Babin

Ruch Linked Data (danych powiązanych) jest relatywnie nowym sieciowym trendem, którego rozwój zapewnił między innymi dostawcom danych możliwość ich publikacji we współoperatywny i możliwy do przetwarzania przez maszyny sposób. Założenia tego modelu akceptowane są przez coraz większą liczbę bibliotek na świecie, które podejmują działania na rzecz „uwolnienia” gromadzonych w katalogach OPAC metadanych. Dzięki technologiom LOD (Linked Open Data) są one łatwiej dostępne zarówno dla ludzi, jak i komputerów i mogą być wykorzystywane także poza sektorem bibliotecznym, tworząc część tzw. sieci danych (Web od Data). W artykule skoncentrowano się na tworzonych przez bibliotekarzy wysokiej jakości danych wzorcowych, przedstawiając korzyści płynące z ich udostępniania w powszechnie akceptowanym, czytelnym maszynowo formacie oraz możliwości ich przetwarzania, linkowania i organizacji przy pomocy narzędzi Sieci Semantycznej.

… więcej o Linked Open Data, URI i kontrola autorytatywna w wybranych bibliotekach narodowych

Debata o potrzebie umiędzynarodowienia niemieckich standardów bibliotecznych ma w Niemczech długą tradycję a jej ożywienie przypadło na początek nowego milenium, kiedy uznano, że używane dotąd zasady katalogowania i formaty bibliograficzne nie odpowiadają bieżącym potrzebom pracy w globalnym środowisku sieciowym (zob. BABIN 2003/4/181). W grudniu 2001 r. niemiecki Komitet Standardów Bibliotecznych (KSB) – organizacja zrzeszająca regionalne sieci biblioteczne i duże biblioteki akademickie, w tym przedstawicieli bibliotek z Austrii i Szwajcarii, przyjął uchwałę popierającą przejście z niemieckich standardów na międzynarodowe przepisy (AACR i MARC), a dwa lata później zrezygnowano z rozwijania RAK (Regeln für alfabetische Katalogisierung) – standardu stosowanego przy katalogowaniu alfabetycznym. Jesienią 2011 r. KSB zarekomendował instytucjom członkowskim przygotowanie się do przyjęcia nowych zasad katalogowania: Resource Description and Access (RDA) w celu ułatwienia wymiany, łączenia i ponownego wykorzystywania danych na poziomie międzynarodowym, a w maju 2012 r. podjęto decyzję o rozpoczęciu procesu implementacji RDA.

… więcej o Wprowadzanie RDA w krajach niemieckojęzycznych

W artykule przedstawiono doświadczenia związane z przygotowaniami do przyjęcia nowych, międzynarodowych przepisów katalogowania – Resource Description and Access (RDA) w Bibliotece Narodowej Szkocji (BNS), koncentrując się na wykorzystaniu tego standardu przy tworzeniu kartotek wzorcowych oraz omówieniu procesów ewaluacji nowych zasad opisu zasobów i przygotowania pracowników do pracy w tym modelu. Przybliżono również przyjęte w BNS zasady i procedury katalogowania, aktualny stan adaptacji RDA, czynniki opóźniające jego wdrożenie oraz proces sukcesywnego szkolenia personelu biblioteki i dalsze plany w tym zakresie.

… więcej o RDA w Bibliotece Narodowej Szkocji

Nazwy osób oraz organizacji to główne hasła pozwalające na łączenie informacji w różnych zbiorach, repozytoriach i systemach, a w szerszej perspektywie – w sieci www, a wraz ze wzrostem ruchu danych w skali globalnej, i pojawieniem się nowych, semantycznych technologii, jakość danych wzorcowych i możliwość rozróżniania wariantów nazw, odnoszących się do tych samych jednostek, staje się coraz bardziej istotną i strategiczną kwestią. W artykule scharakteryzowano założenia i cele serwisów VIAF i ISNI, zajmujących się identyfikacją haseł dla nazw osobowych, i zaprezentowano je jako główne inicjatywy, których celem jest sprostanie wyzwaniom związanym z wiarygodną identyfikacją podmiotów w gwałtownie rozwijającej się, globalnej sieci wiedzy. Przedyskutowano w nim, w jaki sposób oba systemy wspierają założenia programu uniwersalnej rejestracji bibliograficznej (UBC), jak zmieniają międzynarodowe środowisko bibliograficzne i jak budują zasoby mogące służyć jako oś kontroli w sferze wiedzy współtworzonej przez biblioteki. Wskazano również na rolę narodowych agencji bibliograficznych w międzynarodowym systemie produkcji danych i sieci współpracy na rzecz wspólnej konsolidacji nazw osobowych i korporatywnych.

… więcej o ISNI i VIAF – nowe metody wiarygodnej konsolidacji tożsamości

VIAF -Wirtualna Międzynarodowa Kartoteka Haseł Wzorcowych, zawiera (stan na kwiecień 2014) 38 milionów nazw osobowych wraz ze 130 mln powiązanych z nimi rekordów wzorcowych i bibliograficznych, wyrażonych w wielu językach, alfabetach i formatach. Jej aktualizacje dokonywane są co miesiąc, a w trakcie tej procedury powtarza się procesy dopasowywania i klasteryzacji haseł z poszczególnych kartotek wzorcowych, korzystając z technologii Haadop. Ponieważ stosowany w tym celu algorytm nie jest stuprocentowo skuteczny, a nadsyłane przez biblioteki rekordy nie zawsze poprawne – cały proces nie jest wolny od błędów – niejednoznaczności występują na różnych jego etapach, od początkowego dopasowywania rekordów z wariantami nazw do tworzenia klastrów. W artykule omówiono mechanizm i poszczególne etapy automatycznego łączenia i klasteryzacji danych wzorcowych oraz podejście OCLC do eliminacji błędnych identyfikacji; przybliżono też założenia, rozwój i potencjał VIAF.

… więcej o VIAF i problemy niejednoznaczności

W artykule omówiono program AUTHORIS opracowany na Wydziale Informacji i Komunikacji Uniwersytetu w Granadzie w Hiszpanii. Jest to narzędzie umożliwiające generowanie haseł wzorcowych dla rekordów bibliograficznych na podstawie zasobów kartotek wzorcowych i zbiorów słownictwa opublikowanych w modelu Linked Data, za pomocą algorytmów uczenia. AUTHORIS opracowano, by rozszerzyć kontrolę autorytatywną i wymianę informacji między ośrodkami bibliograficznymi i innymi instytucjami.

… więcej o AUTHORIS: narzędzie kontroli kartotek wzorcowych w Sieci Semantycznej

Lokalizowanie w bibliotekach cyfrowych (BC) publikacji napisanych przez konkretnego autora, przy pomocy wyszukiwania wg nazwiska może być trudnym zadaniem ze względu na brak odpowiednich procesów kontroli autorytatywnej. Niska trafność wyników wyszukiwania związana jest głownie z problemami z rozróżnianiem autorów o tych samych nazwiskach i współistnieniem różnych form tego samego nazwiska, zwłaszcza w przypadku używania źródeł zawierających zaszumione (ang. noisy), niespójne, sprzeczne lub błędne dane. Zadaniem identyfikacji różnych wersji i sposobów zapisu nazw autorów w rekordach bibliotecznych zajmowali się tradycyjnie bibliotekarze, jego manualne wykonywanie jest jednak czasochłonne i nie gwarantuje zachowania konsekwencji i ujednoliconych rezultatów dla wszystkich analizowanych zbiorów, od lat podnosi się wiec potrzebę automatyzacji tego procesu. W artykule przedstawiono automatyczny system kontroli nazw autorskich w BC, bazujący na technikach eksploracji danych. Jest on w stanie lokalizować różne formy haseł autorskich i rozróżniać twórców o tych samych nazwiskach, oraz grupować publikacje z prezentowanej listy wyników wyszukiwania wg autorstwa w tzw. authorities (klastrach zawierających pozycje tego samego twórcy, z uwzględnieniem wszystkich form zapisu jego nazwiska), prezentując użytkownikowi pełną listę publikacji danej osoby.

… więcej o Automatyczny system identyfikacji nazwisk autorów w bibliotekach cyfrowych

W artykule omówiono projekt VIAFbot, zrealizowany przez Wikipedystów z OCLC i Biblioteki Brytyjskiej (specjalistów zatrudnionych w tych instytucjach na stanowisku Wikipedian in Residence, czyli rezydent Wikipedii), mający na celu integrację danych wzorcowych z Międzynarodowej Kartoteki Haseł Wzorcowych (VIAF) z biograficznymi artykułami z tej popularnej internetowej encyklopedii. Ich powiązanie ma dać bibliotekom okazję do prezentacji tradycyjnie hermetycznych, znanych głównie środowisku bibliotekarskiemu danych, takich jak rekordy katalogowe i wzorcowe, na szerzej dostępnych, otwartych platformach online.

… więcej o VIAFbot i integracja danych bibliotecznych w Wikipedii