Babin

Choć przenośne czytniki e-książek są dostępne dla indywidualnych użytkowników już od lat 90. ubiegłego wieku, dopiero niedawno, wraz z wprowadzeniem tańszych i bardziej technologicznie zawansowanych modeli (Amazon Kindle, Sony Reader, Nook, czy Kobo) oraz pojawieniem się tabletu iPad, zyskały one większą popularność, a ich upowszechnienie (o ile zdobędą dominującą pozycję na rynku) może oznaczać istotne zmiany dla bibliotek. W artykule zreferowano wyniki badania mającego na celu określenie podejścia amerykańskich studentów do własności e-książek i odtwarzających je urządzeń i zainteresowania tej grupy użytkowników wypożyczaniem z uczelnianych bibliotek pozycji w kompatybilnych z czytnikami formatach. Przedstawiono również, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, możliwe przyczyny stosunkowo niskiej akceptacji tego typu narzędzi wśród odbiorców.

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz przeprowadzonych przez autorkę badań, omówiono sposób postrzegania bibliotek publicznych (BP) przez kanadyjską młodzież w wieku 12-15 lat i czynniki mogące wpływać na poziom wykorzystania tych placówek przez użytkowników z badanej grupy wiekowej. Analizowano m.in. na ile kształt oferty bibliotecznej oraz wzrost dostępności różnorodnych multimediów może kształtować nastawienie nastolatków wobec BP i ich usług.

W systemie bibliotek publicznych Singapuru (zob. BABIN 2008/3/180) inicjuje się wiele programów adresowanych do osób starszych, stanowiących coraz większą część miejscowej populacji (w 2005 r. ponad 12 % mieszkańców tego miasta-państwa stanowiły osoby powyżej 60 r. życia, w 2050 r. ich odsetek może wynosić niemal 40%). W artykule omówiono jedną z takich inicjatyw, polegającą na zakładaniu w lokalnych bibliotekach klubów książki. Przedstawiono też wyniki jakościowego badania przeprowadzonego w 2010 r. wśród kilkunastu członków czytelniczego klubu seniora w jednej z placówek bibliotecznych, i mającego ustalić wzory zachowań czytelniczych starszych użytkowników i ich uczestnictwa w zajęciach przeznaczonych dla tej grupy wiekowej.

Środowisko biblioteczne od lat debatuje nad sensem udostępniania w bibliotekach literatury popularnej, określanej niegdyś mianem „śmieciowej” lub brukowej, próbując określić, czy książki tego typu powinny być w ogóle gromadzone przez biblioteki publiczne, a jeśli tak – czy należy je włączać lektur polecanych przez bibliotekarzy (por. BABIN 2009/4/251). Powieści z kręgu kultury masowej nie traktuje się też zwykle jako istotnego elementu polityki kształtowania zbiorów, mimo że stanowią większość dokonywanych przez dorosłych wypożyczeń, a jednym z głównych zarzutów wobec literatury popularnej jest zarzut eskapizmu, czyli jej oderwania od realiów, a przy tym skłaniania czytelników do ucieczki od prawdziwego życia w świat iluzji i imaginacji. W artykule, skierowanym głownie do bibliotekarzy zajmujących się doradztwem czytelniczym, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, krytycznie omówiono różne teorie i koncepcje eskapizmu w czytaniu dla przyjemności, naświetlając różne aspekty tego zjawiska i podejmując próbę przedstawienia uznawanych za eskapistyczne zachowań w bardziej pozytywnym świetle oraz przedefiniowania pojęcia literatury eskapistycznej.

Rewolucja cyfrowa i Internet podobno wszystko zmieniają – citizen na netizen (obywatela sieciowego), konsumenta na prosumenta (odbiorcę twórczego) (zob. BABIN 2010/2/94), sposoby komunikowania się, wybory i odbiór tekstów. Generują hipertekstową wolność i otwartość, powodując „wirtualizację kontekstu referencyjnego”. Skracają teksty, spłycają i przyśpieszają ich recepcję, gubią nas w semantycznej nieskończoności i przenoszą do świata, w którym ważniejsze wydaje się samo komunikowanie się i tworzenie „nowych” tekstów od ich czytania. Akcentują ideologię „tu i teraz”, spłaszczają kulturę, gubią jej historyczny wymiar, zagrażają czytelnictwu i książce. A jeśli książka ma się ostać, to musi być rzekomo poddana daleko idącemu procesowi wirtualizacji.

W artykule przedstawiono wyniki badania nad czytelnictwem osób po 15 roku życia przeprowadzonego w czerwcu 2010 na reprezentatywnej próbie 1550 respondentów z 225 miejscowości na terenie całych Czech. Do celów porównawczych przywołano też niektóre wyniki badania z 2007 r.  (zob. BABIN 2009/1/25, BABIN 2009/3/172).

Na świecie pisze się coraz częściej krytycznie o mediach elektronicznych i ich wpływie na czytanie i zachowania informacyjne młodych ludzi  (zob. BABIN 2009/4/272, BABIN 2011/2/75). Niewątpliwie pojawienie się tekstów dostępnych online w wersji cyfrowej zmieniło znacząco sposób lektury i nawyki czytelnicze zarówno masowego odbiorcy, jak i środowiska naukowego, a dokumenty elektroniczne wykorzystywane są odmiennie niż drukowane (por. BABIN 2006/3/164, BABIN 2010/3/157). Trudno jednak, zdaniem autora, na razie jednoznacznie oceniać wagę i skutki owych zmian w zakresie sposobu uczenia się i komunikacji, podkreśla więc konieczność prowadzenia dalszych badań w tym zakresie.

Czytniki e-książek i tablety zaczynają być wykorzystywane w amerykańskich szkołach jako narzędzie edukacyjne, a pilotażowe programy ich włączania w proces nauczania inicjowane są zazwyczaj przez bibliotekarzy. W artykule przedstawiono zalety i ograniczenia tych urządzeń oraz przydatne do wykorzystania na zajęciach aplikacje, zreferowano też doświadczenia bibliotek kilku szkół podstawowych w Stanach Zjednoczonych związane z zakupem i wypożyczaniem Amazon Kindle, w celu promocji czytelnictwa wśród uczniów.