Babin

Reforma szkolnictwa w Stanach Zjednoczonych umożliwiła rodzicom uczniów, organizacjom non profit i, w niektórych przypadkach, organizacjom komercyjnym tworzenie szkół stanowiących alternatywę wobec tradycyjnych szkół publicznych. Są one określane mianem charter schools i mają charakter zbliżony do europejskich szkół społecznych. Do placówek tego typu w roku 2012/13 uczęszczało ok. 2,3 mln uczniów. Już w raporcie ministerialnym z roku 2007/08 zauważono, że tylko 51% szkół społecznych posiada bibliotekę (wobec 92% szkół publicznych).

Zmniejszające się fundusze na edukację w Stanach Zjednoczonych wymusiły redukcję zatrudnienia szkolnictwie, wpłynęły też na decyzje władz oświatowych o likwidacji części etatów bibliotekarzy szkolnych – w 19 stanach, w latach 2006/2007 – 2010/2011, liczba pracowników pełniących funkcję nauczycieli bibliotekarzy (teacher librarians) spadła ponad 10%. Najwięcej, bo 42% etatów, skasowano w stanie Michigan, w Idaho – 40%, a w opisywanym w artykule stanie Waszyngton zlikwidowano 11% etatów. Efektem tych cięć było też zamknięcie części szkolnych bibliotek. Aby zahamować lub odwrócić ten trend, niezbędny okazał się społeczny lobbing w organach ustawodawczych.

Udostępnianie książek elektronicznych staje się w amerykańskich bibliotekach szkolnych coraz bardziej powszechną usługą – z sondażu School Library Journal z 2013 r. wynika, że 26% tych placówek używa cyfrowych książek i podręczników, a kolejne 11% planuje ich wprowadzenie. Statystyki te odzwierciedlają ogólnokrajowe trendy – e-książki czyta 23% Amerykanów powyżej 15-roku życia (dane Pew Research Center Internet &American Life Project), cyfrowe technologie i treści cieszy się też dużą popularnością wśród dzieci i młodzieży, bibliotekarze szkolni chcą więc docierać do uczniów tam, gdzie łatwo ich znaleźć – online. W artykule przedstawiono wyzwania związane z migracją bibliotek szkolnych na formę cyfrową na podstawie doświadczeń dwóch wysoko notowanych szkół średnich ze stanu Illinois. Przeanalizowano m.in. powody decyzji o udostępnianiu ebooków, preferowane urządzenia do ich odczytu i techniczne zagadnienia związane z ich wypożyczaniem, wybieranych dostawców e-treści oraz zakres wykorzystania druku i materiałów elektronicznych w omawianych bibliotekach.

Ruch Makerów, odwołujący się do subkultury DIY (ang. do it yourself, czyli zrób to sam), skupia programistów, artystów, społeczników, hobbystów i projektantów, którzy wykorzystując własną kreatywność i dostępne na zasadach open access nowe technologie i narzędzia realizują innowacyjne pomysły i tworzą nowe rzeczy lub własne wersje różnego typu produktów. Ideologia DIY bazuje na idei samowystarczalności, współuczestnictwa i współpracy, i ma stanowić w założeniu alternatywę dla współczesnej konsumpcyjnej kultury oraz postępującej komercjalizacji codziennego życia, a także stanowić narzędzie walki z dominacją wielkich korporacji. Rozwój inicjatyw tego typu, oraz tworzenie miejsc, w których entuzjaści DIY mogą zajmować się oddolną produkcją, szukać rozwiązań dla społecznych problemów i nabywać nowe umiejętności (tzw. makerspace lub hackerspace), to coraz bardziej popularny fenomen na całym świecie, a w Stanach Zjednoczonych program Makerów zyskuje coraz więcej zwolenników w sektorze edukacji, zarówno na poziomie praktycznym, jak i w sferze polityki, zaczyna też stopniowo przybierać sformalizowane kształty. W artykule omówiono wpływ kultury Makers na szkolnictwo, politykę edukacyjną i sposoby realizacji programów nauczania; przedstawiono też kluczowe założenia kształcenia w stylu Makerów, wskazówki i porady dla pedagogów i bibliotekarzy chcących twórczo pracować z dziećmi i młodzieżą, oraz inicjatywy tego typu realizowane w amerykańskich szkołach i bibliotekach.

Flipped classroom, czyli odwrócone lekcje to koncepcja powstała w Stanach Zjednoczonych pod koniec ubiegłego wieku i zyskująca w środowisku edukacyjnym coraz większą popularność. Jej idea polega na zmianie kolejności faz nauczania, czyli etapów prezentacji nowego materiału i jego powtarzania. W odwróconej szkole, uczniowie oglądają w domu przygotowaną przez nauczyciela prezentację w formie multimedialnej, a na zajęciach powtarzają, ćwiczą w praktyce i utrwalają to, co widzieli, dzięki czemu poza szkołą mogą uczyć się w odpowiednim dla siebie tempie i czasie, a na lekcjach wyjaśniać wątpliwości, dyskutować, pracować nad wspólnymi projektami i korzystać z indywidualnej pomocy nauczyciela. W artykule przybliżono specyfikę tego modelu, projekty realizowane zgodnie z jego założeniami oraz zalety i ograniczenia flipped classroom w kontekście edukacji na poziomie podstawowym i średnim. Omówiono również rolę, jaką odgrywają w tym systemie biblioteki szkolne i przytoczono liczne opinie nauczycieli i bibliotekarzy na temat skuteczności tej formy nauczania i związanych z nią wyzwań.

Artykuł poświęcono analizie skutków cięć oszczędnościowych wprowadzanych w sektorze publicznym w Stanach Zjednoczonych od 2007 r., na przykładzie sytuacji dotyczącej bibliotek szkolnych w stanie Pensylwania. Autorów interesowało w szczególności wpływ likwidowania tych placówek i postępującej redukcji etatów bibliotekarzy na efektywność nauczania i osiągnięcia uczniów oraz konsekwencje ignorowania przez władze wyników badań wskazujących na wyraźną zależność między dostępnością wysokiej jakości oferty bibliotecznej a szansami edukacyjnymi lokalnej młodzieży.

Omówiono wyniki ogólnokrajowego sondażu dot. czytelnictwa, przeprowadzonego na Słowacji w latach 2010 i 2011 przez biblioteki regionalne, którym objęto 12 393 uczniów ze 177 szkół podstawowych, 54 gimnazjów i 66 średnich szkół zawodowych. Kwestionariusz zawierał 49 pytań dostosowanych do wieku respondentów; badano w nim również poziom wykorzystywania przez młodzież mediów elektronicznych i bibliotek.

Coraz więcej bibliotek szkolnych w Stanach Zjednoczonych rezygnuje z popularnej Klasyfikacji Dziesiętnej Deweya, zastępując ją innymi systemami, lepiej przystosowanymi do profilu i poziomu nauczania danej szkoły i mającymi zapewniać użytkownikom możliwość łatwiejszego przeglądania półek bibliotecznych oraz większą samodzielność przy wyszukiwaniu interesujących materiałów. Liczba placówek, które zdecydowały się na taki krok jest na razie niewielka, jednak stale rośnie, a wśród nich znalazły się m.in biblioteki Ethical Cultural Fieldston School (ECF) – prywatnej placówki edukacyjnej z Nowego Jorku kształcącej w klasach od 0 do 5. W artykule przedstawiono jej doświadczenia związane z budową, wprowadzeniem i ewaluacją nowej, dopasowanej do potrzeb dzieci klasyfikacji oraz założenia i rozwiązania przyjęte przy jej opracowywaniu.

Pinterest to nowe narzędzie społecznościowe służące do dzielenia się materiałami wizualnymi, przypominające wirtualną tablicę korkową, na której można „przypinać” (z ang. pin – pinezka) lub „przepinać” (repin) z innych źródeł ulubione zdjęcia, filmy czy odnośniki do interesujących użytkownika zasobów. Pozwala ono m.in. na tworzenie i organizację tematycznych kolekcji powiązanych z wydarzeniami, miejscami, inspiracjami czy hobby, subskrybowanie interesujących tematów, śledzenie tablic innych użytkowników i „lubienie” oraz komentowanie innych postów; Pinterest jest też połączony z innymi popularnymi mediami społecznościowymi. Serwis zdobył w ciągu ostatniego roku miano najszybciej rozwijającej się strony internetowej (w samych Stanach Zjednoczonych ma co miesiąc ok. 10 mln odwiedzających) i z tego względu cieszy się coraz większym zainteresowaniem specjalistów od marketingu i sprzedaży. W artykule pominięto jego aspekt komercyjny, skupiając się na omówieniu fenomenu popularności Pinterest wśród amerykańskich pedagogów i bibliotekarzy oraz przedstawieniu przykładów jego stosowania w celach edukacyjnych, w szkołach i bibliotekach w Stanach Zjednoczonych.

W 2008 r. Ministerstwo Edukacji, Rekreacji i Sportu Kanady wydało rozporządzenie zalecające zatrudnianie w radach szkolnych (w jęz. francuskim commission scolaire, ang. school board) profesjonalnych bibliotekarzy. Rady szkolne to okręgowe organizacje oświatowo-kulturalne, m.in. nadzorujące szkoły, tworzone wg kryteriów językowych i administracyjnych. To postanowienie miało ogromne znaczenie dla podniesienia prestiżu zawodowego bibliotekarzy szkolnych. Przyjęto, że posady w radach szkolnych otrzyma co roku 10 bibliotekarzy. Decyzja ministerstwa świadczy o docenianiu przez rząd informacji elektronicznej i czytelnictwa oraz akceptacji przez władze nowoczesnej koncepcji nauczania zakładającej ścisłą współpracę uczestników tego procesu w szkole i poza nią. Za organizację szkolnego środowiska stymulującego rozwój umysłowy, kulturalny, emocjonalny i społeczny uczniów mają teraz w znacznym stopniu odpowiadać bibliotekarze. W artykule, pisanym z perspektywy realizacji ministerialnego rozporządzenia w prowincji Quebec, przedstawiono nową misję bibliotek i  zadania z nią związane, a także założenia zespołowej pracy i omówiono pola współdziałania nauczycieli, dyrekcji, obsługi technicznej, uczniów, rodziców i bibliotekarzy.