Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Innowacja jako wybór strategiczny: doświadczenia Niemieckiej Biblioteki Narodowej

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Zarządzanie, Działalność biblioteki

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Innowacja jako wybór strategiczny: doświadczenia Niemieckiej Biblioteki Narodowej została wyłączona

Podobnie jak inne biblioteki w kraju i na świecie, Niemiecka Biblioteka Narodowa (Deutsche Nationalbibliothek – DNB) musiała zmierzyć się w ostatnich latach z wyzwaniami związanymi z szybkim rozwojem technologii w środowisku informacyjnym i wymuszanymi przez ten proces zmianami. Wiązały się one m.in. z koniecznością przemyślenia sposobów realizacji misji tej instytucji, w tym zadań związanych z gromadzeniem, zwłaszcza po rozszerzeniu w 2006 r. mandatu DNB o publikacje elektroniczne wszystkich typów i o obowiązek ich rejestracji, archiwizacji i długotrwałego udostępniania obecnym i przyszłym pokoleniom. Adaptacja do nowych wymogów i społecznych oczekiwań w bibliotece chcącej zachować status innowacyjnej instytucji, wymagała starannego planowania i wytyczania działań oraz stałego monitorowania ich przebiegu, na podstawie jasno opracowanej strategii i usystematyzowanego podejścia. Oznaczała również konieczność rewizji stosowanych procedur i pełnionych funkcji i, w określonych przypadkach, ich zaprzestania lub ustalenia na nowo. W artykule przedstawiono proces rozwoju nowych zasad funkcjonowania od strony organizacyjnej oraz przykłady i efekty ich implementacji, koncentrując się na sferach aktywności mających duże znaczenie dla przyszłości DNB.

Po nowelizacji prawa o egzemplarzu obowiązkowym i objęciu nim wszystkich materiałów wydawanych w Niemczech w formie cyfrowej, liczba wpływających do biblioteki publikacji wymagających opracowania i (w przypadku materiałów elektronicznych), trwałej archiwizacji, znacząco wzrosła, natomiast liczba personelu oraz dostępne środki budżetowe pozostały na tym samym poziomie. Wykonywanie w tej sytuacji statutowych działań wymagało znalezienia rozwiązań pozwalających w możliwie krótkim czasie zwiększyć efektywność pracy DNB. Jednym z głównych etapów tego procesu, poza stałym rozwojem infrastruktury informatycznej i intensyfikacją prac digitalizacyjnych, było zdefiniowanie strategicznych celów biblioteki na lata 2013-2016. Jej priorytety to: 1) intensyfikacja aktywności związanej z gromadzeniem i dostosowanie używanych w tym celu narzędzi i procedur do nowych typów publikacji, 2) automatyzacja procesów katalogowania i indeksowania zbiorów, 3) poprawa wyszukiwalności i użyteczności zasobów DNB oraz opisujących je metadanych, 4) wzbogacenie i optymalizacja metod długotrwałej archiwizacji, 5) identyfikacja pracowników z celami biblioteki.

Autorzy omawiają szczegółowo kroki podjęte w celu realizacji nowej strategii w każdym z ww. obszarów. Ad 1). Rozpoczęto aktywnie gromadzić i rejestrować treści internetowe (web harvesting), powiększając jednocześnie zbiory materiałów drukowanych (do 80% krajowej produkcji wydawniczej), szarej literatury i materiałów dźwiękowych oraz podwajając liczbę e-czasopism; Ad 2). Zdecydowano się na wykorzystanie metod uzupełniających lub zastępujących tradycyjne sposoby tworzenia metadanych. W 2009 r. zaprzestano ręcznego katalogowania zasobów online i zaczęto polegać na danych dostarczanych przez autorów i wydawców. Rozpoczęto również prace nad automatyzacją klasyfikacji i opracowania rzeczowego książek online, testując m.in. różne metody automatycznego przydzielania klas tematycznych i haseł przedmiotowych (po ewaluacji wybrano system Averbis Extraction Platform), i automatycznego tworzenia rekordów wzorcowych; Ad 3). Utrzymano aktywne uczestnictwo DNB w projektach normalizacyjnych, mających zapewnić współoperatywność i dostępność bibliotecznych metadanych w skali globalnej (rozwój i implementacja RDA, współpraca z BIBFRAME, opracowywanie nowych zasad indeksowania przedmiotowego); Ad 4). Podjęto decyzję, by do 2016 r., długotrwała cyfrowa ochrona stała się integralną częścią zautomatyzowanych procedur dla wszystkich cyfrowych publikacji gromadzonych w ramach eo. Uruchomiono również serwis AREDO skierowany do instytucji sektora kultury i mający ułatwiać współpracę w zakresie archiwizacji zasobów elektronicznych; Ad 5). Zaplanowano szereg działań mających wzmocnić motywację, zaangażowanie i kompetencje pracowników (programy rozwoju osobistego, platformy komunikacyjne, nowe zasady zarządzania, szkolenia, implementacja porozumień, jasny podział odpowiedzialności i in.).

Jednym z głównych obszarów innowacji w DNB jest także automatyzacja procesu transferu cyfrowych obiektów i powiązanych z nimi metadanych od wydawców lub producentów do DNB, w tym walidacji, indeksacji i dalszego przetwarzania tych dokumentów. Obecnie biblioteka oferuje 3 interfejsy do przekazywania cyfrowych publikacji – przez formularz internetowy oraz przy użyciu dwóch metod automatycznego pobierania i przesyłania danych. Większość z omówionych zadań realizowana jest od 2008 r. w formie projektów, dla których stworzono specjalne ramy i procedury zarządzania.

Komentarze wyłączone.