Babin

W artykule przedstawiono studium przypadku udanej implementacji w bibliotece akademickiej bazującego na WordPress repozytorium obiektów wiedzy (ang. learning object repository – LOR), mającego ułatwiać bibliotekarzom szersze dzielenie się materiałami dydaktycznymi online oraz pomóc w przygotowaniu i rozbudowie programów edukacji bibliotecznej. Omówiono w nim również szczegółowo praktyczne i techniczne implikacje wykorzystania oprogramowania WordPress do budowy LOR oraz wady i zalety tego rozwiązania.

W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu literatury przedmiotu, przeanalizowano wyzwania związane z integracją wizualnych interfejsów wyszukiwawczych (WIW) z cyfrowymi bibliotekami i repozytoriami, w tym problemy dotyczące wizualizacji informacji, przydatności stosowanych systemów reprezentacji wiedzy dla użytkowników i jakości metadanych. Głównym celem autorów była identyfikacja kryteriów ewaluacji i implementacji WIW oraz przedstawienie wytycznych związanych z ich projektowaniem oraz poprawą efektywności metod nawigacji i wyszukiwania w kontekście edukacyjnym. Interesowało ich również określenie potencjału technologii wizualizacji informacji oraz identyfikacja problemów z dostępem do obiektów edukacyjnych w bibliotekach cyfrowych i repozytoriach, a także omówienie trendów związanych z wizualnymi strategiami wyszukiwawczymi z perspektywy użytkownika cyfrowych zasobów.

Biblioteki bez granic – Libraries Without Borders (LWB) / Bibliothèques San Frontières (zob. babin.bn.org.pl/?p=2125), to międzynarodowa organizacja non-profit z siedzibami w Paryżu i Waszyngtonie, zajmująca się rozpowszechnianiem edukacji i działaniami na rzecz eliminacji nierówności związanych z dostępem do informacji i nauki w rejonach dotkniętych konfliktami zbrojnymi, kryzysami i klęskami żywiołowymi. Swoje działania prowadzi przez poszerzanie tradycyjnych definicji bibliotek oraz obszarów, w których biblioteki mogą wprowadzać zmiany. W szczególności, członkowie LWB zaangażowani są w zapewnianie pomocy o charakterze transformacyjnym, umożliwiającej ratowanie życia, w organizowanych przez siebie, alternatywnych przestrzeniach bibliotecznych, a organizacji udało się zrealizować z powodzeniem wiele programów bibliotecznych w różnych regionach świata. Większość takich inicjatyw, ze względu na globalny kryzys migracyjny, prowadzona jest w ośrodkach dla uchodźców i centrach dla azylantów i skierowana do osób, które przebywają w izolacji i bez zabezpieczenia podstawowych potrzeb, przez wiele lat.

W dobie mediów cyfrowych, każda osoba z dostępem do sieci www, ma możliwość szybkiego umieszczania online najróżniejszego typu treści, a ich liczba rośnie na niespotykaną dotąd i trudną do sterowania skalę. Zalew niewiarygodnych, niesprawdzonych i niemających żadnego zastosowania informacji utrudnia identyfikację wartościowych źródeł, podstawowym wymogiem nowej ery informacyjnej jest więc wybór kryteriów ewaluacji, pozwalających na ocenę jakości wiedzy. Celem zaprezentowanego w artykule badania było ustalenie, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, koncepcji i sposobów definicji jakości wiedzy (JW) oraz przybliżenie teoretycznych podstaw i mierników wykorzystywanych przy jej szacowaniu, w kontekście potrzeb środowiska e-learningu.

Użytkownicy trafiający po raz pierwszy do bibliotek, zwłaszcza tych mieszczących się w dużych obiektach i posiadających bogate kolekcje książek, mają często problemy z orientacją w budynku i odnajdywaniem miejsc udostępniania poszukiwanych zasobów, z kolei osoby rozpoczynające poznawanie jakiejś dziedziny wiedzy lub szukające informacji o konkretnych, nieznanych im zagadnieniach mogą mieć trudności z odnajdywaniem materiałów najbardziej odpowiadających ich potrzebom i dopasowanych do tematu poszukiwań. Aby rozwiązać ten problem, w Narodowej Bibliotece Informacji Publicznej na Tajwanie (NBIP), opracowano innowacyjny system informacyjny o nazwie NODE (NO Donkey E-learning) personalizujący instrukcje i rekomendacje dla czytelników, i mający pomagać im w poruszaniu się po obiekcie, zwiększeniu efektywności samodzielnego uczenia się i rozwiązywaniu problemów z nieznajomością danej tematyki. System łączy rozwiązania takie jak rzeczywistość rozszerzona (AR), nawigacja wewnątrz budynków (ang. Indoor Positioning Systems) i algorytmy eksploracji danych, i przeznaczony jest dla użytkowników urządzeń mobilnych. W artykule przybliżono teoretyczne założenia tego projektu i jego elementów składowych, proces budowy NODE, architekturę systemu i mechanizmy jego działania.

Jednym z popularnych międzynarodowych trendów w kontekście nauczania wspomaganego technologią (ang. technology enchanced learning) jest wdrażanie zasad powstałego w pierwszej połowie XX w. ruchu otwartej edukacji, przyjmującego, że wiedza jest dobrem wspólnym, a kształcenie stanowi siłę napędowa społecznego rozwoju. Efektem popularyzacji tej idei było powstawianie na całym świecie inicjatyw powiązanych z promocją otwartego oprogramowania, dostępu do otwartych zasobów edukacyjnych (OER) i otwartych repozytoriów obiektów wiedzy, a w kolejnym etapie – rozwoju otwartych praktyk edukacyjnych, których współczesną implementacją są MOOC – masowe, otwarte kursy online (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]). Fenomen ten jest przedmiotem coraz większej uwagi instytucji akademickich i środowiska naukowego, autorzy postanowili więc sprawdzić obecny stan wiedzy i badań w tym zakresie, dokonując w tym celu przeglądu piśmiennictwa poświęconego MOOC z lat 2007-2013. Najważniejsze wyodrębnione w badaniu wątki wykorzystano następnie jako kryteria empirycznej analizy praktyk stosowanych w 10 uniwersyteckich kursach e-learningowych, reklamowanych jako MOOC.

Masowe otwarte kursy online (massive open online courses – MOOC) są nową formą edukacji na odległość, która łączy elementy wcześniejszych modeli tradycyjnych i zdalnych – globalny, masowy zasięg z możliwością nawiązania kontaktu z uczestnikami zajęć, dyskusji i wymiany wiedzy. W artykule omówiono badanie koncentrujące się na kluczowym aspekcie MOOC, odróżniającym je od wcześniejszych form otwartej edukacji online – możliwości masowej interakcji uczestników poprzez fora dyskusyjne w skali globalnej.

E-learning pojawił się w nauczaniu na wydziałach bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) na początku lat 90. ubiegłego wieku. Brakuje jednak badań na temat stosunku osób kierujących studiami z zakresu BIN (dziekanów, kierowników wydziałów, koordynatorów etc.) do tej metody. Dostępna literatura przedmiotu, omówiona w tekście, dotyczy tematów takich, jak sposób rozumienia e-learningu, jego zalety i wady, wpływ na edukację i praktykę BIN oraz sposób postrzegania przez wykładowców, studentów, pracowników uczelni i pracodawców. Przedstawiono w nim również badanie przeprowadzone wśród kadry zarządzającej 85 kierunków BIN z całego świata oferujących programy e-learningowe.

Współcześnie, biblioteki prowadzące edukację informacyjną dla różnego typu odbiorców, wykorzystują w coraz większym zakresie potencjał Internetu i e-learningu, szukają też innowacyjnych sposobów angażowania użytkowników przez tworzenie filmów wideo, animacji, komiksów i interaktywnych poradników. Aby ułatwić im to zadanie, autorka przedstawia wybrane, bezpłatne sieciowe narzędzia przydatne przy tworzeniu multimedialnych obiektów edukacyjnych oraz całych kursów lub modułów szkoleniowych. Wszystkie zaprezentowane zasoby bazują na modelu chmury obliczeniowej i nie wymagają instalacji żadnego oprogramowania. Przy każdym podano, wraz z odsyłaczami, przykłady ich zastosowań w bibliotekach. Przedstawiono też listę stron, blogów i forów, na których można śledzić aktualności i najnowsze trendy dotyczące rozwoju technologii użytecznych dla bibliotekarzy.

W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu fachowego piśmiennictwa, przeanalizowano warunki mogące zapewnić długoterminowe powodzenie i trwałość inicjatyw e-learningowych podejmowanych na uczelniach wyższych, identyfikując czynniki powiązane z kwestiami instytucjonalnymi, projektowymi, technologicznymi, programowymi i personalnymi (oceny studentów i kadry naukowej). Odwołano się przy tym do prac autorów badań empirycznych opublikowanych w recenzowanych źródłach, i poświęconych lokalnym programom e-learningu, porównując inicjatywy, które były nadal prowadzone po upływie 3 lat od publikacji dotyczących ich artykułów, z projektami które zawieszono lub przerwano. Następnie wykorzystano późniejsze raporty autorów wyjaśniające i oceniające, wg ważności, rolę każdego z wymogów w kontynuacji danego przedsięwzięcia (do czasu w którym prowadzono badanie) lub jego wcześniejszym zakończeniu.