Babin

Firmy i koncerny w Stanach Zjednoczonych, na skutek fuzji, bankructwa czy spadku popytu na dany rodzaj towarów, rezygnują coraz częściej z prowadzenia wielkopowierzchniowych magazynów i centrów handlowych, określanych mianem big box (przeważnie 5 – 20 tys. m. kw. powierzchni). Biblioteki, zamiast budować od fundamentów nowe siedziby, mogą prowadzić renowację i dostosowywać do potrzeb czytelników opuszczone budynki tego typu, których są w tym kraju tysiące. W artykule omówiono zalety i wady takiego rozwiązania oraz najważniejsze zmiany, jakich należy dokonać podejmując się realizacji takiego projektu. Przedstawiono też kilka przykładów udanych adaptacji pomieszczeń sklepowych i magazynowych na użytek bibliotek.

Między innymi zwrócono uwagę na: 1) korzystną lokalizację. Coraz więcej ludzi decyduje się na zamieszkanie na przedmieściach, gdzie na ogół umieszcza się obiekty typu big box. Przed decyzją o adaptacji takiego budynku należy jednak przeprowadzić analizę demograficzną okolicy, ustalić tryb życia i potrzeby mieszkańców oraz główne szlaki komunikacyjne, zadbać o dojścia piesze, parkingi i przyjazne ludziom otoczenie (zieleń). Na przedmieściach często usytuowane są kawiarnie, kluby i restauracje, których goście mogą być zainteresowani odwiedzaniem biblioteki; 2) wielkość budynku. Musi być ona dostosowana do potrzeb i usług biblioteki. Można też dzielić budynek z inną instytucją kulturalną, np. muzeum; 3) budżet. Koszt renowacji big box szacuje się na 2000 USD na m² powierzchni, a nowej budowy – 3000 USD na m². W budżecie należy też uwzględnić koszty zmiany wizerunku tj. wyglądu i otoczenia budynku; 4) oświetlenie. Magazyny handlowe mają niewielkie okna i nastawione są na korzystanie ze sztucznego oświetlenia, gdy biblioteka przeciwnie – korzysta głównie ze światła dziennego. Dlatego oświetlenie stanowi jeden z głównych problemów przebudowy. Ciekawe rozwiązanie przyjęto w bibliotece w Denton zastępując całą frontową ścianę szklaną płaszczyzną; 5) specyfikę tego typu budowli. Zwykle ich pomieszczenia są wysokie. Pozwala to na podniesienie podłogi lub podwieszenie sufitu. Umożliwia też zastosowanie (zdrowszego niż tradycyjne) ogrzewania podłogowego oraz ułatwia okablowanie i elastyczne projektowanie wnętrza; 6) zastrzeżenia i problemy. Powierzchnia biblioteki nie może być zbyt wielka, gdyż stwarza problemy dla czytelników i bibliotekarzy. Samoobsługa staje się trudniejsza, a bibliotekarze nie mogą zapewnić właściwego nadzoru. Regały z książkami są stosunkowo ciężkie, konieczne jest więc sprawdzenie wytrzymałości podłóg. Starsze obiekty wymagają zmiany systemu ogrzewania, wszystkie – oświetlenia. Niekiedy do ich konstrukcji używano szkodliwych materiałów (np. azbestu), które także należy wymienić. Opuszczone budynki magazynu należy zmienić w ośrodek życia społecznego i kulturalnego, tworząc centrum integrujące społeczność rejonów podmiejskich.