Babin

Letnie kluby czytelnicze (LKC) to popularny typ programów dla dzieci oferowanych w okresie wakacji przez amerykańskie biblioteki publiczne – prowadzi je obecnie ponad 95% tych instytucji, a ideą tej inicjatywy jest promocja zainteresowania literaturą, wyrównywanie szans edukacyjnych i zwiększenie wykorzystania bibliotek. Choć zajęcia tego typu znaleźć można w całym kraju, niewiele wiadomo o ich efektywności w odniesieniu do wspomagania aktywności czytelniczej, podtrzymywania kompetencji związanych z czytaniem oraz wspierania postępów w nauce tej umiejętności. Aby uzupełnić tę lukę, autorzy przeprowadzili badanie w grupie uczniów pierwszych klas szkoły podstawowej, uczęszczających na spotkania LKC organizowane przez Columbus Metropolitan Library (stan Ohio) – bibliotekę koordynująca jeden z najstarszych (rozpoczęty w 1937 r.) i największych w Stanach Zjednoczonych programów czytelniczych (w lecie 2011 r. brało w nim udział 67 tys. dzieci i młodzieży).

W szczególności analizowano skuteczność trwającego 8 tygodni LKC w zapobieganiu zjawisku „summer slide” czyli obniżania się poziomu kompetencji związanych z czytaniem w czasie letniej przerwy w nauce. W próbie badawczej znalazło się 90 uczniów klas 2. i 3., którzy zgłosili się na ochotnika do udziału w LKC w lecie 2012 r. (średnia wieku badanych: 8 lat i 8 miesięcy). Informacje o ich statusie społeczno-ekonomicznym uzyskano w ankietach wypełnionych przez uczestników i / lub ich opiekunów (pytania dotyczyły m.in. prawa do korzystania z darmowych lub tańszych posiłków w czasie roku szkolnego – przysługiwało ono 29% respondentów). Badanie zrealizowano w głównej filii biblioteki w Columbus. Po uzyskaniu zgody opiekunów, dzieci przydzielono losowo na dwie grupy o nazwie „sprint” i „maraton”. Wspólne procedury badawcze dla każdej z nich obejmowały udział ucznia i opiekuna w pomiarze wstępnym (sondaż sprawdzający nastawienie badanych do czytania, językowe dekodowanie i rozumienie czytanego tekstu), odbycie kontrolnej rozmowy telefonicznej w połowie lata (sprawdzano aktywność czytelniczą) i ewaluację końcową (sondaż analogiczny do wstępnego testu).

W grupie pracującej w formie „maratonu”, dzieci uczestniczyły w typowym LKC Columbus Metropolitan Library. Polecono im czytać książki własnego wyboru po 20 minut dziennie przez 36 dni (12 godzin czytania w ciągu 8 tygodni) oraz rejestrować swoje dokonania w specjalnej książeczce, przyklejając jedną z otrzymanych naklejek po skończeniu każdych 20 minut i zapisując tytuły czytanych książek. Po zaliczeniu 4 godzin czytania uczestnicy mogli zgłaszać się do biblioteki po odbiór drobnych nagród. Uczniowie z grupy „sprint” (traktowanej jako grupa kontrolna), poza zwykłym 8-tygodniowym trybem czytania, uczestniczyli też w eksperymentalnej odmianie LKC, prowadzonej w formie „skondensowanej”, przez 2 tygodnie, pod koniec lata, po zakończeniu pomiaru końcowego. Badanie postępów biegłości w czytaniu oceniano przy pomocy Testu Wydajności Czytania Wyrazów – Test of Word Reading Efficiency (TOWRE) oraz testu czytania ze zrozumieniem Gates-MacGintie.

Wyniki dla wszystkich 90 uczestników porównano ze średnią krajową, a następnie zbadano dane z wstępnych i końcowych pomiarów dla obu grup. Wstępne wskazywały na przeciętny poziom biegłości badanych (w odniesieniu do umiejętności dekodowania i rozumienia tekstu) przed przystąpieniem do klubu. Na podstawie analizy ostatnich uznano, że uczestnicy LKC angażowali się w różne formy czytania (samodzielne, z dorosłymi, na głos, w bibliotece), nie zwiększyli jednak znacząco (w porównaniu z grupą kontrolną) aktywności czytelniczej, poprawili natomiast umiejętności czytania ze zrozumieniem i nie wykazali spadku zdolności dekodowania wyrazów. Ustalono również korelacje między formami aktywności czytelniczej a osiągnięciami badanych – co zaskakujące, okazało się m.in., że czytanie na głos z członkami rodzin miało związek z niższymi wynikami dotyczącymi rozumienia tekstu i rozpoznawania wyrazów, natomiast samodzielne szukanie książek – z większymi postępami w tym zakresie. W podsumowaniu omówiono wnioski z badania, w tym możliwe rozbieżności między otrzymanymi rezultatami, a wynikami zbliżonych badań prowadzonych w innych instytucjach; przedyskutowano również możliwe strategie zwiększenia efektywności LKC.