Babin

Z inicjatywy Rosyjskiego Stowarzyszenia Bibliotecznego, od 1995 r. zaczęto gromadzić odnoszące się do bibliotekarstwa dokumenty normatywne i prawne opublikowane na terenie Rosji, a następnie przenosić je na formę cyfrową i tworzyć bazę danych „Prawodawstwo Biblioteczne Rosyjskiej Federacji” (PBRF). Na podstawie analizy zgromadzonych w niej materiałów, autorka podsumowuje 20 lat rozwoju bibliotecznej legislacji w okręgach administracyjnych Rosyjskiej Federacji.

W Rosji (wg stanu z 1.04. 2014 r.) funkcjonuje 85 autonomicznych jednostek administracyjnych (w jęz. rosyjskim „sub’ekty Rossijskoj Federacii”). Zaliczono do nich republiki, obwody, kraje, autonomiczne okręgi, jeden autonomiczny obwód i 3 miasta federalnego znaczenia. Każda z tych jednostek po rozpadzie Związku Radzieckiego, w wyniku postępującego procesu decentralizacji, uzyskała daleko idącą możliwość tworzenia własnych rozwiązań prawnych. Regionalne regulacje obejmują najczęściej kwestie związane z organizacją sieci bibliotek, komputeryzacją, egzemplarzem obowiązkowym (eo) i gwarancjami socjalnymi dla bibliotekarzy.

Za główne tendencje i determinanty rozwoju bibliotecznego prawodawstwa w ostatnim dwudziestoleciu uznano: 1) uwarunkowania lokalne, np. w Obwodzie Biełogorodzkim bibliotekarzom za każdy rok pracy przysługuje jeden dodatkowy dzień płatnego urlopu (do 12 dni), a osiągnięcia zawodowe i ciekawe inicjatywy są dodatkowo wspierane finansowo. W Obwodzie Kurgańskim dodatkowy płatny urlop bibliotekarzy po 10 latach zatrudnienia wynosi 18 dni, zatwierdzono tam też finansowe dodatki związane ze stażem pracy, stanowiskiem i z wykonywaniem zadań międzyregionalnych; 2) tworzenie aktów prawnych obejmujących szczególne zagadnienia i aspekty działalności bibliotecznej jak np. przepisy przewidujące odpowiedzialność administracyjną za naruszenie prawa dotyczącego bibliotek, regulacje prawne umożliwiające dodatkowe finansowanie bibliotek dziecięcych, czy przyznawanie małym placówkom osiedlowym i wiejskim dodatkowych subwencji z budżetu metropolitalnego; 3) włączanie bibliotek do prawodawstwa ogólnego, obowiązującego w regionie lub obejmującego całą sferę kultury np. dotyczącego programów informatyzacji społeczeństwa, obsługi osób niepełnosprawnych, dystrybucji informacji urzędowej itp.

Analiza materiałów zgromadzonych w PBRF ujawniła też problemy i trudności związane z tworzeniem prawa na poziomie regionalnym, wynikające głównie z decentralizacji i nowych uprawnień lokalnych władz: zastępowanie ustaw przepisami o niższej randze prawnej, łatwiejszymi do szybkiej zmiany, niedostateczne uregulowanie kwestii egzemplarza obowiązkowego (w 2012 roku przepisy dotyczące eo wprowadzono w 88% jednostkach administracyjnych), niejasny status bibliotek miejskich i międzyosiedlowych, niedopracowany system zbierania danych statystycznych.