Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Tag: Sieć Semantyczna

Biblioteczne metadane w sieci : przykład data.bnf.fr

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji, Biblioteki jako kolekcje

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania Biblioteczne metadane w sieci : przykład data.bnf.fr została wyłączona

Zarówno w katalogach bibliotecznych, jak i w sieci www, metadane pełnią funkcję przejrzystego języka, przy pomocy którego można wyszukiwać, odnajdywać i pozyskiwać konkretne obiekty. Dzięki szybkiemu postępowi technologicznemu i postępującej redukcji czasu realizacji kwerend, wyszukiwanie online stało się tak trywialne i oczywiste jak wykorzystywanie pieniędzy jako środka wymiany. Według autora, we współczesnym świecie, zbiory metadanych i waluty dzielą wspólną charakterystykę, a przynajmniej służą podobnemu celowi: mierzenia wartości rzeczy w odniesieniu do indywidualnych potrzeb (wyrażanej, w przypadku treści poszukiwanych online, ich pozycją na liście wyników). Można je więc postrzegać jako czasowe substytuty pożądanych obiektów. Z tej właśnie perspektywy, czyli traktowania dostępnych w sieci reprezentacji realnie istniejących obiektów jako dóbr wymiennych, w artykule przeanalizowano transparentność i materialność danych bibliotecznych, demonstrując z jednej strony ich aspekt monetarny, a z drugiej – wymiar fizyczny. Następnie, przedyskutowano, w jaki sposób przyjęcie standardów Linked Open Data (LOD) przyczynia się do reifikacji danych, czyli traktowania ich jako autonomicznych artefaktów, dokumentów jako takich, dostępnych do swobodnego wykorzystywania poza środowiskiem bibliotecznym i mających własną, zależną od jakości wartość. Argumentację oparto na wynikach eksperymentalnych prac nad stroną data.bnf.fr, prowadzonych w Bibliotece Narodowej Francji (BNF).

więcej o Biblioteczne metadane w sieci : przykład data.bnf.fr

Canadian Linked Data Initiative: sprawozdanie z działalności

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Opracowanie informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Canadian Linked Data Initiative: sprawozdanie z działalności została wyłączona

W artykule omówiono początki, zakres działalności i dotychczasowe efekty prac Canadian Linked Data Initiative (CLDI) – projektu realizowanego wspólnie przez grupę 5 największych kanadyjskich bibliotek naukowych (uniwersytetów Toronto, McGill, Montrealu, Alberty, Kolumbii Brytyjskiej) oraz Bibliotekę i Archiwa Kanady, Bibliothèque et Archives nationales du Québec i Canadiana.org (organizację odpowiedzialną za ochronę kanadyjskiego dziedzictwa kulturowego i udostępnianie go online). CLDI powołano w 2015 r., by przygotować biblioteki na przejście z katalogowania w formacie MARC do produkcji i wymiany danych bibliograficznych w otwartej sieci, zgodnie z założeniami modelu BIBFRAME, oraz usprawnić współpracę i wymianę wiedzy między działami katalogowania tych instytucji. Zadania partnerów projektu to m.in. opracowanie nowych, znormalizowanych procedur dotyczących prezentacji i łączenia danych w postaci Linked Data oraz popularyzacja nowego konceptualnego podejścia do tworzenia opisowych metadanych.

więcej o Canadian Linked Data Initiative: sprawozdanie z działalności

Library Reference Model: krok w kierunku Sieci Semantycznej

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Opracowanie informacji

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania Library Reference Model: krok w kierunku Sieci Semantycznej została wyłączona

Library Reference Model (zob. babin.bn.org.pl/?p=3586) konsoliduje w jednej strukturze 3 odrębne modele konceptualne IFLA z rodziny FR, czyli: FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records, 1998), FRAD (Functional Requirements for Authority Data, 2009) i FRSAD (Functional Requirements for Subject Authority Data, 2010). Kontekst technologiczny w którym je rozwijano różni się znacząco od realiów, w których pracowali twórcy LRM i w których istotną kwestią stała się możliwość wykorzystywania danych bibliotecznych poza środowiskiem bibliotecznym, w aplikacjach Sieci Semantycznej. Autorki omawiają podjęte w ciągu ostatnich kilku lat działania, mające pomóc w osiągnięciu tego celu, dzięki stworzeniu wspólnego modelu funkcjonalnych wymagań, uwzględniającego wszystkie aspekty danych bibliotecznych i umożliwiającego ich modelowanie zgodnie z aktualnie przyjętymi praktykami. Prace w tym kierunku prowadzone były od 2012 r., początkowo w ramach FRBR Review Group, zajmującej się konsolidacją zadań użytkowników definiowanych w 3 modelach FR, a następnie przez powołany w 2013 r. zespół o nazwie Consolidation Editorial Group. Ich efektem jest referowany przez autorki dokument definiujący LRN w tekstowej, ustrukturyzowanej formie, dostosowanej do środowiska Linked Open Data (LOD). Po przejściu pozytywnie wszystkich etapów procesu akceptacji, został on przyjęty jako oficjalny standard IFLA w sierpniu 2017 r.

więcej o Library Reference Model: krok w kierunku Sieci Semantycznej

Przyszłość metadanych: otwartość, powiązania i wielojęzyczność – studium przypadku ontologii YSO

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Opracowanie informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje

Tagi: , , , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Przyszłość metadanych: otwartość, powiązania i wielojęzyczność – studium przypadku ontologii YSO została wyłączona

Celem artykułu było przeanalizowanie procesu tworzenia wielojęzycznego słownika terminologicznego i związanych z tym wyzwań. Przybliżono je na przykładzie doświadczeń zgromadzonych przez pracowników Biblioteki Narodowej Finlandii (BNF) w trakcie budowy fińskiego tezaurusa, serwisu Finto (finto.fi) umożliwiającego publikację i przeglądanie słowników i ontologii oraz ich integrację z innymi aplikacjami, a zwłaszcza podczas rozwoju ogólnej, trójjęzycznej ontologii YSO. Szczególną uwagę poświęcono w tekście problematyce zapewnienia równoważności lingwistycznej terminów i pojęć oraz strategiom translacji wypracowanym w trakcie budowy struktury słowników kontrolowanych i harmonizacji wielojęzycznych metadanych. Skupiono się również na celach prowadzonych prac – systemy te potraktowano nie tylko jako narzędzia indeksowania i wyszukiwania informacji, lecz również jako instrumenty promocji otwartego dostępu do nauki i informacji naukowej, zwłaszcza w dziedzinach takich jak bibliometria czy humanistyka cyfrowa, w których metadane traktuje się jako istotny materiał badawczy. Podkreślono przy tym znaczenie publikacji wielojęzycznych metadanych w modelu Linked Open Data (LOD) oraz potrzebę wypracowania wspólnego rozumienia wykorzystywanych pojęć, jako kroków w kierunku przezwyciężania organizacyjnych i lingwistycznych barier w dostępie do zasobów wiedzy, nie tylko z baz i systemów różnych dostawców lecz również różnych obszarów językowych.

więcej o Przyszłość metadanych: otwartość, powiązania i wielojęzyczność – studium przypadku ontologii YSO

Ewaluacja otwartych czasopism naukowych przy użyciu technologii Sieci Semantycznej i kart wyników

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Dostęp do publikacji

Tagi: , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Ewaluacja otwartych czasopism naukowych przy użyciu technologii Sieci Semantycznej i kart wyników została wyłączona

Coraz większa liczba czasopism naukowych wykorzystuje Open Journal System (OJS) – platformę przeznaczoną do zarządzania procesem wydawniczym, od momentu przesłania artykułów przez autorów, przez proces recenzji, redakcji i publikacji. System ten znacząco ułatwia dystrybucję publikacji naukowych w wolnym dostępie, niewiele uwagi poświęcono jednak jak dotąd ewaluacji wykorzystania udostępnianych za jego pośrednictwem otwartych czasopism (OC). Choć rutynowo gromadzi się statystyki dotyczące wykorzystania cyfrowych publikacji z OC, są one rozproszone w repozytoriach, w różnych plikach o niestandardowej strukturze, i zbierane bez związku z celami ekonomicznymi. W efekcie, porównywanie danych statystycznych jest dla naukowców i użytkowników niełatwym zadaniem, trudno też szacować społeczny wpływ tytułów w wolnym dostępie i odpowiednio planować ich rozwój. Jako możliwe rozwiązanie tego problemu, autorzy zaproponowali do oceny i porównania OC kartę wyników – wykorzystywane w biznesie narzędzie monitorowania strategicznych celów organizacji, traktując jako podstawę pomiary statystyczne zgodne z normą ISO 2789:2013 (Informacja i dokumentacja — Międzynarodowa statystyka biblioteczna), oraz architekturę techniczną dla publikacji statystyk, bazującą na technologiach Linked Data, opracowanych przez Politechnikę w Quito (Ekwador) oraz hiszpańskie i ekwadorskie uczelnie wyższe.

więcej o Ewaluacja otwartych czasopism naukowych przy użyciu technologii Sieci Semantycznej i kart wyników

Dokąd zmierzamy? RDA, BIBFRAME i FRBR-LRM

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Opracowanie informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Branża, zawód i edukacja

Tagi: , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Dokąd zmierzamy? RDA, BIBFRAME i FRBR-LRM została wyłączona

Służby biblioteczne odpowiedzialne za opracowywanie zbiorów znajdują się obecnie w stanie nieco chaotycznej transformacji, a kierunki zachodzących zmian wyznaczają trzy główne inicjatywy w sferze katalogowania: Resource Description and Access (RDA), Bibliographic Framework (BIBFRAME) i Functional Requirements For Bibliographic Records Library Reference Model (FRBR-LRM), których przyjęcie wiązać się będzie z istotnymi zmianami sposobu pracy katalogerów i specjalistów ds. metadanych oraz zasad rejestracji, przechowywania i pozyskiwania danych bibliograficznych. Ze względu na wielość rozpowszechnianych obecnie i analizowanych modeli, projektów i prac, znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak za 10 lat będzie wyglądać tworzenie metadanych i opisów katalogowych w bibliotekach jest zadaniem dość trudnym, podobnie jak określenie wiedzy i kwalifikacji potrzebnych bibliotekarzom do funkcjonowania w coraz większym stopniu cyfrowym i zmechanizowanym środowisku. Autorka postanowiła przybliżyć w tekście genezę, specyfikę oraz wzajemne relacje trzech wymienionych wyżej projektów (por. babin.bn.org.pl/?p=3092). Omówiła też korzyści i szanse związane z ich implementacją, dalsze kierunki prac związane z ich wdrażaniem i harmonizacją, a także kroki niezbędne, by odpowiednio przygotować się do pracy w nowym bibliograficznym uniwersum.

więcej o Dokąd zmierzamy? RDA, BIBFRAME i FRBR-LRM

Znaczenie współoperatywności: przypadek Digital Public Library of America

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Opracowanie informacji, Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki

Tagi: , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Znaczenie współoperatywności: przypadek Digital Public Library of America została wyłączona

Digital Public Library of America – DPLA (zob. babin.bn.org.pl/?p=1948), to pierwsza ponadinstytucjonalna, narodowa biblioteka cyfrowa w Stanach Zjednoczonych, udostępniająca rekordy obiektów cyfrowych i pełnotekstowe wersje dokumentów ze zdigitalizowanych kolekcji amerykańskich bibliotek i instytucji kultury, wzorowana na inicjatywach takich jak Europeana (zob. babin.bn.org.pl/?p=2954) i serwis Trove (zob. babin.bn.org.pl/?p=251) Biblioteki Narodowej Australii. Od 2013 r. platforma ta oferuje jeden wspólny interfejs, umożliwiający jednoczesne przeszukiwanie cyfrowych zbiorów dziedzictwa kulturowego pochodzących z różnych źródeł. Aby zapewnić efektywne funkcjonowanie tego systemu oraz stworzonych dla niego interfejsów programistycznych aplikacji – API, niezbędne jest zachowanie określonego stopnia spójności pozyskiwanych metadanych i nakłonienie przekazujących je instytucji do spełniania ustalonych wymogów. W artykule omówiono mechanizmy mające pomóc w osiągnięciu tego celu oraz wypracowane w ramach DPLA rozwiązania, mające gwarantować współoperatywność agregowanych danych i możliwość ich adaptacji do przyszłych zmian architektury sieci www.

więcej o Znaczenie współoperatywności: przypadek Digital Public Library of America

Analiza międzynarodowego sondażu skierowanego do realizatorów projektów Linked Data

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Opracowanie informacji

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Analiza międzynarodowego sondażu skierowanego do realizatorów projektów Linked Data została wyłączona

Badanie The International Linked Data Survey for Implementers zostało przeprowadzone przez OCLC w 2014 i 2015 r., aby zebrać dane na temat już wdrożonych lub wdrażanych projektów i serwisów, w których metadane formatowane są zgodnie z założeniami modelu Linked Data i / lub dalej wykorzystywane w ten sposób. Jego autorom udało się zebrać odpowiedzi od 90 instytucji z 20 krajów. W dokonanej w artykule analizie wyników tego sondażu uwzględniono ankiety z 2015 r., z informacjami na temat 112 eksperymentalnych projektów poświęconych publikacji danych powiązanych oraz ich konsumpcji. Autorka omówiła w nim charakterystykę respondentów, specyfikę podejmowanych przez nich inicjatyw, powody wdrażania Linked Data, typy produkowanych i używanych przez respondentów danych oraz bariery napotykane w trakcie realizacji referowanych zadań; przedstawiła także przykłady projektów implementowanych w różnego typu instytucjach.

więcej o Analiza międzynarodowego sondażu skierowanego do realizatorów projektów Linked Data

Od zarządzania rekordami do zarządzania danymi: RDA, BIBFRAME i nowe aplikacje: RIMMF i OliSuite/WeCat

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Opracowanie informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska

Tagi: , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Od zarządzania rekordami do zarządzania danymi: RDA, BIBFRAME i nowe aplikacje: RIMMF i OliSuite/WeCat została wyłączona

Prace nad testowaniem nowego standardu katalogowania – RDA pomogły zwrócić uwagę środowiska bibliotecznego na ograniczenia formatu MARC21, w tym problemy z odwzorowywaniem w płaskiej strukturze rekordów MARC fundamentalnych dla modeli FRBR i RDA relacji między jednostkami bibliograficznymi, oraz na niedostosowanie danych produkowanych przez instytucje kultury do wymogów Sieci Semantycznej. Potrzebę zmian struktury bibliograficznej i transformacji opisu tekstowego w zrozumiałe dla maszyn, jednoznacznie identyfikowalne i zgodne z technologiami Linked Data sieci zestawy elementów danych oraz opracowania bardziej elastycznego i rozszerzalnego języka metadanych postulowano m.in. w raporcie „On the Record” z 2008 r., sporządzonym przez Grupę Roboczą ds. Przyszłości Rejestracji Bibliograficznej Biblioteki Kongresu, a efektem podjętych w tym kierunku działań była publikacja dokumentacji typowanego na następcę MARC modelu danych BIBFRAME.

więcej o Od zarządzania rekordami do zarządzania danymi: RDA, BIBFRAME i nowe aplikacje: RIMMF i OliSuite/WeCat

Linked Data w bibliotekach cyfrowych: stan obecny i przyszłe trendy

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje

Tagi: , , , ,

Możliwość komentowania Linked Data w bibliotekach cyfrowych: stan obecny i przyszłe trendy została wyłączona

Poprawa dostępności oferowanych przez biblioteki zbiorów cyfrowych i jakości publikowanych przez nie danych bibliograficznych oraz możliwość realizacji bardziej złożonych kwerend wymaga powiązania danych z zewnętrznymi źródłami oraz dzielenia się zasobami w sieci www w formie czytelnej dla komputerów. Pociąga to za sobą konieczność usprawnienia metod zarządzania obecnymi bibliotekami cyfrowymi i semantycznego opisu treści oraz korzystania z nowych form współpracy, m.in. przy pomocy sieci społecznościowych, społeczności specjalistów, czy aplikacji łączących dane, prezentacje i funkcje z wielu źródeł. Linked Data czyli technologie publikowania z wykorzystaniem standardów sieciowych, umożliwiają łączenie związanych ze sobą kontekstowo danych i ich rozpowszechnianie na zasadach projektowania wytyczonych przez Tima Bernersa-Lee w 2006 r. i zgodnie z zaproponowanym przez niego w 2010 r. pięciogwiazdkowym modelem publikacji w otwartym środowisku sieciowym, implementacja usług Linked Data w bibliotekach wiąże się jednak z wieloma wyzwaniami natury technicznej, konceptualnej i prawnej. W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu literatury przedmiotu z ostatnich 5 lat, omówiono obecne wykorzystanie Linked Data w bibliotekach cyfrowych (LDBC) i najważniejsze wdrożenia tej technologii na świecie.

więcej o Linked Data w bibliotekach cyfrowych: stan obecny i przyszłe trendy