Babin

Ruch Linked Data (danych powiązanych) jest relatywnie nowym sieciowym trendem, którego rozwój zapewnił między innymi dostawcom danych możliwość ich publikacji we współoperatywny i możliwy do przetwarzania przez maszyny sposób. Założenia tego modelu akceptowane są przez coraz większą liczbę bibliotek na świecie, które podejmują działania na rzecz „uwolnienia” gromadzonych w katalogach OPAC metadanych. Dzięki technologiom LOD (Linked Open Data) są one łatwiej dostępne zarówno dla ludzi, jak i komputerów i mogą być wykorzystywane także poza sektorem bibliotecznym, tworząc część tzw. sieci danych (Web od Data). W artykule skoncentrowano się na tworzonych przez bibliotekarzy wysokiej jakości danych wzorcowych, przedstawiając korzyści płynące z ich udostępniania w powszechnie akceptowanym, czytelnym maszynowo formacie oraz możliwości ich przetwarzania, linkowania i organizacji przy pomocy narzędzi Sieci Semantycznej.

Osiągnięcie tego celu wymaga uzupełnienia rekordów wzorcowych w formacie MARC informacjami w strukturze LOD (np. identyfikatorami URI). Autorzy przedstawiają wyniki analizy pól rekordów MARC21 i UNIMARC, które odpowiednio, w kategoriach semantycznej interpretacji, mogłyby być przydatne dla definiowanych lokalnie (przez daną bibliotekę) i zdalnie (przez inne instytucję) LOD URI. Do „kandydatów” w pierwszej grupie, dla MARC21 zaliczono pola 001, 024 i 856, w drugiej – 024, 035, 450, 670, 750 i 856, uznając pole 024 za najbardziej odpowiednie do umieszczania identyfikatorów lokalnych, a 7xx dla definiowanych zdalnie LOD URI.

Następnie, zaprezentowano wyniki sondażu, analizującego standardy i technologie stosowane w 7 dużych bibliotekach narodowych do opisu, wymiany i organizacji danych autorytatywnych oraz procedury związane z ich publikacją w postaci Linked Data, sprawdzając, w jakim zakresie są one zgodne z czterema podstawowymi zasadami LOD. W badaniu uwzględniono i szczegółowo omówiono praktyki i inicjatywy Biblioteki Kongresu (serwis id.loc.gov, model BIBFRAME), Biblioteki Brytyjskiej (projekt BNB – brytyjskiej bibliografii narodowej jako LOD (zob. babin.bn.org.pl/?p=3027) oraz bibliotek narodowych Francji (RAMEAU w postaci LOD, projekt data.bnf.fr), Niemiec (plany udostępnienia wszystkich danych bibliograficznych, w tym kartoteki GND jako Linked Data), Hiszpanii (projekt datos.bne.es), Szwecji (katalog centralny LIBRIS jako Linked Data) i Węgier (przydzielanie każdemu hasłu identyfikatora URI, odwołania do DBPedii i VIAF w rekordach autorytatywnych).

W ostatniej części artykułu przedstawiono szczegółowy opis procesu prezentacji rekordów autorytatywnych w katalogu bibliotecznym w formie odpowiedniej dla chmury LOD oraz wzajemne powiązania badanych instytucji w tej sieci danych. Wg autorów, uwzględnione w badaniu organizacje, za wyjątkiem Biblioteki Narodowej Hiszpanii, nie włączyły jeszcze do swoich katalogów online identyfikatorów LOD URI, budując zamiast tego powiązane z LOD serwisy bazujące na informacjach pobieranych z katalogów OPAC. Podkreślono, że biblioteki powinny się angażować w tworzenie otwartych zasobów Sieci Semantycznej, a systemy biblioteczne następnej generacji należy dostosowywać do założeń tego modelu, by oferować usługi Linked Data zarówno użytkownikom bibliotek, jak i całej społeczności Internetu.