Babin

Autor – konsultant z firmy Library RFID Ltd, zajmującej się doradztwem dla bibliotek i realizacją audytów dotyczących automatyzacji tych instytucji i wdrażania w nich nowych systemowych aplikacji, prowadzi od 2008 r. badania sondażowe nad zakresem, kierunkami i sposobami implementacji technologii RFID w brytyjskich bibliotekach (por. BABIN 2006/4/221, BABIN 2008/4/261). W 2012 r., korzystając ze wsparcia IFLA i lokalnych organizacji bibliotecznych, badanie to po raz pierwszy przeprowadzono w skali globalnej, analizując stopień upowszechnienia RFID w Ameryce Północnej (por. BABIN 2007/1/8), Europie, Australii i Nowej Zelandii.

Centrum Usług Bibliotecznych Nadrenii Północnej -Westfalii (HBZ) eksperymentuje z technologiami Sieci Semantycznej i Linked Open Data (LOD) od 2009 r., koncentrując się zarówno na aspektach technicznych, jak i prawnych związanych ze zmianą paradygmatu dostarczania i reprezentacji danych. Od 2010 r, jako jedna z pierwszych niemieckich instytucji, biblioteka ta udostępnia dane katalogowe w domenie publicznej. Bazujący na nich nowy serwis LOD pn. lobid.org (Linking Open Bibliographic Data) uruchomiono w tej instytucji w sierpniu tego samego roku i od tej pory jest on stale rozwijany (doskonalone są m.in. procesy konwersji, modele danych i oprogramowanie). W artykule przybliżono cele przyświecające twórcom tego projektu, architekturę techniczną i sposób funkcjonowania nowego systemu oraz plany jego dalszego rozwoju

Artykuł poświęcono analizie transformacji, jakim podlega rynek gazet, w tym ich przechodzeniu do środowiska cyfrowego oraz zagadnieniom dostępności treści publikowanych w lokalnej, w coraz większej mierze elektronicznej prasie dla mieszkańców małych społeczności. Przedyskutowano też role i zadania bibliotek związane z zachowaniem takich wydawnictw i zapewnieniem ludności dostępu do lokalnych wiadomości i informacji.

W artykule omówiono doświadczenia związane z udziałem bibliotek publicznych w sponsorowanej przez brytyjskie władze kampanii Narodowy Rok Czytelnictwa (NRC) z 2008, dzięki której instytucje te znalazły się w centrum zainteresowania polityków, mogły zwrócić uwagę mediów na wartość ich usług dla lokalnych społeczności i odegrać kluczową rolę w realizacji programu promocji czytelnictwa. Przedstawiono również proces planowania i implementacji finansowanego przez Krajową Radę Bibliotek, Muzeów i Archiwów, jakościowego projektu badawczego poświęconego wpływowi NRC w dwóch (miejskiej i wiejskiej) sieciach bibliotecznych w Yorkshire i wykorzystującego jako ramy teoretyczne narzędzie pn. Generic Social Outcomes (GSO), mające pomóc bibliotekom w ewaluacji i uzasadnieniu swojej użyteczności społecznej.

W naukach społecznych i humanistycznych (NSH) ważnym i głównym medium komunikacji wyników badań naukowych są książki, a nie artykuły naukowe, publikacja tych pierwszych napotyka jednak na coraz więcej przeszkód (m.in. spadek nakładów i wydatków na zakupy dla bibliotek i innych instytucji). Podobnie jak w innego typu dyscyplinach, w NSH konieczna jest stała ewaluacja jakości publikowanych badań i ocena ich użyteczności dla społeczeństwa, tym bardziej, że ekonomiczny model rozpowszechniania badań za pośrednictwem monografii bazuje głównie na subsydiach, organy finansujące powinny więc mieć jasny obraz zwrotu poniesionych inwestycji. Ocen takich dokonuje się obecnie głównie przy pomocy analizy bibliometrycznej i metod jakościowych. Modele bibliometryczne bazujące na czasopismach nie sprawdzają się jednak dobrze na polu NSH, z kolei metody jakościowe, uwzględniające wielu interesariuszy, są czasochłonne, a ich wyniki bazują w dużej mierze na samoocenie respondentów, mogą więc nie być w pełni obiektywne. W artykule zaproponowano metodę, która może uzupełniać bieżące analizy miary oddziaływania i społecznego znaczenia badań akademickich z zakresu NSH, i która bazuje nie na miernikach cytowalności publikacji, lecz na analizie danych generowanych przy wykorzystaniu elektronicznych wersji książek dostępnych online i identyfikacji internetowych dostawców.

Pinterest – społecznościowa witryna internetowa, funkcjonująca jak cyfrowa tablica do przypinania informacji i umożliwiająca m.in. dzielenie się materiałami wizualnymi (fotografiami, plikami graficznymi, filmami itp.), ich organizowanie i porządkowanie oraz tworzenie i śledzenie kolekcji tematycznych, zyskuje coraz więcej zwolenników, także w sektorze bibliotecznym i edukacyjnym (por. babin.bn.org.pl/?p=1494). Serwis, utworzony w 2010 r., w 2012 r. miał już ponad 11 milionów użytkowników, a ich liczba wciąż rośnie. Władze Biblioteki University of Regina (Kanada) postanowiły sprawdzić w pilotażowym badaniu, czy Pinterest można wykorzystać jako narzędzie wzbogacające usługi biblioteczne i służące pogłębieniu komunikacji z użytkownikami. Postanowiono zbadać także potencjał tego serwisu jako narzędzia pomocnego w realizacji zadań wykonywanych przez Bibliotekę, takich jak: wspieranie działalności naukowej, nauczania i budowania społeczności akademickiej.

Artykuł jest kolejnym głosem w debacie na temat przydatności bibliotek w dobie Internetu. Autor kwestionuje w nim popularny pogląd, zgodnie z którym dostępność bezpłatnych informacji w sieci www jest remedium na wszelkie problemy związane z zaspokajaniem potrzeb informacyjnych obywateli i przedstawia argumenty uzasadniające wartość i społeczną rolę publicznych ośrodków informacyjnych. W tekście omówiono teoretyczne koncepcje dotyczące funkcji informacji w nowoczesnych demokracjach oraz przeanalizowano dwa podstawowe modele poszukiwania informacji, porównując będące ich pochodną rodzaje wiedzy i rodzaj pytań, na jakie można znaleźć odpowiedzi bazując na tych modelach. Przedstawiono też możliwości wykorzystania wniosków z tych analiz w środowisku informacyjnym oraz aspekty teoretyczne, które należy uwzględnić przy planowaniu użytecznych publicznych serwisów informacyjnych.

W 2010 r. biblioteki University of Texas w San Antonio (UTSA) otworzyły w nowym budynku wydziału Inżynierii Stosowanej i Technologii satelicką bibliotekę (IST), w założeniu pozbawioną książek w formie fizycznej, i oferującą w zamian usługi informacji naukowej, miejsca do nauki indywidualnej i grupowej, pomoc w korzystaniu z elektronicznych i drukowanych zasobów bibliotecznych oraz dobrą infrastrukturę techniczną i komunikacyjną (komputery, sieć www, urządzenia do druku, skanowania i kopiowania). Aby zapewnić studentom nowy i wygodny punkt dostępu do treści akademickich, postanowiono uruchomić w niej pilotażowy program wypożyczeń w celach naukowych czytników e-książek (por. BABIN [1], [2], [3], [4]), zawierających publikacje z zakresu inżynierii i technologii oraz dane w formie wykresów i wzorów. Głównymi celami tego projektu było sprawdzenie dostępności odpowiadających wydziałowym programom kształcenia materiałów naukowych (w tym podręczników) w odpowiednich formatach, możliwości ich efektywnego wykorzystania na czytnikach oraz zebranie opinii studentów na temat zalet i wad tego typu narzędzi.

Po drugiej wojnie światowej Francja stanęła przed problemem zapewnienia dla ludności na terenach rolniczych dostępu do książek. W tym celu utworzono Centralne Wypożyczalnie Biblioteczne (Bibliothèque centrales de prêt – BCP), których głównym zadaniem było dostarczanie za pośrednictwem bibliobusów książek do społeczności liczących poniżej 10 tys. mieszkańców oraz stymulowanie rozwoju czytelnictwa na obszarach wiejskich. Dekadę po wprowadzeniu tych usług, związane z tym doświadczenia podsumowano w publikacji pn. „Podręcznik upowszechniania czytelnictwa na wsi – organizacja i funkcjonowanie centralnych wypożyczalni bibliotecznych”, opracowaną przez Yvonne Labbe i Paula Poindron (Manuel de la lecture publique rurale en France : organisation et fonctionnement des bibliothèques centrales de prêt et de services départementaux de lecture publique. Paris 1955). W artykule, na podstawie tej publikacji oraz literatury przedmiotu, scharakteryzowano podstawy prawne, cele, zasady funkcjonowania i różne aspekty działalności BCP, przedyskutowano również aktualność i przyszłość tego modelu.

Tworzenie, dystrybucja i wykorzystanie literatury naukowej dokonywane są w coraz większym stopniu w formie elektronicznej, a publikacja artykułów, książek, materiałów źródłowych i konferencyjnych w Internecie stymuluje rozwój rozmaitych użytecznych systemów bibliograficznych powiązanych z internetowymi wyszukiwarkami (por. BABIN 2010/4/211, BABIN 2012/3/102, Wikipedia). W artykule zaprezentowano nowe rozwiązanie – darmowy, bibliograficzny system Personal eLibrary bgMath, służący do gromadzenia, organizacji, przechowywania i przetwarzania naukowego piśmiennictwa, i pozwalający na łatwą obsługę najczęściej wykonywanych zadań związanych z tego typu materiałami i danymi na ich temat w trakcie pracy naukowej (badań, pisania prac, rozpraw i dysertacji, przygotowywania raportów, stron www czy dokumentacji wniosków i aplikacji).