Babin

Pojęcie społeczeństwa informacyjnego zyskało popularność wśród naukowców i badaczy już w latach 60. ubiegłego wieku, a dekadę później alfabetyzacja informacyjna (AI) została uznana po raz pierwszy za cel polityczny, jednak jak dotąd, w literaturze akademickiej, nie poświęca się zbyt wiele miejsc politycznym wymiarom edukacji informacyjnej. W celu racjonalizacji procesu opracowywania konkretnych i skoordynowanych działań tym kierunku, w artykule zaproponowano podział dyskursu poświęconego AI z uwzględnieniem 3 różnych perspektyw analizy: 1) społeczno-politycznej – badanie AI jako celu społecznego (edukacja dla informacji; 2) dyscyplinarnej – badanie AI jako formy nauki o informacji (kultura informacji); 3) kognitywistycznej – badanie AI jako formy osobistych kompetencji (umiejętności informacyjne), zgodnie z założeniami przyjętymi w działaniach EnIL – europejskiej sieci na rzecz AI, zajmującej się m.in. opracowywaniem wspólnych programów badawczych, prowadzeniem badań, gromadzeniem porównywalnych danych i współpracą w zakresie AI w Europie. Przedstawiono również ramy teoretyczne dla analizy i porównania polityki względem AI w różnych krajach Unii Europejskiej.

W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego badań empirycznych nad wykorzystaniem w szkolnictwie wyższym społecznościowych technologii służących do przeszukiwania, organizowania i wymiany informacji w Internecie (ang. social annotation tools). Narzędzia tego typu (Diigo, HyLighter, VPen, SpreadCrumbs, EDUCOSM i in.) umożliwiają przechowywanie, klasyfikowanie i udostępnianie online zbiorów ulubionych zakładek oraz własnych pisemnych adnotacji na stronach www i w dokumentach elektronicznych (komentarzy, tagów, podkreśleń, „żółtych karteczek” itp.). Pozwalają też, dzięki udostępnieniu platformy online i opcji tworzenia grup, na realizację różnych wspólnych projektów związanych głównie z pracą nad tekstem.

W artykule przedstawiono historię informatyzacji unikalnej biblioteki dziecięcej w Clamart oraz przyjęte w tym zakresie rozwiązania i osiągnięcia, w kontekście problematyki czytelnictwa dziecięcego we Francji oraz trudności i wyzwań stojących przed bibliotekami dziecięcymi w tym kraju.

Popularność cyfrowych mediów i komunikacji online wśród młodych ludzi daje bibliotekarzom i pedagogom nowe możliwości, stwarza też jednocześnie nowe potrzeby oraz wyzwania dla edukacji bibliotecznej, rozwój rynku zasobów elektronicznych nie idzie bowiem w parze ze zmniejszaniem się nierówności w dostępie do cyfrowych źródeł, narzędzi i umiejętności. W artykule przedyskutowano wyniki amerykańskiego projektu badawczego Digital Youth Project, poświęconego tzw. cyfrowej młodzieży oraz wpływowi wykorzystywanych przez nią nowych narzędzi komunikacyjnych na uczenie się i relacje społeczne. Przedstawiono również innowacyjny program biblioteczny – YouMedia jako model działań na rzecz edukacji informacyjnej cyfrowego pokolenia, a także wnioski, jakie powinny wyciągnąć z tych projektów biblioteki i szkoły bibliotekoznawstwa i informacji naukowej.

Biblioteka Miasta Belgrad (BMB) to największy system biblioteczny w południowo-wschodniej Europie (obsługa ponad 70 lokalizacji w mieście, nadzór nad 13 bibliotekami miejskimi i ich filiami). Instytucja ta prowadzi od lat starania by dotrzeć do jak szerszego grona użytkowników, w tym środowisk marginalizowanych. W 2009 r. zrealizowano z jej inicjatywy badanie mające na celu identyfikację grup niekorzystających z sieci bibliotecznej, opracowanie strategii pozwalającej na przyciągnięcie największej z nich do bibliotek i rozwój usług dostosowanych do jej potrzeb.

W Chinach cenzura w Internecie obejmuje nie tylko całkowite blokowanie dostępu obywateli do określonych stron (np. Facebook), ale też kontrolowanie treści obecnych w sieci (tzw. „miękka” cenzura). W artykule omówiono działania cenzury drugiego typu w chińskich serwisach społecznościowych na przykładzie Sina Weibo (SW) – platformy mikroblogów mającej ponad 200 milionów użytkowników. Wiadomości publikowane na takich stronach podlegają zazwyczaj kontroli ze względu na wewnętrzne regulacje oraz przepisy kraju, w którym działa dany serwis. W Chinach ograniczona jest dodatkowo możliwość wyrażania treści politycznych.

Choć przenośne czytniki e-książek są dostępne dla indywidualnych użytkowników już od lat 90. ubiegłego wieku, dopiero niedawno, wraz z wprowadzeniem tańszych i bardziej technologicznie zawansowanych modeli (Amazon Kindle, Sony Reader, Nook, czy Kobo) oraz pojawieniem się tabletu iPad, zyskały one większą popularność, a ich upowszechnienie (o ile zdobędą dominującą pozycję na rynku) może oznaczać istotne zmiany dla bibliotek. W artykule zreferowano wyniki badania mającego na celu określenie podejścia amerykańskich studentów do własności e-książek i odtwarzających je urządzeń i zainteresowania tej grupy użytkowników wypożyczaniem z uczelnianych bibliotek pozycji w kompatybilnych z czytnikami formatach. Przedstawiono również, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, możliwe przyczyny stosunkowo niskiej akceptacji tego typu narzędzi wśród odbiorców.

Dzielenie się wiedzą odbywa się zwykle w obrębie określonych grup, a w wyniku rozwoju technologicznego — również w wirtualnych społecznościach (WS). W artykule przestawiono badanie, którego celem było zrozumienie, w jaki sposób nowatorskie aplikacje sieciowe wspomagają budowanie relacji i dzielenie się wiedzą w obrębie WS, a tym samym, jak przyczyniają się do ich rozwoju.

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz przeprowadzonych przez autorkę badań, omówiono sposób postrzegania bibliotek publicznych (BP) przez kanadyjską młodzież w wieku 12-15 lat i czynniki mogące wpływać na poziom wykorzystania tych placówek przez użytkowników z badanej grupy wiekowej. Analizowano m.in. na ile kształt oferty bibliotecznej oraz wzrost dostępności różnorodnych multimediów może kształtować nastawienie nastolatków wobec BP i ich usług.

Sieci społecznościowe to obecnie główne medium za pośrednictwem którego ludzie angażują się w internetowe interakcje, a liczba członków takich serwisów, zwłaszcza wśród młodych ludzi, rośnie lawinowo na całym świecie. Z danych statystycznych z 2010 r. wynika, że ok. 73% amerykańskich nastolatków korzystających z sieci www jest członkami któregoś z serwisów społecznościowych (SNS). W artykule zreferowano wyniki badania sprawdzającego, czy wśród młodzieży w wieku 12-18 lat podziały społeczne związane z płcią, pochodzeniem etnicznym, statusem społeczno-ekonomicznym, poczuciem własnej wartości i kapitałem społecznym mają wpływ na wybór któregoś z dwóch popularnych SNS: Facebook lub Myspace.