Babin

W pierwszej dekadzie XXI w. brytyjskie uczelnie notowały stały wzrost liczby studentów, jednak zniesienie w 2012 r. limitów wysokości czesnego, wprowadzenie nowych regulacji wizowych dla obcokrajowców oraz obecna sytuacja demograficzna mają wpływ na odwrócenie tej tendencji (w ubiegłym roku liczba osób ubiegających się o przyjęcie na studia spadła o 6,6%), a dokonane w ubiegłych latach i planowane w kolejnych cięcia wydatków na naukę i szkolnictwo wyższe sprawiają, że przyszłość sektora edukacyjnego w Wielkiej Brytanii jest mało stabilna i niepewna. W artykule omówiono wyniki badania poświęconego wpływom zmian polityki edukacyjnej w tym kraju, procesów komercjalizacji edukacji oraz rosnącej rywalizacji ośrodków akademickich na sytuację bibliotek szkół wyższych, ich personel, zakres i sposób świadczenia usług. Przeanalizowano również czynniki stojące za modyfikacjami i transformacjami, jakim podlegają biblioteczne projekty, zasoby i serwisy, sposób organizacji przestrzeni oraz kultura organizacyjna tych instytucji.

Ruch Makerów, odwołujący się do subkultury DIY (ang. do it yourself, czyli zrób to sam), skupia programistów, artystów, społeczników, hobbystów i projektantów, którzy wykorzystując własną kreatywność i dostępne na zasadach open access nowe technologie i narzędzia realizują innowacyjne pomysły i tworzą nowe rzeczy lub własne wersje różnego typu produktów. Ideologia DIY bazuje na idei samowystarczalności, współuczestnictwa i współpracy, i ma stanowić w założeniu alternatywę dla współczesnej konsumpcyjnej kultury oraz postępującej komercjalizacji codziennego życia, a także stanowić narzędzie walki z dominacją wielkich korporacji. Rozwój inicjatyw tego typu, oraz tworzenie miejsc, w których entuzjaści DIY mogą zajmować się oddolną produkcją, szukać rozwiązań dla społecznych problemów i nabywać nowe umiejętności (tzw. makerspace lub hackerspace), to coraz bardziej popularny fenomen na całym świecie, a w Stanach Zjednoczonych program Makerów zyskuje coraz więcej zwolenników w sektorze edukacji, zarówno na poziomie praktycznym, jak i w sferze polityki, zaczyna też stopniowo przybierać sformalizowane kształty. W artykule omówiono wpływ kultury Makers na szkolnictwo, politykę edukacyjną i sposoby realizacji programów nauczania; przedstawiono też kluczowe założenia kształcenia w stylu Makerów, wskazówki i porady dla pedagogów i bibliotekarzy chcących twórczo pracować z dziećmi i młodzieżą, oraz inicjatywy tego typu realizowane w amerykańskich szkołach i bibliotekach.

National Digital Newspaper Program (NDNP) – długofalowy projekt budowy otwartego, cyfrowego archiwum gazet o dużym znaczeniu historycznym, publikowanych w Stanach Zjednoczonych w latach 1836-1922, został uruchomiony w 2004 r. w ramach współpracy między federalną agencją National Endowment for the Humanities, zapewniającą programowi wsparcie finansowe i Biblioteką Kongresu (BK). Główne cele tej inicjatywy to zapewnienie powszechnego, publicznego dostępu online do amerykańskich gazet jako materiałów źródłowych do badań nad historia i kulturą tego kraju oraz do rekordów bibliograficznych i informacji o lokalizacji ponad 14 tys. tytułów prasowych wydawanych w tym kraju od XVII w. do chwili obecnej. Zdigitalizowane publikacje są archiwizowane przez BK i udostępniane na stronie Chronicling America: Historic American Newspapers. Stan Vermont dołączył do NDNP w 2010 r., po otrzymaniu przez Biblioteki Uniwersytetu Vermont 2-letniego grantu, mającego pomóc w budowie lokalnego zasobu cyfrowych gazet – Vermont National Digital Newspaper Program (VNDNP).

Misją bibliotek szkół wyższych we współczesnym, cyfrowym świecie jest, podobnie jak w ubiegłych dekadach, wspieranie działań naukowych i edukacyjnych swoich macierzystych uczelni, swoje usługi muszą one jednak świadczyć w nowym i szybko z mieniającym się środowisku informacyjnym i szukać nowych sposobów komunikacji ze społecznością akademicką w czasach gospodarczej recesji, oraz serwisowych innowacji w dziedzinach takich jak bibliometria i zarządzanie danymi badawczymi (ZDB). W artykule przedstawiono wyniki sondażu badającego aktywność w tym zakresie bibliotek z Australii, Nowej Zelandii, Irlandii i Wielkiej Brytanii, w tym – oferowane przez nie obecnie i planowane usługi, ich docelowych odbiorców, napotykane trudności i bariery oraz potrzeby związane ze kształceniem i szkoleniem personelu i zapewnianiem pracownikom wsparcia przy wykonywaniu zadań związanych ze wspomaganiem badań naukowych.

Autorka, bibliotekarka zasobów elektronicznych na Uniwersytecie Wyoming, na podstawie własnego doświadczenia, analizy ofert promocyjnych największych dostawców z okresu 03.2012 – 02.2013 i przeglądu literatury przedmiotu, przedstawiła problemy związane z nabywaniem przez biblioteki akademickie licencji na duże pakiety książek elektronicznych (KE) z tzw. backlist. Pakiety tego typu zawierają wiele starszych pozycji, wydanych kilka lub kilkanaście (a nawet kilkadziesiąt) lat wcześniej w formie papierowej i są oferowane zazwyczaj z dużymi upustami, taki model subskrypcji nie pozwala jednak na swobodny dobór tytułów, zgodnie z potrzebami danej instytucji. Przypomina on tzw. wielkie kontrakty (ang. big deals) (por. BABIN [1], [2], [3], [4]), czyli konsorcyjne umowy, w ramach których biblioteki płacą za dostęp do całych baz czasopism.

W artykule przedstawiono doświadczenia bibliotek River Campus Uniwersytetu w Rochester (UR) (USA) związane z ich dostosowywaniem się do potrzeb użytkowników. Omówiono metodę badawczą (Rochester method), która pozwoliła na lepsze dopasowanie usług, zbiorów, wyposażenia oraz formy prezentacji i funkcjonowania biblioteki w przestrzeni cyfrowej do potrzeb studentów i wykładowców uczelni. W „metodzie Rochester” wykorzystano elementy stosowane w badaniach antropologicznych i etnograficznych. Pomysł opracowania techniki badania potrzeb użytkowników pojawił się w 2001 r. Autorka artykułu, Susan Gibbons, uczestniczy w tym projekcie od ośmiu lat. W zespole badawczym pracuje także antropolog, dr Nancy Fried Foster.

W Stanach Zjednoczonych, coraz więcej bibliotek dziecięcych przechodzi transformację, przyjmując nowy styl pracy, w którym kładzie się nacisk na zabawę, poznawanie przyrody i działanie jako drogi do innowacyjności i kreatywności. Placówki uznające te założenia jako priorytetowe i przyjmujące jako wyznacznik działania ideę zrównoważonego rozwoju, stworzyły w dawnym okręgu bibliotecznym Rangeview (stan Colorado) sieć Anythink (gra słów mająca oznaczać początek każdej myśli). W artykule przedstawiono ten nowy, innowacyjny sposób świadczenia usług na podstawie doświadczeń biblioteki Anythink Wright Farms w Thornton.

Celem badania ankietowego przeprowadzonego wśród studentów Uniwersytetu w Ankarze (UA) było poznanie ich opinii i zwyczajów związanych z korzystaniem z biblioteki cyfrowej. Objęto nim grupę wybranych losowo 280 studentów z trzech wydziałów. Badanie osadzono w szerszym kontekście – szukano zależności pomiędzy zachowaniami i nawykami związanymi z posługiwaniem się Internetem oraz sposobami i źródłami pozyskiwania informacji, a korzystaniem z biblioteki cyfrowej.

Autorzy prezentują sporządzony dla Library Journal raport z dorocznego kongresu Stowarzyszenia Bibliotek Amerykańskich (ALA), który odbył się w Chicago w dniach 28 czerwca – 2 lipca 2013 i przyciągnął w tym roku rekordową liczbę gości – ponad 26 tys. osób ze Stanów Zjednoczonych i zagranicy, wśród których, poza bibliotekarzami, znaleźli się autorzy bestsellerów, artyści i przedstawiciele firm współpracujących z sektorem bibliotecznym. W artykule omówiono główne wydarzenia i tematy poruszane na konferencji, ewaluację działań, zapowiadaną strategię i plany ALA oraz poszczególnych sekcji stowarzyszenia, najczęściej komentowane sesje i panele, a także zebrane w kuluarach opinie uczestników i prelegentów zjazdu.

W artykule przedstawiono wyniki eksperymentalnego badania sprawdzającego możliwość przewidywania popytu na specjalistów informacyjnych obsługujących pracowników wiedzy w branżach opartych na dystrybucji i przetwarzaniu informacji, w skali kraju, na podstawie analizy zatrudnienia w bibliotece uniwersyteckiej, świadczącej usługi kadrze naukowej i studentom uczelni, z wykorzystaniem ilościowych metod stosowanych w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (model planowania w bibliotece – Library Planning Model (LPM) R.M. Hayesa z 2001 r.) i ekonomii (analiza wkładów i produktów, analiza zawodów). Za punkt wyjścia przyjęto analizę funkcji i procesów związanych z zarządzaniem informacją (jej ewaluacją, gromadzeniem, ochroną i tworzeniem metadanych), w przeciętnej austriackiej bibliotece akademickiej.