Babin

W artykule przybliżono podstawowe terminy związane z nowym podejściem do komunikacji społecznej odbywającej się za pośrednictwem książki, wprowadzając m.in. pojęcie „bibliosfery”. Zdefiniowano ją jako supersystem społeczno-komunikacyjny obejmujący bibliotekarstwo, bibliografię, ruch wydawniczy, księgarstwo i informatykę, z uwzględnieniem istotnych zjawisk społecznych związanych z percepcją książki, takich jak cenzura i bibliofilstwo.

W artykule omówiono wzory produktywności naukowej kobiet i mężczyzn w dziedzinie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) oraz wpływ czynnika płci na obecność w tej dyscyplinie. Jako korpus tekstowy wykorzystano artykuły opublikowane w renomowanym, indeksowanym w bazach ISI i SCOPUS czasopiśmie The Electronic Library (EL) w latach 2005-2014, analizując je pod kątem autorstwa. Oddziaływanie badanego wskaźnika szacowano w odniesieniu do poziomu pracy indywidualnej i bazującej na współpracy, jakości w kategoriach cytowalności i liczby cytowań oraz otrzymywania grantów badawczych.

Jedną z form współpracy między środowiskiem naukowym i bibliotecznym w Ameryce Północnej są programy rezydenckie przeznaczone dla osób chcących prowadzić badania dotyczące bibliotek lub związane z gromadzonymi przez te instytucje materiałami. Tradycyjnie, status rezydenta w bibliotekach szkół wyższych oferuje się naukowcom, by zachęcić ich do korzystania z bibliotecznych zasobów i usług. Obecnie, w Kanadzie, popularność zdobywa nowa forma takich programów (Library’s Researcher-in-Residence – LRiR), planowanych tak, by stymulować w bibliotekach rozwój kultury badawczej. W artykule, pisanym z perspektywy osób mających doświadczenia z rezydenturą, omówiono korzyści związane z wdrażaniem takich inicjatyw, zarówno dla środowiska bibliotecznego, jak i dla uczelni wyższych, przeanalizowano także, w jaki sposób programy LRiR mogą przyczyniać się do wzrostu potencjału badawczego jednostek i instytucji.

Badania naukometryczne pozwalają na ocenę działalności naukowej i badanie jej różnych, ilościowych aspektów i wyników, a dokonane ewaluacje odgrywają istotną rolę przy podejmowaniu decyzji i kształtowaniu polityki dotyczącej każdej dziedziny akademickiej. W artykule scharakteryzowano produktywność badawczą i komunikację naukową specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) w latach 2003-2012, z wykorzystaniem zbiorów danych Web of Science dla 40 podstawowych czasopism bibliologicznych i informatologicznych z obliczaną wartością współczynnika Impact Factor.

Liczba wakatów na tradycyjnych stanowiskach bibliotecznych w Ameryce Północnej stale się zmniejsza, absolwenci bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) mają więc coraz mniejsze szanse na znalezienie pracy w zawodzie. Jednocześnie, współczesna gospodarka informacyjna zapewnia im nowe perspektywy zatrudnienia, szkoły BIN reklamują się więc coraz częściej jako miejsca, które pomagają studentom w zdobyciu uniwersalnych, ponad-dziedzinowych kompetencji (ang. transferable skills) przydatnych w różnych kontekstach i sektorach. Aby sprawdzić możliwości rozwoju zawodowego przyszłych i obecnych bibliotekoznawców, bibliologów i specjalistów informacyjnych, autorka postanowiła przeanalizować doświadczenia zawodowe absolwentów BIN ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, pracujących poza bibliotekami i ośrodkami informacji naukowej.

W artykule naświetlono współczesne akspekty kształcenia specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w rosyjskich placówkach szkolnictwa wyższego, w tym uwarunkowania prawne i organizacyjne edukacji bibliologicznej i informatologicznej oraz proces wdrażania procesu bolońskiego na wyższych studiach z tej dziedziny.

Praktyki odgrywają kluczową rolę w edukacji zawodowej zapewniając studentom kontakt z profesjonalistami, poznanie ich codziennych zadań i mechanizmów funkcjonowania w środowisku instytucjonalnym oraz okazję do konfrontacji teorii z realiami. Osoby, które korzystają z takich możliwości, lepiej rozumieją specyfikę wybranego zawodu, są też lepiej przygotowane do analizy problemów funkcjonowania w konkretnych instytucjach i wypracowywania odpowiednich rozwiązań. Programy praktyk są też korzystne dla szkół wyższych, gdyż na podstawie doświadczeń praktykantów mogą one na bieżąco dostosowywać programy nauczania do aktualnych wzorców działania w danej branży i wymogów rynku pracy. Relatywne znaczenie doświadczeń zawodowych w edukacji z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej jest w Stanach Zjednoczonych, gdzie praktyki studenckie nie są obowiązkowe, przedmiotem wielu debat, zwłaszcza w kontekście ich wdrażania w świecie coraz bardziej wirtualnym, zglobalizowanym i charakteryzującym się coraz większą liczbą wzajemnych powiązań. Aby określić status praktyk oraz ich pożądane atrybuty jako formy uczenia przez doświadczenie autorzy przeprowadzili międzynarodowe badanie sondażowe, sprawdzając obligatoryjność i innowacyjność takich elementów programu kształcenia, powody wprowadzania przez uczelnie wymogu zaliczania praktyk i możliwości ich odbywania w innych krajach lub zdalnie.

W artykule przedstawiono historię i przekształcenia organizacyjne Instytutu Bibliotekoznawstwa Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej (IB) oraz szczegółowo scharakteryzowano jego stan aktualny, zakres działań i osiągnięcia ostatnich lat.

Liczba dostępnych w sieci cyfrowych danych podwaja się co dwa lata, a w tak szybko rozrastającym się środowisku języki informacyjno-wyszukiwawcze stanowią kluczowy komponent systemów informacyjnych, zwłaszcza w kontekstach akademickich i branżowych, powiązanych z produkcją i gromadzeniem specjalistycznych informacji wysokiej jakości. Słowniki kontrolowane używane są w nich zarówno do opisu zawartości dokumentów jak i ułatwiania do nich dostępu zgodnie z określonymi potrzebami informacyjnymi użytkowników. W erze Google użytkownicy przyzwyczajeni są do korzystania z prostych systemów wyszukiwawczych, które wymagają jedynie wprowadzenia słów kluczowych, by przekierować do poszukiwanej informacji. Choć mechanizmy te są efektywne, mogą zawodzić w przypadku wyszukiwania konkretnych, specjalistycznych materiałów. Wyniki badań dowodzą, że konceptualne wyszukiwania bazujące słownikach kontrolowanych mogą być w takich przypadkach bardziej efektywne niż wyszukiwania przez słowa kluczowe, warto więc szukać sposobów na poprawę tych narzędzi, a tym samym poprawę dostępności informacji. W artykule omówiono piśmiennictwo poświęcone językom indeksowania, a następnie zaprezentowano opracowany przez autorów, na wpół zautomatyzowany model aktualizacji słownika kontrolowanego z uwzględnieniem perspektywy użytkownika, poprzez użycie korpusu tekstowego oraz ekstrakcję i analizę rejestrów kwerend (ang. query logs).

Biblioteki są jednym ze środowisk, w których w coraz większym stopniu faworyzuje się podejmowanie decyzji oparte na dowodach, czyli gromadzonych i interpretowanych danych na temat złożonych procesów związanych z wyszukiwaniem informacji, a prowadzenie badań staje się dla tych instytucji niezmiernie istotne dla podtrzymania swojej roli, funkcjonalności i wizerunku. Coraz więcej bibliotekarzy akademickich poddaje więc ocenie świadczone usługi i prowadzi badania w celu poprawy ich jakości i dostosowania do aktualnych potrzeb użytkowników, oraz zwiększenia własnych szans na awans zawodowy. W artykule omówiono publikacje ukazujące się w trzech czołowych angielskojęzycznych czasopismach zakresu bibliologii i informatologii (BIN), koncentrujących się na zagadnieniach usług informacji naukowej.