa do zwielokrotniania, prawa do rozpowszechniania i prawa do publicznego udostępniania chronionych dzieł, by umożliwić beneficjentom (osobom niemogącym efektywnie czytać materiałów drukowanych) oraz upoważnionym podmiotom (opiekunom oraz organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność na rzecz beneficjentów, w tym – bibliotekom), korzystanie, w ramach dozwolonego użytku, z kopii drukowanych publikacji, w formacie umożliwiającym dostęp osobom niepełnosprawnym. Zobowiązuje również do zezwolenia na międzynarodową wymianę kopii sporządzonych zgodnie z określonymi w nim ograniczeniami i wyjątkami.

Traktat z Marrakeszu (TM) wszedł w życie 30 września 2016 r., po zebraniu wymaganej liczby sygnatariuszy. Jak dotąd (w czasie pisania artykułu), TM podpisało 88 krajów, jednak tylko 25 dokonało jego ratyfikacji. W artykule omówiono najważniejsze postanowienia tej umowy oraz problemy związane z jej implementacją. Przeanalizowano również stosunek Unii Europejskiej do wdrożenia zapisów TM we wszystkich krajach członkowskich i przeszkody formalne utrudniające ich przyjęcie. W szczególności, skoncentrowano się na sytuacji prawnej w Wielkiej Brytanii i krajowej legislacji dotyczącej ułatwień dla osób z niepełnosprawnościami, wskazując na niekonsekwentne podejście brytyjskich władz do ratyfikacji traktatu. Auror po części obwinia za ten stan rzeczy eurosceptycyzm lokalnego rządu i jego niechęć do przyjmowania unijnych dyrektyw, a także stanowisko Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie TM. Przybliża również skutki takiego stanu rzeczy dla brytyjskich bibliotek. Obecnie, mogą one sporządzać kopie zastrzeżonych dzieł na użytek swoich niewidomych i niedowidzących odbiorców, nie mogą ich jednak udostępniać użytkownikom z określonym typem niepełnosprawności w innych krajach UE, ani też otrzymywać kopii dzieł z innych krajów. Biblioteki w państwach, które ratyfikowały TM, korzystają natomiast w pełni z gwarantowanych wyjątków od PA, w tym – z możliwości importu i eksportu materiałów w dostępnych formatach z regionów, gdzie zobowiązania TM wprowadzono do porządku prawnego. Aktualizowana lista państw – sygnatariuszy TM dostępna jest na stronie WIPO.

Komentarze wyłączone.