Babin

W ciągu ostatnich dwóch dekad można obserwować ugruntowywanie się pozycji nauki o informacji jako odrębnej dyscypliny oraz rozwój na całym świecie szkół wyższych, specjalizujących się w badaniach z tego zakresu i określanych mianem iSzkół (zob. babin.bn.org.pl/?p=5030). Część z nich ewoluowała z programów bibliotekoznawstwa, które następnie rozszerzono o informację naukową, a część uformowała się jako nowe wydziały informatologiczne. Ruch ten zapoczątkowały w 1988 r. college’e i wydziały bibliotekoznawstwa i informacji naukowej 3 uczelni: Uniwersytetu Pittsburskiego, Uniwersytetu Syracuse i Uniwersytetu Drexel, a w XXI w., wraz z szybką ekspansją technologii informacyjnych, liczba jego członków na całym świecie, zainteresowanych badaniami relacji między informacją, technologią i użytkownikami, zaczęła szybko wzrastać. W artykule skoncentrowano się na omówieniu specyfiki 27 iSzkół ze Stanów Zjednoczonych oraz ich ewolucji w czasie, z dwóch perspektyw: przyciągania uzdolnionych naukowców z innych dyscyplin oraz produktywności badawczej.

W badaniu wykorzystano techniki ekstrakcji tekstu i analizy sieciowej, do próby włączono wyłącznie wydziały i katedry iSchools specjalizujące się w zagadnieniach powiązanych z informacją. Z ich stron internetowych oraz profili naukowców zebrano i przeanalizowano dane dotyczące kadry naukowej na stałym, dożywotnim etacie akademickim i na stanowiskach z perspektywą stałego zatrudnienia (tenure i tenure track positions), w tym informacje nt. wykształcenia wykładowców każdej szkoły (stopni naukowych, rodzaju ukończonych studiów doktoranckich, prowadzących je instytucji) i zajmowanych stanowisk – łącznie, nt. 708 osób (201 adiunktów, 238 profesorów nadzwyczajnych i 269 profesorów zwyczajnych). Specjalizacje, w których się doktoryzowali podzielono na 9 kategorii: komunikacja, informatyka, edukacja, nauki humanistyczne, informacja, biblioteki, zarządzanie i administracja, nauki ścisłe i inżynieria, nauki społeczne i behawioralne. Jako źródło danych na temat publikacji kadry iSzkół wykorzystano bazę Google Scopus, zawierającą także dane o publikacjach innych najważniejszych wydawców (łącznie pozyskano 26 491 prac naukowych, w tym artykułów naukowych, prezentacji konferencyjnych i publikacji w pracach zbiorowych), a następnie prześledzono ewolucję tematyki badawczej od 1988 r., na podstawie proporcji publikacji z każdego z 20 zidentyfikowanych obszarów w ciągu 27 lat. Przeanalizowano również wzory zatrudniania pracowników przez wydziały z próby i trendy związane ze współpracą badawczą.

Zaobserwowano powolne odchodzenie od zagadnień powiązanych z informatyką i programowaniem oraz bibliotekoznawstwem, na rzecz badań nad sposobami wykorzystywania ITC, interakcji z informacją i funkcjonowaniem w nowych mediach, co świadczy o ugruntowywaniu przez iSzkoły własnej tożsamości oraz coraz większej dojrzałości i niezależności informacji naukowej jako dyscypliny. Wykazano również coraz mniejsze zróżnicowanie tych uczelni w zakresie zaplecza edukacyjnego ich wykładowców (wzrost liczby osób z doktoratami powiązanymi z informacją naukową) oraz podejmowanej tematyki badawczej, a także, w odniesieniu do sieci zatrudnienia – ścisłe powiązania między tymi jednostkami, w tym tendencję do zatrudniania pracowników z uczelni preferujących zbliżoną tematykę badawczą i posiadających kadrę naukową o podobnym zapleczu edukacyjnym. Autorzy mają nadzieję, że uzyskane przez nich wyniki pozwolą lepiej zrozumieć ruch iSzkół i będą stanowiły cenną wskazówkę dla ich zarządów, naukowców, organów finansujących oraz potencjalnych pracodawców studentów wydziałów informacji naukowej.