Projektowanie przestrzeni bibliotecznej na podstawie doświadczeń użytkowników
,Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Zarządzanie, Architektura i wyposażenie
Tagi: biblioteki publiczne, budynki biblioteczne, design biblioteczny, innowacje, modernizacja bibliotek, projektowanie, przestrzeń biblioteczna, urządzenia biblioteczne, zarządzanie przestrzenią
Możliwość komentowania Projektowanie przestrzeni bibliotecznej na podstawie doświadczeń użytkowników została wyłączona
Nowoczesne technologie informacyjne przyczyniły się do zmniejszenia zainteresowania czytelników fizycznymi obiektami bibliotek. Badania w Stanach Zjednoczonych wykazały spadek liczby ich odwiedzin o 5%, przy jednoczesnym wzroście wykorzystania usług i zasobów dostępnych online. Wskazano również, że co czwarta osoba odwiedzająca bibliotekę nie orientuje się w nowej ofercie usług. Aby biblioteka zaczęła znów przyciągać czytelników, konieczne jest przedefiniowanie jej misji społecznej, celów i szukanie innowacyjnych podejść do zagospodarowania przestrzeni i wyposażenia. Analizując ten problem, autorzy artykułu odwołują się do teorii projektowania z myślą o emocjach użytkownika autorstwa Dana A. Normana, prezentowanej w książce Emotional design : Why we love (or hate) everyday things (New York, 2004).
W swojej pracy Norman wprowadził trzy poziomy emocjonalnej reakcji czytelnika na dany produkt (zmysłowej, behawioralnej i refleksyjnej). Artykuł stanowi próbę zastosowania metodologii Normana do kształtowania akceptowanego przez użytkowników wizerunku biblioteki. Omawia przykłady udanych rozwiązań zastosowanych w bibliotekach Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii oraz formułuje zalecenia i wskazówki dla decydentów bibliotecznych.
O akceptacji biblioteki jako miejsca często odwiedzanego, podobnie jak i o akceptacji projektu przedmiotu decydują emocje. W tym aspekcie wyróżniono:
1) czynniki oddziałujące na zmysły (visceral). W odniesieniu do biblioteki będzie to zapach, oświetlenie, ciepło, rodzaj dźwięków, przyjazne otoczenie. Podano m.in. przykład biblioteki w dzielnicy z dużym bezrobociem. Wydzielono w niej odrębny budynek dla nastolatków, uwzględniając ich gusty i potrzeby – jaskrawy kolor ścian i mebli, sale z konsolami gier, 40 stanowisk komputerowych, boksy audio, płaskie ekrany telewizorów, a równocześnie – brak zakazów używania komórek i jedzenia. W zaleceniach znalazły się: wyróżnienie budynku biblioteki z otoczenia, zapewnienie efektownego, dużego wejścia, dużych okien ukazujących wnętrze lub wyświetlanie obrazów wideo, oprawy dźwiękowej dostosowanej do gustów odbiorców, przemyślana organizacja przestrzeni;
2) elementy urządzeń i przestrzeni, stymulujące pożądane zachowanie użytkowników i budzące pozytywne emocje (behavioral design). Należy w tym celu zadbać o funkcjonalność projektowanych obiektów, wychodząc także naprzeciw potrzebom nie kojarzonym z biblioteką, związanym np. z ułatwianiem zakupów w wirtualnych sklepach i zapewniając jednocześnie użyteczność przestrzeni, mebli, oświetlenia itp. Istotny jest też nacisk na rozumienie działania urządzeń, orientację użytkownika w przestrzeni, układzie zbiorów itp. oraz zapewnienie pozytywnych odczuć fizycznych związanych z ich wykorzystaniem. Unika się w ten sposób frustracji użytkowników spowodowanej nieumiejętnością korzystania z technologii. Z kolei dobra orientacja w przestrzeni i posługiwanie się techniką daje im dużo pozytywnych emocji. Zaleca się: jasne instrukcje obsługi, obrazki wyjaśniające działanie urządzeń, napisy w paru językach, tworzenie mobilnych aplikacji ułatwiających poruszanie się w budynku, zapewnienie sprawnych urządzeń technicznych oraz planów i wskazówek lokalizujących sale i zbiory;
3) elementy wpływające na budzenie trwałych, pozytywnych emocji – podejście refleksyjne (reflective). Chodzi o projektowanie przedmiotu lub przestrzeni/usług biblioteki w dłuższej perspektywie czasu (pamięć) oraz zapewnienie samoidentyfikacji użytkowników. Służy temu tworzenie środowiska łączącego ludzi między sobą, utrwalającego ich pozytywne przeżycia związane z biblioteką oraz umożliwiającego dzielenie się emocjami i samorealizację. Zaleca się: wykorzystanie serwisów społecznościowych, zapisywanie, nagrywanie i publikowanie miłych wspomnień dotyczących biblioteki i tworzenie grupy „ambasadorów biblioteki” tj. osób związanych z nią emocjonalnie i przygotowanych do propagowania jej usług.