Linked Open Data, URI i kontrola autorytatywna w wybranych bibliotekach narodowych
,Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje
Tagi: Linked Open Data, MARC, OPAC, Sieć Semantyczna, biblioteki narodowe, kartoteki wzorcowe, kontrola autorytatywna, linked data, metadane
Ruch Linked Data (danych powiązanych) jest relatywnie nowym sieciowym trendem, którego rozwój zapewnił między innymi dostawcom danych możliwość ich publikacji we współoperatywny i możliwy do przetwarzania przez maszyny sposób. Założenia tego modelu akceptowane są przez coraz większą liczbę bibliotek na świecie, które podejmują działania na rzecz „uwolnienia” gromadzonych w katalogach OPAC metadanych. Dzięki technologiom LOD (Linked Open Data) są one łatwiej dostępne zarówno dla ludzi, jak i komputerów i mogą być wykorzystywane także poza sektorem bibliotecznym, tworząc część tzw. sieci danych (Web od Data). W artykule skoncentrowano się na tworzonych przez bibliotekarzy wysokiej jakości danych wzorcowych, przedstawiając korzyści płynące z ich udostępniania w powszechnie akceptowanym, czytelnym maszynowo formacie oraz możliwości ich przetwarzania, linkowania i organizacji przy pomocy narzędzi Sieci Semantycznej.
Osiągnięcie tego celu wymaga uzupełnienia rekordów wzorcowych w formacie MARC informacjami w strukturze LOD (np. identyfikatorami URI). Autorzy przedstawiają wyniki analizy pól rekordów MARC21 i UNIMARC, które odpowiednio, w kategoriach semantycznej interpretacji, mogłyby być przydatne dla definiowanych lokalnie (przez daną bibliotekę) i zdalnie (przez inne instytucję) LOD URI. Do „kandydatów” w pierwszej grupie, dla MARC21 zaliczono pola 001, 024 i 856, w drugiej – 024, 035, 450, 670, 750 i 856, uznając pole 024 za najbardziej odpowiednie do umieszczania identyfikatorów lokalnych, a 7xx dla definiowanych zdalnie LOD URI.
Następnie, zaprezentowano wyniki sondażu, analizującego standardy i technologie stosowane w 7 dużych bibliotekach narodowych do opisu, wymiany i organizacji danych autorytatywnych oraz procedury związane z ich publikacją w postaci Linked Data, sprawdzając, w jakim zakresie są one zgodne z czterema podstawowymi zasadami LOD. W badaniu uwzględniono i szczegółowo omówiono praktyki i inicjatywy Biblioteki Kongresu (serwis id.loc.gov, model BIBFRAME), Biblioteki Brytyjskiej (projekt BNB – brytyjskiej bibliografii narodowej jako LOD (zob. babin.bn.org.pl/?p=3027) oraz bibliotek narodowych Francji (RAMEAU w postaci LOD, projekt data.bnf.fr), Niemiec (plany udostępnienia wszystkich danych bibliograficznych, w tym kartoteki GND jako Linked Data), Hiszpanii (projekt datos.bne.es), Szwecji (katalog centralny LIBRIS jako Linked Data) i Węgier (przydzielanie każdemu hasłu identyfikatora URI, odwołania do DBPedii i VIAF w rekordach autorytatywnych).
W ostatniej części artykułu przedstawiono szczegółowy opis procesu prezentacji rekordów autorytatywnych w katalogu bibliotecznym w formie odpowiedniej dla chmury LOD oraz wzajemne powiązania badanych instytucji w tej sieci danych. Wg autorów, uwzględnione w badaniu organizacje, za wyjątkiem Biblioteki Narodowej Hiszpanii, nie włączyły jeszcze do swoich katalogów online identyfikatorów LOD URI, budując zamiast tego powiązane z LOD serwisy bazujące na informacjach pobieranych z katalogów OPAC. Podkreślono, że biblioteki powinny się angażować w tworzenie otwartych zasobów Sieci Semantycznej, a systemy biblioteczne następnej generacji należy dostosowywać do założeń tego modelu, by oferować usługi Linked Data zarówno użytkownikom bibliotek, jak i całej społeczności Internetu.