Babin

W XX w. podjęto szereg działań by nadać dostarczaniu usług informacyjnych odpowiednie naukowe podstawy i stworzyć na bazie bibliotekarstwa, bibliografii i dokumentacji naukę o informacji. Zgodnie z tymi tendencjami, w 1968 r. Amerykański Instytut Dokumentacji zmienił nazwę na Amerykańskie Towarzystwo Informacji Naukowej. Od początku XXI w., w krajach anglosaskich, na wydziałach bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) obserwować można zwrot w kierunku nauk społecznych, widoczny choćby w nazewnictwie kierunków studiów oferowanych przez wiodące szkoły BIN, łączącym dość liberalnie słowa „informacja”, „technologia” i „społeczeństwo”. W ramach tych programów analizuje się wiele istotnych zagadnień, cieszą się też one dużą popularnością wśród studentów, trudno jednak w ich ramach zapewnić spójne i logiczne wyjaśnienie charakteru i zakresu dziedziny, jaką jest informacja naukowa (IN).

Autorka uważa, że zmiany cywilizacyjne w post industrialnym społeczeństwie zmuszają naukowców do wypracowania nowych koncepcji badawczych w naukach humanistycznych i społecznych. Konieczna staje się rewizja dotychczasowych metod, programów badawczych i  założeń filozoficznych oraz ustalenie nowych strategii badań.

W 2006 r. bibliotekarze i pracownicy działu IT Wesleyan University (Stany Zjednoczone) przeszli szkolenie z zakresu stosowania technik etnograficznych w badaniu wykorzystania przez studentów przestrzeni przeznaczonych do nauki. Metody te zastosowano następnie w projekcie rearanżacji jednego z pomieszczeń Biblioteki Naukowej WU. Po zdobyciu środków na stworzenie nowej witryny internetowej biblioteki, postanowiono wykorzystać ponownie podobną metodologię w celu opracowania projektu portalu spełniającego w możliwie najlepszy sposób potrzeby i oczekiwania studentów.

Grafy to nowy model danych dla bibliotek, oferujący nowe możliwości dla usług bibliotecznych. Są one generowane, niezależnie od intencji bibliotekarzy, przy każdorazowym korzystaniu z usług Sieci Semantycznej i standardów reprezentacji danych. W artykule, mającym w zamierzeniu autorów służyć jako przewodnik dotyczący tego zagadnienia, przedstawiono założenia i podstawowe pojęcia teorii grafów, przybliżono też koncepcję Giant Global Graph oraz algorytmy i technikę analizy grafów wykorzystywaną w wyszukiwarce Google, określając przydatność tego typu narzędzi dla bibliotekarzy.

Na podstawie przeglądu literatury z kilku dyscyplin nauki, omówiono wykorzystanie koncepcji wirtualnych przestrzeni w kontekstach edukacyjnych, przedstawiono też obecny stan badań poświęconych wpływowi dwu- i trójwymiarowych wirtualnych przestrzeni edukacyjnych (VLE, MUVE itp.) na efekty uczenia się oraz zarysowano najciekawsze obszary badawcze dla przyszłych projektów tego typu.

Omówiono wyniki badania sprawdzającego wpływ różnych dziedzin wiedzy na informację naukową (IN) i zmiany w tym zakresie w latach 1978-2007. Przeanalizowano w tym celu 770 artykułów (i 16,170 cytowań) z 5 czasopism poświęconych IN, badając, do jakich dyscyplin odsyłają ich autorzy oraz jakie jest zaplecze teoretyczne współautorów badanych tekstów (51,15% z próby miało więcej niż 1 twórcę). By określić stopień interdyscyplinarności IN w kolejnych latach, wykorzystano indeks Brillouina.

Badanie etnograficzne (BE) to jakościowa metoda badawcza wypracowana na gruncie antropologii i socjologii, wykorzystywana też przez inne dziedziny nauki. W artykule omówiono różne szkoły etnografii oraz leżące u ich podstaw pojęcia i teorie, a także historyczne przykłady wykorzystania metod etnograficznych i ich zastosowanie w środowisku bibliotek i systemów informacyjnych. BE pozwala na zgromadzenie informacji na temat wierzeń, przekonań, sposobów komunikowania się, zachowań, sieci społecznych i in. w badanej społeczności; umożliwia odkrycie codziennych praktyk i czynników je warunkujących. Efektem końcowym BE jest zapis wszystkich spostrzeżeń, rozmów i odkryć zgromadzonych przez przebywającego w terenie badacza.

W art. dokonano przeglądu literatury nt. badań poświęconych interdyscyplinarności, w tym kwestiom interdyscyplinarnego i wielodyscyplinarnego charakteru bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) (zob. BABIN 2008/3/200).  Zaproponowano następnie i zbadano możliwości wykorzystania sieci akademickich genealogii, czyli kognitywnych powiązań między naukowcami w danych społecznościach akademickich, jako wskaźnika interdyscyplinarności. Starano się w szczególności znaleźć dowody na potwierdzenie wpływu specjalizacji dziedzinowej promotorów i opiekunów rozpraw doktorskich z BIN (uczelnie ze Stanów Zjednoczonych i Kanady) na treść tych prac; próbowano też ustalić zmiany dotyczące ich zaplecza naukowego (typ macierzystej instytucji, kraj pochodzenia, dyscypliny, w jakich mentorzy legitymowali się najwyższym stopniem naukowym) następujące wraz z rozwojem BIN w ciągu ostatnich 80 lat.