Babin

Środowisko bibliotekarskie od lat aktywnie wspiera ruch otwartego dostępu do wiedzy, współpracuje też przy tworzeniu otwartych archiwów cyfrowych. Zgodnie z tą ideą, również duża część badań i publikacji z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) rozpowszechniana jest na zasadach open access. Autorka dokonała przeglądu dostępnych źródeł online z tej dyscypliny oraz ewaluacji ich przydatności w procesie nauczania i studiów bibliotekoznawczych, kompilując na tej podstawie wykaz użytecznych, bezpłatnych zasobów z zakresu BIN, które można wykorzystywać w celach edukacyjnych; przedstawiła też krótką charakterystykę każdej pozycji z listy oraz liczbę materiałów z zakresu BIN, które można znaleźć we wskazanych źródłach.

Autorzy prezentują sporządzony dla Library Journal raport z dorocznego kongresu Stowarzyszenia Bibliotek Amerykańskich (ALA), który odbył się w Chicago w dniach 28 czerwca – 2 lipca 2013 i przyciągnął w tym roku rekordową liczbę gości – ponad 26 tys. osób ze Stanów Zjednoczonych i zagranicy, wśród których, poza bibliotekarzami, znaleźli się autorzy bestsellerów, artyści i przedstawiciele firm współpracujących z sektorem bibliotecznym. W artykule omówiono główne wydarzenia i tematy poruszane na konferencji, ewaluację działań, zapowiadaną strategię i plany ALA oraz poszczególnych sekcji stowarzyszenia, najczęściej komentowane sesje i panele, a także zebrane w kuluarach opinie uczestników i prelegentów zjazdu.

W artykule przedstawiono wyniki eksperymentalnego badania sprawdzającego możliwość przewidywania popytu na specjalistów informacyjnych obsługujących pracowników wiedzy w branżach opartych na dystrybucji i przetwarzaniu informacji, w skali kraju, na podstawie analizy zatrudnienia w bibliotece uniwersyteckiej, świadczącej usługi kadrze naukowej i studentom uczelni, z wykorzystaniem ilościowych metod stosowanych w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (model planowania w bibliotece – Library Planning Model (LPM) R.M. Hayesa z 2001 r.) i ekonomii (analiza wkładów i produktów, analiza zawodów). Za punkt wyjścia przyjęto analizę funkcji i procesów związanych z zarządzaniem informacją (jej ewaluacją, gromadzeniem, ochroną i tworzeniem metadanych), w przeciętnej austriackiej bibliotece akademickiej.

Kontekstowe przetwarzanie danych (ang. context-aware computing) i bazujące na nim usługi świadome kontekstu, polegają na identyfikowaniu potrzeb użytkowników poprzez monitorowanie ich aktywności internetowej i analizę informacji o bieżącym stanie danej osoby, czyli czasie i miejscu jej pobytu, charakterystyce otoczenia, ludzi z którymi przebywa itp., gromadzonych dzięki interakcjom różnego typu zaawansowanych urządzeń mobilnych (czujniki, kamery, aplikacje geolokalizacyjne i in.), sieci bezprzewodowych oraz przedmiotów codziennego użytku (smarftony i in.). Stanowią one jeden z istotnych aspektów tzw. przetwarzania bez granic (ang. ubiquitous/ pervasive computing), zakładającego wykorzystanie komputerów i wyposażonych w procesory urządzeń we wszystkich możliwych dziedzinach życia, oraz element niezbędny do stworzenia wszechobecnego środowiska usług – modelu zyskującego popularność nie tylko w branżach komercyjnych, ale również w sektorze publicznym. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu (zarówno badań teoretycznych, jak i studiów przypadku), przedyskutowano możliwości zastosowania technologii kontekstowych przy budowie inteligentnych bibliotek cyfrowych nowej, 3. generacji; zaproponowano też kontekstowe serwisy, mogące mieć zastosowanie w środowisku bibliotecznym.

Samokształcenie, czyli samodzielne zdobywanie wiedzy i umiejętności praktycznych z różnych dziedzin jest jednym z elementów mających pozytywny wpływ na jakość życia osób starszych. Proces ten, począwszy od wyboru materiałów edukacyjnych, poprzez uczestnictwo w kursach czy dyskusjach, jest uwarunkowany różnymi społecznymi oddziaływaniami, a jednym z możliwych społecznych środowisk mogących stymulować aktywność samokształceniową jest blogosfera. Instytucjami aktywnie wspierającymi aktywizację i kształcenie ustawiczne seniorów, dzięki bogatej ofercie programów edukacyjnych, wydarzeń kulturalnych, klubów dyskusyjnych i szkoleń uczących korzystania z nowych technologii, są biblioteki publiczne. Placówki te są też dobrze przygotowane do promowania nowych mediów jako metod komunikowania się i nawiązywania relacji, wspomagających samodzielną naukę. W artykule omówiono wyniki analizy treści blogów tajwańskich bibliotek oraz dzienników internetowych prowadzonych przez starszych dorosłych, oraz przedstawiono rekomendacje dotyczące zmian, które mogłyby zapewnić większą przydatność bibliotecznych blogów dla osób chcących uczyć się przez całe życie.

Budowa otwartych instytucjonalnych repozytoriów w krajach rozwijających się, takich jak Malezja, znajduje się nadal w początkowym etapie rozwoju, a jednym z czynników warunkujących sukces lokalnych inicjatyw open access (OA) jest pozytywny stosunek środowiska naukowego do idei samoarchiwizacji. W artykule przedstawiono wyniki sondażu przeprowadzonego wśród kadry naukowej 5 malezyjskich instytucji badawczych, mającego na celu sprawdzenie nastawienia naukowców wobec udostępniania wyników badań w IR i ich gotowości do publikowania w modelu otwartego dostępu, oraz identyfikację barier, które powstrzymują respondentów przed samodzielnym deponowaniem swoich prac w otwartych archiwach.

Książki elektroniczne wypożyczane są już w większości amerykańskich bibliotek publicznych (w 2011 r. oferowało je 82% tych placówek), a kwestie ich licencjonowania, platform technicznych i sporów z wydawcami zostały szeroko udokumentowane w literaturze bibliotekoznawczej; mniej uwagi poświęca się natomiast problemom czytelników cyfrowych książek. W artykule przedstawiono doświadczenia Chatham Public Library – placówki pełniącej podwójną funkcję biblioteki publicznej i uczelnianej, związane z udostępnianiem e-książek i organizacją powiązanych z nimi usług z perspektywy skoncentrowanej na użytkowniku; przedyskutowano również konsekwencje upowszechniania się tego formatu dla bibliotek publicznych oraz sposoby integracji zbiorów drukowanych z zasobami elektronicznymi i wykorzystania tych ostatnich przy promocji transliteracji (ang. transliteracy), czyli biegłości poruszania się po różnych typach multimediów. Autorzy referują w tekście szczegółowo proces opracowywania i rozwoju szkoleń dla czytelników, mających ułatwić im korzystanie z e-książek i e-czytników oraz programy regularnie prowadzonych przez bibliotekę zajęć skierowanych do seniorów.

Czeską terminologiczną bazę danych z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (Terminologická databáze knihovnictví a informační vĕdy – TDKIV) zaczęto tworzyć w latach 2001-2002, w ramach projektu realizowanego przez Bibliotekę Narodową Czech (BNCz) przy wsparciu ministerstwa kultury. Baza jest stale aktualizowana. Obecnie zawiera 4800 terminów (3120 podstawowych i 1680 ekwiwalentów) z zakresu bibliotekoznawstwa, informacji naukowej i dziedzin pokrewnych; obsługiwana jest w języku czeskim i angielskim. Służy jako narzędzie pomocne przy tworzeniu i czytaniu akademickich tekstów oraz zapewnianiu precyzyjnej komunikacji w bibliotecznej praktyce i całym spektrum informacji naukowej.

E-administracja, czyli wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) przez organy władzy, w celu usprawnienia ich działań oraz zapewnienia obywatelom i podmiotom gospodarczym dostępu do usług publicznych i urzędowych informacji, oraz możliwości załatwiania różnych formalnych spraw przez Internet, staje się na całym świecie coraz bardziej popularne, tym niemniej, w wielu regionach, tworzenie rządowej obecności online i rozwój usług elektronicznych przebiega nadal powoli. Przeprowadzono już wiele badań analizujących przyczyny niskiego poziomu rozwoju rządowych e-usług z perspektywy ich dostawców, autorzy niniejszego artykułu postanowili natomiast skupić się na aspekcie popytu na tego typu serwisy, badając czynniki mogące mieć wpływ na zamiar używania przez mieszkańców Tajwanu rządowych portali i stron www. Jako ramy teoretyczne badania przyjęto model akceptacji technologii (TAM), teorię zachowań planowanych Ajzena (TPB) i konstrukt zaufania, czyli koncepcje powszechnie wykorzystywane do objaśniania i przewidywania zachowań użytkowników Internetu.

Biblioteki publiczne w Ameryce Północnej nadal odczuwają skutki kryzysu gospodarczego i zmuszone są do ratowania swoich finansów przez szukanie dodatkowych źródeł wpływów i oszczędności. Jednym z nowych, kontrowersyjnych pomysłów, wdrożonych już przez przynajmniej dwie placówki tego typu: Toronto Reference Public Library (TPL) (największy system biblioteczny w Kanadzie, mający też najwyższe statystyki odwiedzin i wypożyczeń na świecie) i Port Chester – Rye Brook Library (PCRBL) ze Stanów Zjednoczonych, jest zezwolenie komercyjnym przedsiębiorstwom i inicjatywom na reklamowanie swoich produktów i usług na terenie budynków bibliotecznych.