Babin

Powierzchnia jaką dysponują biblioteki jest jednym z ich najcenniejszych atutów, jednak wraz z ekspansją nowych technologii zapotrzebowanie na jej poszczególne funkcje (magazynowe, użytkowe i in.) ulega znaczącym zmianom. Również powstanie koncepcji information commons (knowledge commons) (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]) wpłynęło znacząco na strategiczne przedefiniowanie i kreatywne rozszerzenie sposobów wykorzystania i projektowania przestrzeni bibliotecznej i stworzenie wzajemnie uzupełniających się powiązań między technologią i architekturą. Innowacyjne podejście do designu i adaptacji budynków bibliotecznych na potrzeby ery cyfrowej zyskało szczególna popularność w bibliotekach akademickich w Hongkongu. W artykule przedstawiono efekty transformacji biblioteki Hong-Kong University of Science and Technology (HKUST) i wyodrębnienia w jej wnętrzu zintegrowanej przestrzeni edukacyjno-informacyjnej – learning commons (LC)

Prace modernizacyjne i inicjatywy budowy LC podjęte zostały w większości bibliotek akademickich w tym regionie administracyjnym w związku z reformą systemu szkolnictwa wyższego (wprowadzającej m.in. wydłużenie czasu trwania studiów 1 stopnia z 3 do 4 lat) i znaczącym wzrostem liczby studentów i kadry naukowej. Dały one tym instytucjom szanse na ożywienie, odmłodzenie i zamianę w miejsca bardziej inspirujące, stymulujące i przyjazne użytkownikom. Biblioteka HKUST ukończyła proces rozbudowy swojej siedziby i przekształcenia jej części w LC w latach 2011-2012 (por. BABIN 2010/2/113). Jej budynek powiększono o 1800 m.kw. i wyremontowano 1800 m.kw. w starej części, przekształcając je w LC. Ogółem, na ponad 12 tys. m2 biblioteka udostępnia 3200 miejsc do pracy i 62 pomieszczenia, które można rezerwować. Learning commons, zlokalizowane w centralnym punkcie biblioteki, zapewnia użytkownikom 600 miejsc i składa się z 5 stref: grupowej nauki, otwartej nauki, odpoczynku, nauczania i twórczych mediów. Wyodrębniono w nich 17 pomieszczeń przeznaczonych do pracy w grupach, wyposażonych w interaktywne projektory, komputery i wyświetlacze LCD oraz 2 pomieszczenia do e-learningu, z 33 stanowiskami iMac i 45 Windows PC, które można przekształcić w jedną salę wykładową. W strefie otwartej nauki znajdują się meble o różnym przeznaczeniu, stylu i mobilności, przystosowane zarówno do potrzeb indywidualnych osób, jak i grup użytkowników oraz różnych celów edukacyjnych. Strefa Mediów dysponuje sprzętem do grafiki komputerowej i fotografii cyfrowej, w tym drukarkami, ploterami, bindownicami i urządzeniami rejestrującymi oraz w pełni wyposażonymi studiami produkcji i edycji fotografii, materiałów audiowizualnych i wideo 3D. Obszar wypoczynku, z pięknym widokiem na morze, umeblowano sofami i stolikami kawowymi; można skorzystać w nim z automatów z napojami i jedzeniem oraz gorącej wody. Do LC należy również znajdujące się na niższym poziomie wielofunkcyjne pomieszczenie o otwartym założeniu, mogące pomieścić 100 osób. Cały obiekt łączy funkcje bibliotek oraz interaktywnych laboratoriów, informatorów, salonów i sal seminaryjnych w jednym, integrującym najnowocześniejsze technologie i spajającym społeczność akademicką miejscu.

Autorzy omawiają w tekście szczegółowo elementy projektu architektonicznego i funkcje LC, sposób zagospodarowania nowej strefy oraz świadczone w niej usługi i organizowane wydarzenia, wyniki ewaluacji tego projektu i jego oceny przez różne grupy odbiorców (studentów, wykładowców i zewnętrznych partnerów HKUST) oraz strategie angażowania różnych wydziałów i jednostek uczelni oraz użytkowników do współpracy i kreatywnego wykorzystywania tego obiektu. Przedyskutowano również zmiany ról i zakresu wykorzystania bibliotek po ich modernizacji i podkreślono, że twórcze i elastyczne wykorzystywanie fizycznej przestrzeni tych instytucji może pomóc bibliotekarzom w stawianiu czoła wyzwaniom w cyfrowym i wirtualnym świecie.