Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Tag: dostępność

Myślenie projektowe a integracja: o innowacjach dla osób niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Architektura i wyposażenie, Kategorie użytkowników, Czytelnictwo

Tagi: , , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Myślenie projektowe a integracja: o innowacjach dla osób niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie została wyłączona

Design Thinking (Myślenie Projektowe) to metodologia tworzenia innowacyjnych produktów i usług bazująca na akcentowaniu problemów, motywacji i potrzeb użytkowników, opracowana pod koniec XX w. przez Dawida M. Kelly’ego na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. Zgodnie z jej założeniami, aby opracować innowacyjne rozwiązania, należy powołać interdyscyplinarny zespół ekspertów reprezentujących różne dziedziny naukowe i praktyczne oraz różne podejścia do zagadnienia. Zadaniem takiego zespołu projektowego ma być realizacja w sposób usystematyzowany działań takich jak: 1) obserwacja zachowań użytkowników i rozmowy z nimi oraz ich otoczeniem, zrozumienie ich sytuacji i problemów, współpraca z użytkownikiem na każdym etapie prac; 2) ustalenie celów, zdefiniowanie problemów, szukanie rozwiązań i ich selekcja; 3) tworzenie prototypu produktu, jego testowanie i udoskonalanie; 4) produkcja próbna; 5) upowszechnienie i ocena wyników. W artykule omówiono jak, zgodnie z tą metodologią, zaprojektowano zestaw edukacyjny dla dzieci w wieku 8-12 lat, pełniący rolę narzędzia mającego służyć integracji społecznej dzieci niepełnosprawnych i ubogich przez zainteresowanie ich książką i biblioteką.

więcej o Myślenie projektowe a integracja: o innowacjach dla osób niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie

Miejsce dla wszystkich: projektowanie uniwersalne w bibliotekach

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Zarządzanie, Architektura i wyposażenie, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Miejsce dla wszystkich: projektowanie uniwersalne w bibliotekach została wyłączona

Piśmiennictwo poświęcone dostosowywaniu bibliotek i miejsc użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych koncentruje się głównie na zapewnianiu zgodności z prawnie określonymi wymogami dostępności – w Stanach Zjednoczonych kwestie te reguluje m.in. ustawa Americans with Disabilities Act (ADA). Wg autorki, podejścia normatywne, programy modernizacji i usługi skierowane na obsługę osób z określonego typu niepełnosprawnością są mniej efektywne i sprzyjają w mniejszym stopniu społecznej integracji i wyrównywaniu szans, niż wdrażanie zasad projektowania uniwersalnego (ang. Universal Design) na wszystkich etapach projektów: od wstępnego planowania po końcowe efekty. Architektoniczną koncepcję Universal Design stworzył poruszający się na wózku amerykański architekt Ronald L. Mace, a zakłada ona obecnie projektowanie nie tylko przestrzeni, ale też produktów (w tym oprogramowania) i usług w sposób poprawiający ich funkcjonalność dla możliwie największego grona odbiorców, a nie tylko osób identyfikowanych jako niepełnosprawne, i spełniający oczekiwania ludzi w każdym wieku i niezależnie od ich kondycji psychofizycznej, czy pochodzenia. W artykule omówiono założenia tego podejścia oraz możliwe obszary, w których może być użyteczne, przedstawiono też przykłady adaptacji jego standardów w kilku amerykańskich bibliotekach publicznych.

więcej o Miejsce dla wszystkich: projektowanie uniwersalne w bibliotekach

Czy e-książki są dla każdego? Ewaluacja dostępności akademickich platform e-booków

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Czy e-książki są dla każdego? Ewaluacja dostępności akademickich platform e-booków została wyłączona

Od początków XXI w. gromadzenie i wykorzystanie e-książek w bibliotekach szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych stale wzrasta i powoli zaczynają one wypierać materiały w formie drukowanej, wielu bibliotekarzy zgłasza jednak wątpliwości związane z użytecznością i dostępnością formatów cyfrowych dla studentów, w tym zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnością fizyczną lub trudnościami w uczeniu się. W piśmiennictwie znaleźć można szereg badań analizujących charakterystykę i dostępność czytników e-książek dla różnych grup użytkowników, powstało jednak niewiele systematycznych analiz platform oprogramowania zapewniających dostęp do e-książek kupowanych przez biblioteki uniwersytetów i college’ów (ich użytkownicy mogą pozyskiwać poszczególne tytuły przez należące do poszczególnych wydawców interfejsy, różniące się w zakresie wyglądu i funkcjonalności). Aby ułatwić bibliotekarzom podejmowanie świadomych decyzji związanych z wyborem platform wydawców najbardziej przyjaznych niepełnosprawnym użytkownikom, na Uniwersytecie Stanowym San Jose (USSJ) powołano inicjatywę Ebook Accessibility Project (EAP). Zyskała ona finansowanie ze strony kampanii Affordable Learnig Solutions Systemu Uniwersytetu Stanowego Kalifornii, której celem jest promocja przystępnych rozwiązań edukacyjnych i zachęcenie wykładowców i studentów do wykorzystywania bibliotecznych ebooków i tekstów w wolnym dostępie, jako alternatywy dla drogich podręczników.

więcej o Czy e-książki są dla każdego? Ewaluacja dostępności akademickich platform e-booków

Identyfikacja zasobów: FRBR a dostępność

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Identyfikacja zasobów: FRBR a dostępność została wyłączona

Modele konceptualne FRBR znacząco zmieniły sposób postrzegania i rozumienia uniwersum bibliograficznego i jego różnych aspektów, koncentrując uwagę na tym, co jest istotne dla użytkownika i oferując wspólny język do dyskusji nad strukturą informacji bibliograficznej i wzorcowej. W artykule omówiono podstawowe założenia i kluczowe charakterystyki tej „rodziny” modeli opisu bibliograficznego, czyli funkcjonalnych wymagań dla rekordów bibliograficznych (Functional Requirements for Bibliographic Records – FRBR) oraz opublikowanych w latach 2009 i 2011 dalszych rozszerzeń tego schematu: Funkcjonalnych wymagań dla danych wzorcowych (Functional Requirements for Authority Data – FRAD) i przedmiotowych danych wzorcowych (Functional Requirements for Subject Authority Data – FRSAD). Przybliżono następnie, jak praktyczne implementacje ich określonych założeń mogą ułatwiać wyszukiwanie zasobów różnym grupom użytkowników, zwłaszcza w kontekście potrzeb osób niewidomych, z niepełnosprawnością wzroku i z zaburzeniami związanymi z odczytem druku.

więcej o Identyfikacja zasobów: FRBR a dostępność

Proponowane wskaźniki przystępności danych w kontekście Linked Open Data

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji

Tagi: , , , , , ,

Możliwość komentowania Proponowane wskaźniki przystępności danych w kontekście Linked Open Data została wyłączona

Jakość danych jest pojęciem wielowymiarowym, definiowanym w literaturze przedmiotu na wiele różnych sposobów, uwzględniających z reguły albo kontekstualne aspekty informacji, albo ich cechy wewnętrzne, niezależne od użytkownika, zadań czy aplikacji, bądź też biorących pod uwagę wpływ prezentacji informacji na ich rozumienie i interpretację. Najczęściej cytowaną definicją jest ta, w której podkreśla się znaczenie użyteczności danych dla ich akceptacji lub odrzucenia przez użytkownika i uzależnia jakość informacji od ich faktycznego wykorzystania, projektu systemu informacyjnego i procesów związanych z tworzeniem danych. W artykule przybliżono różne metodologie i poziomy oceny jakości danych, podkreślając brak zgody w środowisku naukowym co do wyboru powszechnie stosowanych metryk i praktycznych instrumentów ewaluacji jakości, a następnie zajęto się omówieniem tej problematyki w kontekście technologii Sieci Semantycznej. Wskazano, że jednym z najważniejszych atrybutów w analizowanych modelach jakości Linked Open Data (LOD) jest „przystępność danych” (ang. accessibility) i zaproponowano w związku z tym nowy zestaw wskaźników jej pomiaru.

więcej o Proponowane wskaźniki przystępności danych w kontekście Linked Open Data

Niewizualne korzystanie z bibliotek cyfrowych: problemy niewidomych użytkowników

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje, Badania użytkowników, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania Niewizualne korzystanie z bibliotek cyfrowych: problemy niewidomych użytkowników została wyłączona

Biblioteki cyfrowe to systemy informacyjno-wyszukiwawcze oferujące w sieci www różnego typu zasoby, powstałe w formie cyfrowej i w procesie digitalizacji materiałów analogowych (druków, rękopisów, obrazów, nagrań audio i wideo), różnym grupom użytkowników. W artykule zdefiniowano je jako kolekcje zasobów archiwizowanych, obsługiwanych i zarządzanych przez biblioteki i instytucje dziedzictwa kulturowego, nie uwzględniając cyfrowych treści kupowanych od wydawców. Złożoność struktury tych platform i różnorodność przechowywanych w nich zbiorów może powodować problemy związane z wyszukiwaniem informacji, zwłaszcza w przypadku osób niepełnosprawnych, a odpowiednie mechanizmy pomocy, dostarczające wskazówek jak efektywnie korzystać z systemu, odgrywają kluczową rolę w przezwyciężaniu tego typu trudności. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego zagadnieniom dostępności i użyteczności sieci www dla niewidomych, narzędziom ułatwiania dostępu oraz doświadczeniom internautów z niepełnosprawnością wzrokową, a następnie przeanalizowano różne sytuacje wymagające szukania pomocy przez niewidomych użytkowników bibliotek cyfrowych, korzystających z głosowych czytników ekranu.

więcej o Niewizualne korzystanie z bibliotek cyfrowych: problemy niewidomych użytkowników

Promowanie dostępu dla niewidomych i słabowidzących użytkowników: manifest IFLA

Autor: Marta Elas,

Kategorie: Działalność biblioteki, Branża, zawód i edukacja, Dostęp do publikacji, Kategorie użytkowników, Czytelnictwo

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Promowanie dostępu dla niewidomych i słabowidzących użytkowników: manifest IFLA została wyłączona

Przedstawiono „Manifest dla bibliotek obsługujących osoby mające trudności z odczytywaniem druku” (Manifesto for Libraries Serving Persons With a Print Disability). Dokument ten, przygotowany przez IFLA, został podpisany na spotkaniu UNESCO w Paryżu w listopadzie 2013 r. Zakłada on promowanie dostępu do usług bibliotecznych i informacyjnych dla 285 milionów żyjący na całym świecie osób niewidomych i słabowidzących, z których 21 milionów mieszka w Stanach Zjednoczonych, jak również dla osób mających problemy z czytaniem z innych powodów. Dokument zwraca uwagę na konieczność przygotowania odpowiednich usług, zbiorów, sprzętu i innych ułatwień, które pozwolą walczyć z „głodem książek”, jak Światowy Związek Niewidomych (ang. World Blind Union) określa sytuację, w której mniej niż 5% publikowanych książek jest dostępnych dla osób niemogących czytać tradycyjnie wydanych tekstów.

więcej o Promowanie dostępu dla niewidomych i słabowidzących użytkowników: manifest IFLA

Trendy projektowania stron www bibliotek akademickich – studium przypadku bibliotek ze stanu Alabama

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje

Tagi: , , , , , ,

Możliwość komentowania Trendy projektowania stron www bibliotek akademickich – studium przypadku bibliotek ze stanu Alabama została wyłączona

Strony internetowe stały się dla bibliotek szkół wyższych ważnymi narzędziami dostarczania treści, promocji usług oraz działań i kontaktów zewnętrznych, i stanowią obecnie centralne punkty dostępu do informacji o bibliotecznych zbiorach i usługach, jednakże możliwość efektywnej lokalizacji poszukiwanych zasobów zależy w dużej mierze od wyglądu, struktury i przejrzystości danej strony. W artykule przedstawiono wyniki ewaluacji zawartości 24 witryn bibliotek akademickich stanu Alabama, przeprowadzonej w celu oceny ich funkcjonalności, użyteczności oraz zgodności ze standardami projektowania i dostępności.

więcej o Trendy projektowania stron www bibliotek akademickich – studium przypadku bibliotek ze stanu Alabama

Publikowanie a dostępność: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Zagadnienia wydawnicze i prawne, Źródła informacji, Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki, Dostęp do publikacji, Własność intelektualna, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Publikowanie a dostępność: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość została wyłączona

Autorka przedstawia swój raport z konferencji Future Publishing and Accessibility (Przyszłość publikowania i dostępności) zorganizowanej pod patronatem Duńskiego Ministerstwa Kultury i przy wsparciu Konsorcjum Daisy (Digital Accessible Information System), powołanego w celu rozwoju międzynarodowego systemu zapisu cyfrowych książek mówionych dla niewidomych i niedowidzących, oraz Nota – Narodowej Biblioteki Danii dla osób z dysfunkcją wzroku. Wydarzenie miało miejsce w Kopenhadze w dniach 13-14 czerwca 2013 r. i wzięło w nim odział 363 gości z 39 krajów, w tym m.in. Ray Kurzweil – pionier w dziedzinie technologii OCR i syntezy tekstu i mowy, pracujący obecnie dla firmy Google, Jimmy Wales – współzałożyciel Wikipedii oraz przedstawiciele bibliotek, wydawców, stowarzyszeń bibliotecznych (m.in. EBLIDA – Europejskiego Biura Stowarzyszeń Bibliotekarskich, Informacyjnych i Dokumentacyjnych) i rządowych organizacji. Oficjalnego otwarcia konferencji dokonała duńska minister kultury Mariane Jelved.

więcej o Publikowanie a dostępność: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość

Dostosowywanie standardów katalogowania do potrzeb osób niepełnosprawnych: propozycja dla Korei Południowej

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Dostosowywanie standardów katalogowania do potrzeb osób niepełnosprawnych: propozycja dla Korei Południowej została wyłączona

Aby zwiększyć dostępność swoich zasobów dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnością, biblioteki gromadzą materiały w różnych, przeznaczonych dla nich formatach, a wraz z rozwojem technologii rośnie też liczba alternatywnych form zapisu dokumentów. Choć wiele standardów katalogowania zawiera wytyczne przeznaczone dla określania dokładnej charakterystyki takich typów materiałów, większość z nich koncentruje się na opisie książek w systemie Braille’a. Ze względu na brak ustalonych, szczegółowych zasad katalogowania dla innych formatów, wiele bibliotek nie jest w stanie opisać odpowiednio takich pozycji, a część z nich dostosowuje standardy do własnych potrzeb, co skutkuje powstawaniem różnych, niespójnych rekordów dla tych samych pozycji i może utrudniać dostęp do informacji niepełnosprawnym użytkownikom. W artykule zaproponowano więc przegląd, modyfikację i rozszerzenie 4 wydania bazujących na AACR2R Koreańskich Zasad Katalogowania (KZR4) i pól koreańskiego formatu MARC (KORMARC), by umożliwić pełny opis dokumentów w różnych formach zapisu. Zmiany te przeznaczono dla społeczności bibliotecznej w Południowej Korei, jednak wg autorów sugerowane rozwiązania mogą się okazać przydatne także dla bibliotekarzy z innych krajów.

więcej o Dostosowywanie standardów katalogowania do potrzeb osób niepełnosprawnych: propozycja dla Korei Południowej