Babin

W artykule przeanalizowano wspólne aspekty zawodów powiązanych z nauką o informacji oraz ochroną i zapewnianiem dostępu do dziedzictwa kulturowego, a także miejsce muzeologii w kanadyjskim systemie kształcenia na poziomie wyższym, a następnie przedyskutowano celowość włączenia do uniwersyteckich programów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej przedmiotów związanych z szeroko rozumianym muzealnictwem, wskazując, że studenci uzyskają dzięki temu poszukiwany zawód, a uczelnie – nowych studentów na kierunkach koncentrujących się dotąd głównie na bibliotekach i archiwach .

Większość projektów humanistyki cyfrowej (HC) bazuje na podejściu Do-It Yourself (zrób to sam), proces produkcji wiedzy w społecznościach cyfrowych humanistów wymaga też jednak treści, narzędzi i danych tworzonych przez innych, a sukces takich przedsięwzięć zależy w dużej mierze od formalnej i nieformalnej współpracy w obrębie kilku sektorów informacyjnych (akademickiego, pozaakademickiego i kultury). Bibliotekarze pełnią od wielu lat ważne funkcje w środowisku HC, wspierając budowę cyfrowych zasobów, ułatwiając nawigację między różnymi źródłami, pomagając w spełnianiu potrzeb informacyjnych naukowców i dbając o rozwój standardów danych i organizacji informacji. W artykule przeanalizowano możliwość utworzenia prowadzonego przez bibliotekarzy miejsca spotkań HC dla wielu różnych społeczności badaczy, przy wykorzystaniu hostowanej w modelu SaaS wersji otwartej platformy Omeka, służącej do publikacji i prezentacji cyfrowych kolekcji obiektów kultury, czyli Omeka.net (zob. babin.bn.org.pl/?p=2768). Przedstawiono również wyniki ewaluacji tego narzędzia, jako taniego i przyjaznego technologicznie (również dla laików) rozwiązania, zapewniającego warunki do współtworzenia i eksploracji zasobów online.

W artykule dokonano krytycznego przeglądu piśmiennictwa poświęconego relacjom między wyszukiwaniem informacji a uczeniem się w kontekście edukacji na poziomie akademickim. Ponieważ wnioski z wielu badań dotyczących procesów zdobywania i przyswajania informacji przez studentów oraz zależności między ich kompetencjami informacyjnymi a skutecznością kwerend są niespójne, problem ten postanowiono rozpatrzyć koncentrując się nie tyle na problematyce zachowań informacyjnych obserwowanych przy realizacji zadań związanych z nauką, co na sposobach konceptualizacji i rekonfiguracji systemów wyszukiwawczych jako instrumentów edukacyjnych oraz narzędzi oceny efektów uczenia się na podstawie wyników wyszukiwania. Podjęto też próbę stworzenia nowego, bazującego na współpracy programu badawczego analizującego problematykę uczenia się i szukania informacji z wielodyscyplinarnej perspektywy.

W artykule omówiono zagadnienia związane z metodyką nauki czytania oraz możliwościami promocji czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, z uwzględnieniem różnych preferencji czytelniczych oraz czynników takich jak obniżanie się poziomu edukacyjnego młodych ludzi, pojawienie się nowych modeli uczenia się oraz upowszechnienie mediów elektronicznych i nawyków związanych z czytaniem z ekranu. Przeanalizowano także praktyki czytania tekstów w formie cyfrowej w kontekście dwóch teorii: czynnikowej i deiktycznej.

Liczba wakatów na tradycyjnych stanowiskach bibliotecznych w Ameryce Północnej stale się zmniejsza, absolwenci bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) mają więc coraz mniejsze szanse na znalezienie pracy w zawodzie. Jednocześnie, współczesna gospodarka informacyjna zapewnia im nowe perspektywy zatrudnienia, szkoły BIN reklamują się więc coraz częściej jako miejsca, które pomagają studentom w zdobyciu uniwersalnych, ponad-dziedzinowych kompetencji (ang. transferable skills) przydatnych w różnych kontekstach i sektorach. Aby sprawdzić możliwości rozwoju zawodowego przyszłych i obecnych bibliotekoznawców, bibliologów i specjalistów informacyjnych, autorka postanowiła przeanalizować doświadczenia zawodowe absolwentów BIN ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, pracujących poza bibliotekami i ośrodkami informacji naukowej.

Koncepcja kapitału społecznego zdobywa w ostatnich latach coraz szerszą popularność i jest przedmiotem wielu badań, przede wszystkim w dziedzinie nauk społecznych. O rozpowszechnieniu pojęcia świadczy wielość sposobów jego rozumienia. Obliczono, że w ciągu ostatniego dwudziestolecia pojawiło się ponad 1200 definicji kapitału społecznego. Dało to podstawę do krytycznych ujęć tej idei, między innymi ze względu na chaos definicyjny oraz brak spójnych ram koncepcyjnych.

W ostatnich latach, na całym świecie można obserwować zaostrzanie się konfliktów na tle religijnym i obyczajowym, w naukach społecznych coraz więcej uwagi poświęca się więc problematyce wpływu ideologii i wierzeń religijnych na społeczeństwa i kultury. Z naciskami różnych grup wyznaniowych musi radzić sobie także środowisko biblioteczne, w piśmiennictwie bibliotekoznawczym znaleźć można jednak niewiele odniesień do tej tematyki, jest ona też praktycznie nieobecna w teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN). W artykule, na przykładach, omówiono z jakimi problemami, związanymi m.in. z opisem i sposobem traktowania religijnych materiałów muszą radzić sobie biblioteki w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Przybliżono także różne sposoby definiowania i szanowania wolności religijnej dla wszystkich – zarówno wierzących, jak i niewierzących, w perspektywie historycznej i współczesnej, a następnie przedyskutowano bazujące na pragmatyzmie kulturowym i sekularyzmie podejście do opracowania podstaw teoretycznych dla lokalnych, krajowych i międzynarodowych programów badań z zakresu bibliologii i informatologii, uwzględniających problematykę obsługi użytkowników o różnych przekonaniach i światopoglądzie.

W artykule naświetlono współczesne akspekty kształcenia specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w rosyjskich placówkach szkolnictwa wyższego, w tym uwarunkowania prawne i organizacyjne edukacji bibliologicznej i informatologicznej oraz proces wdrażania procesu bolońskiego na wyższych studiach z tej dziedziny.

Praktyki odgrywają kluczową rolę w edukacji zawodowej zapewniając studentom kontakt z profesjonalistami, poznanie ich codziennych zadań i mechanizmów funkcjonowania w środowisku instytucjonalnym oraz okazję do konfrontacji teorii z realiami. Osoby, które korzystają z takich możliwości, lepiej rozumieją specyfikę wybranego zawodu, są też lepiej przygotowane do analizy problemów funkcjonowania w konkretnych instytucjach i wypracowywania odpowiednich rozwiązań. Programy praktyk są też korzystne dla szkół wyższych, gdyż na podstawie doświadczeń praktykantów mogą one na bieżąco dostosowywać programy nauczania do aktualnych wzorców działania w danej branży i wymogów rynku pracy. Relatywne znaczenie doświadczeń zawodowych w edukacji z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej jest w Stanach Zjednoczonych, gdzie praktyki studenckie nie są obowiązkowe, przedmiotem wielu debat, zwłaszcza w kontekście ich wdrażania w świecie coraz bardziej wirtualnym, zglobalizowanym i charakteryzującym się coraz większą liczbą wzajemnych powiązań. Aby określić status praktyk oraz ich pożądane atrybuty jako formy uczenia przez doświadczenie autorzy przeprowadzili międzynarodowe badanie sondażowe, sprawdzając obligatoryjność i innowacyjność takich elementów programu kształcenia, powody wprowadzania przez uczelnie wymogu zaliczania praktyk i możliwości ich odbywania w innych krajach lub zdalnie.

Flandria (północna część Belgii) odgrywa od stuleci istotną rolę jako ośrodek produkcji dziedzictwa dokumentacyjnego, a wiele instytucji w tym regionie (biblioteki publiczne, naukowe, centra dokumentacji, archiwa, muzea, zakony i klasztory) przechowuje rękopisy, książki, czasopisma i szarą literaturę o dużej wartości historycznej. Wspólnym celem tych placówek jest długofalowe zabezpieczenie i konserwacja piśmienniczego dziedzictwa kulturowego, każda z nich dysponuje jednak różnymi zasobami (kadrowymi i finansowymi) na jego ochronę. Do niedawna, biblioteki przechowujące cenne, historyczne materiały nie były traktowane jako odrębny sektor i nie otrzymywały odpowiedniego strukturalnego wsparcia, wiele z nich nie było więc w stanie reagować odpowiednio na współczesne wyzwania. Aby zmienić tę sytuację, w 2008 r. powołano fundację Flanders Heritage Library (FHL). Jej zadania to rozwój i udostępnianie wiedzy fachowej w zakresie konserwacji, opis bibliograficznego, digitalizacji i udostępniania zbiorów specjalnych, harmonizacja zasad kształtowania zbiorów, w tym zwłaszcza dokumentów istotnych dla Flandrii ze względów kulturowych lub historycznych oraz stworzenie uniwersalnych rozwiązań dla trwałego zachowania i zapewnienia dostępu do cennych kolekcji w formie cyfrowej, w tym – budowa narzędzi oceny fizycznego stanu zbiorów, umożliwiających tworzenie programów ochrony i zapobiegania szkodom.