Babin

Popularność portali społecznościowych na całym świecie stale rośnie, podobnie jak ich wpływ na wiele aspektów życia codziennego. Badaniem tego fenomenu w najróżniejszych kontekstach (m.in. z punktu widzenia zarządzania własnym wizerunkiem, relacji społecznych, struktur sieci, zastosowań edukacyjnych, zachowań użytkowników, czy kwestii prywatności) zajmuje się też coraz więcej naukowców z różnych dyscyplin, w tym tych związanych z bibliotekoznawstwem. Autorzy postanowili dokonać systematycznego przeglądu anglojęzycznego piśmiennictwa z lat 2006 (daty pojawienia się pierwszej publikacji na ten temat) – 2012, poświęconego sposobom adaptacji serwisu Facebook przez biblioteki i bibliotekarzy, identyfikując tematy najczęściej poruszane w literaturze i przedstawiając własne rekomendacje dotyczące dalszych kierunków badań.

W artykule omówiono zmiany podejścia do literatury dziecięcej i młodzieżowej we francuskim szkolnictwie i dokonano krótkiego przeglądu rodzaju lektur zalecanych w kolejnych okresach powojennych przez ministerialne programy nauczania w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich oraz omówiono główne tendencje w programach wyższych uczelni na kierunkach kształcących nauczycieli języka ojczystego.

Wertykalność oraz powiązane z nią figury są powszechnie używane jako przestrzenne metafory mające wyrażać hierarchię odnoszoną do informacji i wiedzy. Przenośnie te znajdują także odzwierciedlenie w architekturze bibliotecznej. Wiele bibliotek zbudowano w formie wież lub wysokich, wielopoziomowych struktur, przeobrażając utopijne idee dotyczące uniwersalnych systemów organizacji informacji w język architektury i tworząc wzajemne powiązanie między intelektualnym dorobkiem ludzkości i przestrzenią. W artykule przeanalizowano, na przykładach konkretnych obiektów powstałych w ciągu ostatniego stulecia, różne sposoby symbolicznego wyrażania pionowego wymiaru wiedzy w budownictwie bibliotecznym i różne podejścia do przestrzennej prezentacji i interpretacji poglądów dotyczących konstrukcji, dekonstrukcji lub rekonstrukcji systemów językowych i informacyjnych.

Poprawa interakcji użytkowników z bibliotekami cyfrowymi oraz portalami agregującymi miliony zdigitalizowanych i powstałych w formie elektronicznej dzieł i obiektów, i lepsze dostosowanie tych serwisów do potrzeb informacyjnych różnych grup odbiorców (naukowców, wykładowców, studentów, hobbystów itp.), wymaga analizy ich zachowań, w tym sposobów lokalizacji, identyfikacji, wyboru i zdobywania informacji, wzorów i strategii wyszukiwania i związanych z nimi różnic. Pozyskiwanie informacji o takich rozbieżnościach pozwala na dobór odpowiednich procedur i zasad organizacji i opisu obiektów informacyjnych, zwłaszcza w przypadku dużych repozytoriów dziedzinowych, i dopasowanie systemów nawigacji i dostępu do specyfiki danej dyscypliny i preferencji poszczególnych kategorii użytkowników. Jako że przeprowadzono jak dotąd niewiele badań porównujących wyszukiwania dokonywane w różnych dziedzinowych bazach rozwijanych na szeroką skalę, autorki postanowiły sprawdzić jak wyglądają zachowania informacyjne osób korzystających z dwóch dużych bibliotek cyfrowych: NSDL – National Science Digital Library (zbiory z zakresu nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki) i Opening History (OH) – portalu poświęconego historii i kulturze Stanów Zjednoczonych.

Szkoły wyższe w Wielkiej Brytanii, podobnie jak wiele instytucji edukacyjnych na całym świecie, polegają w coraz większym stopniu na zasobach cyfrowych jako platformie umożliwiającej zapewnienie studentom bezpośredniego dostępu do materiałów niezbędnych w procesie nauczania, jednak mimo przeznaczania coraz większej części budżetów na e-książki i e-czasopisma, biblioteki naukowe nadal nie są w stanie pozwolić sobie na zakup pełnego zakresu treści pożądanych przez użytkowników. W artykule przybliżono bieżące strategie i praktyki dostarczania i wypożyczania źródeł elektronicznych w brytyjskim sektorze szkolnictwa wyższego oraz wyzwania związane z dostarczaniem dokumentów elektronicznych i dzieleniem się e-książkami i e-czasopismami w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych, na przykładzie doświadczeń King’s College London.

Narzędzia do tworzenia wirtualnych kolekcji i wystaw online pozwalają bibliotekom, archiwom, galeriom i muzeom na zapewnianie, powszechnego dostępu do materiałów które cieszą się dużą popularnością lub z różnych względów (zły stan, unikalny charakter, wartość historyczna itp.) nie mogą być wypożyczane. Wybór odpowiedniego systemu zależy od potrzeb oraz możliwości danej instytucji. W bibliotekach Indiana University (BIU) szukano rozwiązania, które byłoby alternatywą zarówno dla stron koncentrujących się na wyspecjalizowanych kolekcjach, o funkcjonalności nieprzydatnej dla innego typu zasobów, jak i dla serwisów o charakterze repozytoriów, skupionych na formacie lub typie treści, bez uwzględniania kontekstu i znaczenia zasobów. Zdecydowano się na wybór systemu Omeka – darmowego oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym do budowy cyfrowych archiwów i publikowania online, rozwijanego w Roy Rosenzweig Center for History and New Media (George Mason University) i przeznaczonego dla instytucji, które nie mają dużych budżetów i odpowiedniej liczby personelu technicznego.

Navy eReader Device – w skrócie NeRD, to nowy, wyposażony w liczne zabezpieczenia, zamkniety czytnik e-książek stworzony na potrzeby Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych przez firmę Findaway World (producenta Playaway – znanego amerykańskim bibliotekom odtwarzacza audio), w ramach programu bibliotecznego Marynarki (Navy General Library Program). Pierwsze 365 egzemplarzy tego urządzenia trafiło do floty podwodnej w zeszłym miesiącu. Są one wyposażone fabrycznie w pakiet 300 starannie dobranych i zaaprobowanych przez centralę tytułów (bestsellery, literatura popularna oraz materiały szkoleniowe i treści z programu czytelnictwa Szefa Operacji Morskich) i mają umożliwić marynarzom służącym poza Stanami Zjednoczonymi, w jednostkach, gdzie papierowe książki są ściśle limitowane i zabronione jest używanie własnych urządzeń elektronicznych, dostęp do biblioteki wojskowej i szansę na lekturę i relaks. Pojawienie się NeRD wzbudziło zainteresowanie nie tylko w kręgach wojskowych, lecz m.in. również w sektorze edukacyjnym.

W 2011 roku australijski rząd przedstawił, określany jako przełomowy, projekt rozwoju Narodowej Szerokopasmowej Sieci (National Broadband Network – NBN), mający zapewnić wszystkim Australijczykom dostęp do Internetu i usług telefonicznych (zob. BABIN 2012/3/104). Wraz z rozszerzaniem się zasięgu NBN władze Australii nasiliły apele kierowane do instytucji kultury o udostępnianie online należących do nich zasobów. W 2012 roku na „otwieranie” kolekcji z budżetu państwa przeznaczono 39,3 mln dolarów. W rzeczywistości okazało się jednak, że pełne korzystanie z możliwości stwarzanych przez NBN jest ograniczane czynnikami ekonomicznymi, technologicznymi i prawnymi. Te ostatnie dotyczą prawa autorskiego, którego zapisy hamują upowszechnianie zasobów online.

Sposób postrzegania przez bibliotekarzy własnych kompetencji może warunkować sposób, w jaki będą wstanie ich użyć, konsekwencję w dążeniu do sukcesu oraz wysiłek wkładany w wykonanie zadania, a tym samym wyniki podejmowanych działań – często osoby z podobnym poziomem kwalifikacji (lub ta sama osoba w różnych sytuacjach) mogą wypadać bardzo dobrze lub bardzo źle, w zależności od własnej samooceny. Również skuteczność wyszukiwania informacji zależy nie tylko od opanowania technik wyszukiwawczych oraz znajomości dostępnych źródeł, lecz także od emocji, nastawienia i różnego typu czynników środowiskowych i personalnych, które mogą wpływać na powodzenie podejmowanych wyszukiwań. Autorki postanowiły sprawdzić przekonania izraelskich bibliotekarzy i specjalistów informacji naukowej dotyczące ich własnej skuteczności w tym zakresie, analizując opinie na ten temat wypowiadane przez badanych.

Na całym świecie, ochrona autorskich praw majątkowych ma charakter czasowy, a po jej wygaśnięciu, zastrzeżone wcześniej dzieła trafiają do domeny publicznej i nie podlegają ograniczeniom dostępu, stając się częścią intelektualnej wspólnoty i podstawą dla rozwoju nowej wiedzy, twórczości i kreatywności, oraz umożliwiając bibliotekom ich szersze upowszechnianie dzięki projektom digitalizacyjnym. Ta wypracowana na mocy przepisów prawa autorskiego równowaga między interesem prywatnym a publicznym zaczęła być naruszana po pojawieniu się nowych form dystrybucji treści, m.in. w związku z restrykcjami nakładanym przez właścicieli stron internetowych, chcących kontrolować sposób wykorzystywania udostępnianych przez siebie dzieł w sposób wykraczający poza zakres prawa autorskiego. Artykuł poświęcono analizie różnego typu ograniczeń (licencyjnych, technicznych i in.) związanych z możliwością korzystania z nowozelandzkich książek znajdujących się w domenie publicznej, po ich przeniesieniu na formę cyfrową i umieszczeniu online.