Babin

W artykule naświetlono współczesne akspekty kształcenia specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w rosyjskich placówkach szkolnictwa wyższego, w tym uwarunkowania prawne i organizacyjne edukacji bibliologicznej i informatologicznej oraz proces wdrażania procesu bolońskiego na wyższych studiach z tej dziedziny.

„Ustawa Biblioteczna” Rosyjskiej Federacji z 1994 r. zapewnia m.in. zorganizowanie i sfinansowanie przez państwo kształcenia bibliotekarzy na poziomie uniwersyteckim. Jeszcze w 2005 roku „Bibliotekarstwo i informacja naukowa” funkcjonowały w ramach działu nauk „Kultura i sztuka”, ale po nowelizacji rozdziałów Ustawy dotyczących kierunków kształcenia i specjalności na wyższych uczelniach (lipiec 2013 r.), bibliotekoznawstwo przydzielono do działu „Środki masowej informacji, bibliotekarstwo i działalność informacyjna”. Wywołało to protesty. Z inicjatywy oddziału bibliotekarskiego Naukowo-Metodycznej Rady RF ds. Kształcenia wniesiono do Ministerstwa Kształcenia i Nauki RF prośbę o powrót do uprzedniej klasyfikacji, argumentując, że środki masowej komunikacji powiązane są z komercją, działalność informacyjna nie jest priorytetem dla bibliotek, biblioteka pełni funkcje ośrodka kultury, a w małych miejscowościach bywa często jedyną placówką kulturalną, UNESCO zalicza bibliotekę do instytucji kultury. W efekcie tej interwencji we wrześniu 2013 r. bibliotekarstwo ponownie do wróciło do 5 grupy nauk „Kultura i sztuka”. Włączono je do bloku dyscyplin naukowych „Nauka o kulturze i projektach społeczno-kulturalnych”.

Nowe prawo federalne „O kształceniu w Rosyjskiej Federacji”, obowiązujące od roku akademickiego 2013/2014, uwzględnia szeroko FGOS (Federalne Państwowe Normy dot. Wyższego Kształcenia). W artykule omówiono najważniejsze normy federalne, odnoszące się do szeroko rozumianego kierunku „działalność biblioteczno-informacyjna”. Dotyczą one kompetencji, jakie muszą posiadać absolwenci tego kierunku. Wyróżniono: 1) kompetencje ogólne (umiejętności: kształtowania swego światopoglądu, kształtowania postaw obywatelskich, korzystania z dokumentów prawnych i ekonomicznych, pracy zespołowej, komunikacji międzyludzkiej, samorealizacji w pracy; w ramach programu magisterskiego ponadto: zdolność do abstrakcyjnego myślenia i działania w nietypowych sytuacjach); 2) podstawowe kompetencje zawodowe, które powinny być uzyskane w ramach studiów licencjackich (gotowość do: korzystania z najnowszej technologii, doskonalenia komunikacji wewnątrz zespołu, wprowadzania innowacji oraz umiejętność realizacji typowych zadań biblioteki); 3) podstawowe kompetencje uzyskane na poziomie magisterskim (umiejętności: sformułowania zasad polityki biblioteki, tworzenia systemu korporacyjnej komunikacji, postrzegania zadań biblioteki w kontekście społecznym, prowadzenia badań naukowych, realizacji innowacyjnych projektów, pedagogiczne). Poza tym normy FGOS dotyczą również dodatkowych umiejętności związanych z konkretną specjalizacją zawodową, tak na poziomie licencjackim (36 kompetencji) jak magisterskim (21).

Uczelnie rosyjskie od 10 lat stopniowo wdrażają proces boloński. W roku akademickim 2014/2015 uruchomiono studia aspiranckie (odpowiadające polskim doktoranckim). Mają one charakter stacjonarny. Studentów obowiązuje uczestnictwo na ćwiczeniach, wykładach, seminariach, zdawanie kolokwiów i egzaminów itp. Po obronie pracy kandydackiej uzyskują tytuł pracownika naukowego (issledovatel’) lub pracownika naukowo-badawczego (prepodavatel’-issledovatel’).