Babin

Mimo że szybki rozwój serwisów społecznościowych wpłynął znacząco na zmianę zachowań internautów, w tym na spadek liczby użytkowników blogosfery, a wielu aktywnych niegdyś blogerów (zwłaszcza z młodego pokolenia) zarzuciło prowadzenie własnych stron i obecnie publikuje online głównie za pośrednictwem serwisów typu Twitter czy Facebook, w środowisku bibliotecznym blogi nadal nie tracą na popularności. Autorka charakteryzuje na podstawie przeglądu literatury przedmiotu specyfikę tego medium, omawia też wyniki jakościowej analizy zawartości 12 znanych bibliotekarskich blogów, przeprowadzonej w celu ustalenia zakresu ich wykorzystania i rodzajów stosowanych przez ich autorów form przekazu oraz sposobów komunikacji z czytelnikami. Próbuje też ustalić, na ile blogi bibliotekarzy spełniają oczekiwania i potrzeby ich odbiorców oraz możliwą przyszłość tej formy samodzielnej publikacji.

Szkoły wyższe wdrażają w coraz szerszym zakresie, w celach edukacyjnych, technologie sieci 2.0 ułatwiające identyfikację, wykorzystanie, ocenę, tworzenie i wymianę cyfrowych mediów oraz wspólną naukę i współpracę, a wzrost liczby użytkowników tego typu serwisów prowokuje pytania dotyczące nierówności w zakresie dostępu do internetu i e-zasobów, związanych m.in. z przynależnością do określonej płci oraz czynników mogących warunkować efektywne wykorzystanie tych narzędzi w celu zdobywania wiedzy i rozwoju nowych umiejętności. W artykule omówiono, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, edukacyjne zastosowania i możliwości aplikacji 2.0 oraz warunkowane płcią różnice w korzystaniu z komputerów i Internetu, a następnie przedstawiono wyniki i wnioski z badania sprawdzającego wpływ lęku przed komputerami na stosunek studentek college’u do technologii 2.0.

Biblioteka Jabok – Wyższej Szkoły Zawodowej Pedagogiki Społecznej i Teologii w Pradze, oprócz studentów i naukowców uczelni macierzystej obsługuje też wszystkie osoby zainteresowane jej księgozbiorem bądź usługami. Biblioteka ta zainstalowała u siebie zintegrowany system biblioteczny Evergreen o otwartym kodzie źródłowym, udostępniany na licencji GNU General Public License. Jest to bardzo nowoczesne oprogramowanie, z szeroką ofertą funkcji i usług dostosowanych do pracy w ramach sieci i konsorcjów bibliotecznych. Pierwszą jego wersję wdrożono w 2006 r. w konsorcjum bibliotek publicznych stanu Georgia, a obecnie korzystają z niego setki bibliotek, głównie w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie, a także w kilku innych krajach, np. w Indiach i Chinach (zob. BABIN 2010/1/55)

W artykule omówiono czeski system zarządzania treścią Kramerius (oprogramowanie open source dystrybuowane na licencji GNU GPL v3), za pośrednictwem którego, przez strony 20 bibliotek naukowych Czech oraz biblioteki Uniwersytetu w Bratysławie, tworzone jest cyfrowe repozytorium książek i czasopism. Projekt koordynowany jest przez Bibliotekę Narodową Czech (BNCz). Biblioteka cyfrowa Kramerius pod koniec 2011 roku zawierała blisko 16 mln stron dokumentów, najwięcej wprowadziła ich BNCz – 8,1 mln stron, w tym 5,1 mln stron czasopism.

W artykule przybliżono charakterystykę oraz zalety jednego z coraz popularniejszych (głównie w krajach rozwijających się), darmowego, otwartego zintegrowanego systemu bibliotecznego (ZSB). NewGenLib rozwijany jest od 2005 r. przez Verus Solutions Pvt Ltd, we współpracy z Kesavan Institute of Information and Knowledge Management (Indie). Początkowo rozpowszechniano go jako oprogramowanie własnościowe i implementowano z powodzeniem jako podstawowy ZSB w wielu dużych indyjskich bibliotekach. W 2008 r. jego wersja 2.1 została opublikowana na zasadach open source, na licencji GNU GPL, a program wkrótce zyskał wielu użytkowników w krajach Azji Południowo Wschodniej, Afryki i Bliskiego Wschodu. Jest to projekt aktywny, wersja 3.0 pojawiła się we wrześniu 2011 r., od tej pory też regularnie wypuszczane są nowe aktualizacje i dodatki – obecna edycja dostępna jest na telefony komórkowe i tablety z systemem operacyjnym Android 2.1.

Kody QR (zob. babin.bn.org.pl/?p=534) są coraz powszechniej używane w przemyśle i handlu, ich wykorzystanie w szkolnictwie wyższym i bibliotekach jest jednak nadal niewielkie, głównie ze względu na relatywnie niewielką liczbę posiadaczy urządzeń potrzebnych do ich odczytu oraz nadal niską świadomość potencjalnych możliwości ich zastosowań. W artykule przybliżono niektóre z dotychczas zrealizowanych projektów implementacji tej technologii w bibliotekach akademickich, a  następnie przedstawiono związane z QR projekty realizowane w bibliotece Harolda B. Lee (HBLL) Uniwersytetu Brighama Younga (prywatna uczelnia ze stanu Utah) oraz doświadczenia zdobyte w trakcie ich testowania i praktyczne wskazówki dla bibliotekarzy rozważających integrację tych aplikacji.

Liczba indywidualnych posiadaczy czytników e-książek w Stanach Zjednoczonych wzrasta co roku w postępie geometrycznym, jednak duża część bibliotek akademickich, mimo uznania tego trendu i przeznaczania coraz większych środków na zakup i subskrypcję materiałów elektronicznych, obawia się inwestowania w udostępnianie tych narzędzi i traktowanie ich jako standardowego bibliotecznego wyposażenia, głównie ze względu na cięcia budżetowe, brak kompatybilności oferowanych modeli z wszystkimi formatami e-książek, niespełnianie warunków dostępności zapisanych w ustawie o niepełnosprawnych czy też niedostosowanie oferty dostawców do potrzeb społeczności akademickiej. W artykule omówiono historię wprowadzania tej technologii na amerykański rynek, rodzaje oferowanych modeli czytników, ich zalety i wady, w tym licencyjne ograniczenia związane z udostępnianiem pobieranych na nich treści, a także doświadczenia lokalnych bibliotek dotyczące implementacji takich urządzeń (por. BABIN 2010/1/57, BABIN 2011/2/92) i wyzwania, jakim musiały sprostać.

Międzynarodowa konferencja Elpub organizowana jest od 1997 r. i ma na celu prezentację wyników badań nad różnymi aspektami elektronicznego publikowania oraz wymianę idei i doświadczeń między bibliotekarzami, wydawcami, projektantami i naukowcami. Jej 16 edycja – Elpub2012, pn.”Social Shaping of Digital Publishing: Exploring the interplay between Culture and Technology” (Społeczne kształtowanie cyfrowego publikowania: badanie wzajemnych oddziaływań kultury i technologii) miała miejsce w dniach 14-15 czerwca 2012 r. na Uniwersytecie Minho w Guimarães (Portugalia). Na jej program złożyły się dyskusje panelowe, dwa wystąpienia główne oraz prowadzone równolegle sesje poświęcone innowacjom i przyszłym rozwiązaniom technologicznym, cyfrowemu tekstowi i czytaniu, cyfrowej nauce i publikowaniu, repozytoriom i bibliotekom oraz specjalnym archiwom.

Georeferencja zdigitalizowanych kolekcji historycznych map polega na dodawaniu do ich plików określonych danych geoprzestrzennych. Proces ten zakłada zazwyczaj nanoszenie na mapę odpowiednich punktów kontrolnych, odpowiadających konkretnej, rzeczywistej lokalizacji geograficznej, a na jego efekty ma wpływ wybór układu współrzędnych, typ transformacji i metody zmiany liczby pikseli w obrazie. Może on dać bibliotekom wymierne korzyści, m.in. w postaci poprawy efektywności wyszukiwania i wizualizacji cyfrowych zasobów kartograficznych, lepszej czytelności i rozumienia treści dawnych map, możliwości ich porównywania z innymi mapami i łatwej integracji z Google Maps, Google Earth czy powiązanymi interfejsami API, jednak ze względu na wysokie koszty i czasochłonność prac związanych z wykorzystywaniem konwencjonalnych systemów informacji geograficznej, niewielu bibliotekarzy decyduje się na ich implementację. W artykule przedstawiono dostępne na rynku, komercyjne i otwarte oprogramowanie do definiowania lokalizacji przestrzennej (QGIS, GRASS, GDAL, MapRectifier, MapWinGIS Image Georeferencer) oraz historię georeferencji online i bibliotecznych aplikacji tego typu (MapWarper i in.), a następnie zaprezentowano alternatywne rozwiązanie – bazujący na współpracy projekt online pozwalający na georeferencję obrazów map w ramach crowdsourcingu.

Społeczne katalogi online (SOPAC), czyli OPAC wyposażone w funkcje i elementy sieci 2.0, umożliwiające użytkownikom samodzielne tworzenie i dodawanie danych do rekordów bibliograficznych (tagów, recenzji, rekomendacji, ocen czy komentarzy) i interakcje z bibliotekarzami i innymi użytkownikami (tworzenie wirtualnych społeczności, dyskusje i wymianę informacji na temat lektur, zainteresowań itp.), postrzegane są jako rozwiązania mogące pomóc bibliotekom w prowadzeniu rywalizacji z komercyjnymi wyszukiwarkami i serwisami internetowymi, jednak ze względu na duże koszty i nakłady pracy związane z implementacją narzędzi do tworzenia SOPAC, niewiele bibliotek publicznych zdecydowało się jak dotąd na wprowadzenie tego typu technologii. Aby ułatwić bibliotecznym decydentom podjęcie właściwych decyzji dotyczących wyboru efektywnych i najlepiej dostosowanych do potrzeb użytkowników funkcji społecznych systemów wyszukiwawczych (SSW), porównano sposoby wykorzystywania dwóch różnych interfejsów tego typu: AguaBrowser firmy Serial Solutions (zob. BABIN 2008/2/138) i systemu BiblioCommons, w dwóch sieciach kanadyjskich bibliotek publicznych.