Babin

Metadane dostarczają podstawowych informacji o zasobach, do celów archiwizacji, lokalizacji, opisu i integracji danych, zapewniają też ich dostępność i możliwość interpretacji, analizy i ponownego wykorzystania. Istotnym aspektem jakości metadanych jest ich spójność, a brak spójności w rekordach ma bardzo negatywne skutki dla efektywności wyszukiwania, gdyż w tym przypadku, przy tematycznych kwerendach, użytkownicy otrzymują w wynikach wyszukiwania opisy niepowiązanych z danym zagadnieniem zasobów, bądź też nie otrzymują najbardziej oczywistych trafień. Sytuacja ta wygląda jeszcze gorzej w przypadku niespójnego opisu lokalizacji – brak koherencji uniemożliwia wyszukiwanie określonych geograficznie źródeł. Problem ten jest dość powszechny dla bibliotecznych kolekcji, w tym dla bibliotek cyfrowych. W artykule zaprezentowano jedno z możliwych rozwiązań tego problemy – sformalizowaną, na wpół zautomatyzowaną metodologię procesów cyfrowego kuratorstwa, w tym zwłaszcza procedur związanych z realizacją zadań zabezpieczania cyfrowych repozytoriów materiałów kartograficznych i metod wykrywania niespójności metadanych geoprzestrzennych. Omówiono również efekty jej implementacji w warunkach rzeczywistych, na zbiorze 12 tys. rekordów w formacie MARC21, opisujących zasoby przestrzenne (mapy i atlasy) i pozyskanych z Biblioteki Kongresu przy pomocy protokołu SRU.

… więcej o Poprawa geoprzestrzennej spójności metadanych bibliotek cyfrowych

Projekt Pelagios (Pelagios: Enable Linked Ancient Geodata In Open Systems) to wspólna, międzynarodowa inicjatywa wielu środowisk naukowych, mająca na celu ułatwienie powiązań między różnego typu zasobami online dotyczącymi badań historycznych (takimi jak literatura poświęcona starożytnym cywilizacjom i językom, zbiory danych archeologicznych, mapy, pliki graficzne, cyfrowe artefakty, wyniki badań i in.) i miejscami z przeszłości, do których się odnoszą. Kluczem do budowy takiej sieci powiązań między odrębnymi zbiorami danych jest wykorzystywanie słowników nazw geograficznych online, w których każdemu miejscu przypisuje się unikalny, stabilny identyfikator URI. Członkowie Pelagios zaangażowani są w tworzenie najlepszych praktyk i narzędzi pomocnych przy realizacji założeń projektu, w tym m.in. w określanie zasad publikacji metadanych indeksów geograficznych jako Linked Open Data i rozwój otwartej platformy adnotacji Recogito, wspierającej proces linkowania cyfrowych tekstów i map z miejscami, których dotyczą, a tym samym – geoprzestrzenną analizę historycznych map i tekstów. W jego ramach opracowano także Peripleo – prototypową aplikację o otwartym kodzie źródłowym, pozwalającą na wizualizację i czasoprzestrzenne przeglądanie rosnącego zasobu wzajemnie powiązanych otwartych danych publikowanych przez społeczność naukową. Artykuł poświęcono prezentacji tego ostatniego przedsięwzięcia.

… więcej o Pelagios a Peripleo: narzędzie eksploracji danych w wymiarach czasu i przestrzeni

Biblioteki muszą dostosowywać swoje obiekty do aktualnych potrzeb i zachowań użytkowników, i – wraz z pojawianiem się nowych trendów dotyczących np. używania przenośnych urządzeń, materiałów cyfrowych czy pracy zespołowej, dokonywać strukturalnych zmian w miejscach przeznaczonych pierwotnie do przechowywania tylko fizycznych zasobów (instalacje dodatkowego okablowania, WiFi, adaptacja pomieszczeń do potrzeb grup, cichej pracy itp.). Wiedza na temat sposobów wykorzystania przestrzeni bibliotecznej przez użytkowników jest kluczowym warunkiem jej odpowiedniej organizacji i planowania, niestety często biblioteczne projekty modernizacji czy renowacji bazują głównie na wytycznych projektowych, a nie na wynikach badań nad faktycznymi zachowaniami użytkowników, a badania takie – jeśli już się je prowadzi, ograniczają się głównie do nieformalnych obserwacji gości biblioteki lub sprawdzania ich preferencji np. przy pomocy ilościowych sondaży. Aby pomóc bibliotekarzom w gromadzeniu wiarygodnych danych pozwalających uzyskać pełny obraz aktywności czytelników, w artykule zaproponowano nowe podejście do analizy przestrzennej: visual traffic sweeps (VTS), czyli wirtualne kontrole ruchu, łączące tradycyjne metody obserwacyjne z technikami wizualizacji GIS (systemów informacji geograficznej).

… więcej o Wizualne kontrole ruchu: nowe podejście do pomiaru wykorzystania przestrzeni bibliotecznej

Georeferencja zdigitalizowanych kolekcji historycznych map polega na dodawaniu do ich plików określonych danych geoprzestrzennych. Proces ten zakłada zazwyczaj nanoszenie na mapę odpowiednich punktów kontrolnych, odpowiadających konkretnej, rzeczywistej lokalizacji geograficznej, a na jego efekty ma wpływ wybór układu współrzędnych, typ transformacji i metody zmiany liczby pikseli w obrazie. Może on dać bibliotekom wymierne korzyści, m.in. w postaci poprawy efektywności wyszukiwania i wizualizacji cyfrowych zasobów kartograficznych, lepszej czytelności i rozumienia treści dawnych map, możliwości ich porównywania z innymi mapami i łatwej integracji z Google Maps, Google Earth czy powiązanymi interfejsami API, jednak ze względu na wysokie koszty i czasochłonność prac związanych z wykorzystywaniem konwencjonalnych systemów informacji geograficznej, niewielu bibliotekarzy decyduje się na ich implementację. W artykule przedstawiono dostępne na rynku, komercyjne i otwarte oprogramowanie do definiowania lokalizacji przestrzennej (QGIS, GRASS, GDAL, MapRectifier, MapWinGIS Image Georeferencer) oraz historię georeferencji online i bibliotecznych aplikacji tego typu (MapWarper i in.), a następnie zaprezentowano alternatywne rozwiązanie – bazujący na współpracy projekt online pozwalający na georeferencję obrazów map w ramach crowdsourcingu.

… więcej o Georeferencer: crowdsourcingowa georeferencja bibliotecznych zbiorów map