Babin

Przyszłość książek i bibliotek jest przedmiotem wielu spekulacji i debat, i postrzegana jest z wielu różnych perspektyw. O zastanowienie się nad ich rolą i scenariuszami rozwoju z punktu widzenia projektanta poproszono grupę studentów architektury, kończących studia pierwszego stopnia na jednej z uczelni w Wielkiej Brytanii. Postawiono przed nimi zadanie zaprojektowania „repozytorium książek” celowo unikając w nazwie i opisie projektu słowa „biblioteka”, które mogłoby ograniczać podejście do zadania. Zachęcono studentów do podejścia do książki jako pojedynczego obiektu i części zbioru, a także do rozważenia relacji łączących książkę i czytelnika, książkę i repozytorium oraz repozytorium i miasto. Jako lokalizację projektu wskazano centrum Liverpoolu, niektórzy uczestnicy zaproponowali jednak inne miejsca. W przedsięwzięciu wzięło udział jedenaścioro studentów (trzy kobiety, ośmiu mężczyzn). W artykule omówiono ich 7 wybranych prac.

Powierzchnia jaką dysponują biblioteki jest jednym z ich najcenniejszych atutów, jednak wraz z ekspansją nowych technologii zapotrzebowanie na jej poszczególne funkcje (magazynowe, użytkowe i in.) ulega znaczącym zmianom. Również powstanie koncepcji information commons (knowledge commons) (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]) wpłynęło znacząco na strategiczne przedefiniowanie i kreatywne rozszerzenie sposobów wykorzystania i projektowania przestrzeni bibliotecznej i stworzenie wzajemnie uzupełniających się powiązań między technologią i architekturą. Innowacyjne podejście do designu i adaptacji budynków bibliotecznych na potrzeby ery cyfrowej zyskało szczególna popularność w bibliotekach akademickich w Hongkongu. W artykule przedstawiono efekty transformacji biblioteki Hong-Kong University of Science and Technology (HKUST) i wyodrębnienia w jej wnętrzu zintegrowanej przestrzeni edukacyjno-informacyjnej – learning commons (LC)

Wertykalność oraz powiązane z nią figury są powszechnie używane jako przestrzenne metafory mające wyrażać hierarchię odnoszoną do informacji i wiedzy. Przenośnie te znajdują także odzwierciedlenie w architekturze bibliotecznej. Wiele bibliotek zbudowano w formie wież lub wysokich, wielopoziomowych struktur, przeobrażając utopijne idee dotyczące uniwersalnych systemów organizacji informacji w język architektury i tworząc wzajemne powiązanie między intelektualnym dorobkiem ludzkości i przestrzenią. W artykule przeanalizowano, na przykładach konkretnych obiektów powstałych w ciągu ostatniego stulecia, różne sposoby symbolicznego wyrażania pionowego wymiaru wiedzy w budownictwie bibliotecznym i różne podejścia do przestrzennej prezentacji i interpretacji poglądów dotyczących konstrukcji, dekonstrukcji lub rekonstrukcji systemów językowych i informacyjnych.

Budynki bibliotek oraz sposób aranżacji ich wnętrz mają duży wpływ na kształtowanie zachowań czytelniczych i kreowanie pozytywnych doświadczeń odwiedzających je osób, przeprowadzono jednak jak dotąd niewiele badań empirycznych poświęconych analizie tych procesów w bibliotekach publicznych. Autorka postanowiła sprawdzić, korzystając z metodologii badań etnograficznych, jak wyglądają interakcje użytkowników tych instytucji z przestrzenią, technologiami internetowymi i oferowanymi zasobami, oraz jak oddziaływania te wpływają na wizerunek i odbiór biblioteki. Jako przedmiot obserwacji wybrała Biblioteca Municipal Almeida Garrett (BMAG) w Porto (Portugalia), ze względu na jej nowoczesną, innowacyjnie zaprojektowaną i cieszącą się uznaniem ekspertów siedzibę, dużą liczbę odwiedzających i wypożyczeń oraz dobry dostęp do sieci www. Jednym z etapów projektu było też stworzenie profili użytkowników BMAG, odzwierciedlających typowe sposoby wykorzystywania i anektowania przestrzeni oraz posługiwania się dostępną infrastrukturą i źródłami bibliograficznymi.

Bibliotekę Uniwersytecką Katolickiego Uniwersytetu w Ružomberku na Słowacji (Univerzitna Knižnica Katolíckej Univerzity v Ružomberku – UK KU) można zaliczyć do najpiękniejszych nowoczesnych bibliotek europejskich. Jej budowę ukończono 25 września 2013. Kosztowała 2 896 663 euro, a pieniądze pozyskano drogą zbiórki społecznej wśród osób indywidualnych, instytucji i organizacji.

Szkoły wyższe zaczynają zdawać sobie sprawę, że nowoczesny budynek biblioteki może stanowić ich wizytówkę, zachęcając studentów do wyboru danej uczelni. W artykule szczegółowo zaprezentowano dwie znane biblioteki europejskie będące przykładami ciekawych i udanych projektów architektonicznych i odpowiedniego ulokowania obiektów bibliotecznych na terenie kampusu: 1) holenderską bibliotekę politechniki w Delft (Delft University of Technology) oraz 2) Narodową Bibliotekę Techniczną (Národni Technická Knihovna – NTK) umiejscowioną na kampusie Czeskich Wyższych Uczelni Technicznych (České Vysoke Učení Technické – ČVUT) w Pradze.

We wstępnej części artykułu omówiono definicje i sposoby rozumienia pojęcia przestrzeni w  naukach humanistycznych (w filozofii, lingwistyce, teorii literatury, teorii kultury), urbanistyce oraz w naukach społecznych (socjologii, ekonomii), a następnie skupiono się na analizie różnych aspektów jego wykorzystania w bibliotekarstwie.

Nowa biblioteka publiczna Birgmingham – flagowy projekt rady miejskiej Birmingham, będący częścią programu rewitalizacji centrum miasta, została otworzona we wrześniu 2013 r., w miejsce zamkniętej wcześniej Biblioteki Centralnej. Nowopowstała instytucja, której budowa kosztowała 188,8 mln funtów (o ponad 4 mln mniej niż zakładano) jest obecnie największą biblioteką publiczną w Wielkiej Brytanii, największą publiczną przestrzenią kulturalną w Europie i największą biblioteką regionalną na starym kontynencie. Uznaje się ją również za jeden z najciekawszych obiektów architektonicznych w Zjednoczonym Królestwie. W artykule omówiono szczegóły jej konstrukcji, sposób zaprojektowania fasad oraz wnętrza budynku, lokalizację, funkcjonalność oraz zakres oferowanych zasobów i usług.

Istotnym elementem oferty współczesnych bibliotek akademickich jest udostępnianie najnowszych technologii oraz różnego typu miejsc do nauki i pracy umysłowej, mających wspierać różne wzory i modele uczenia się oraz nowe techniki dydaktyczne wprowadzane w szkolnictwie wyższym. Mimo że coraz więcej placówek tego typu odchodzi od stereotypowego projektowania i organizacji przestrzeni bibliotecznej na rzecz idei one stop shop, czyli tworzenia wielofunkcyjnych ośrodków informacyjnych, wielu studentów nadal chętniej uczy się w nieformalnym otoczeniu takim jak kawiarnie, niż w bibliotekach. W artykule przeanalizowano możliwe przyczyny i środowiskowe determinanty takiego stanu rzeczy, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz badania sprawdzającego wykorzystanie 3 typów nieformalnych przestrzeni edukacyjnych na Uniwersytecie Sheffield (Wielka Brytania): tzw. Galerii i dwóch kawiarni znajdujących się w użytkowych obiektach kampusu.

Library Design Showcase to przegląd najlepszych projektów budynków bibliotek wszelkich typów, dokonywany co roku przez redakcję American Libraries. Jego celem jest promocja innowacyjnej architektury bibliotecznej oraz najbardziej imponujących projektów modernizacji i rozbudowy bibliotek, odpowiadajacych potrzebom użytkowników w unikalny, interesujący i efektywny sposób. W artykule przedstawiono laureatów tegorocznej edycji tego zestawienia, mającego odzwierciedlać obecne trendy w architekturze, designie i wzornictwie bibliotecznym w Stanach Zjednoczonych.