Babin

W piśmiennictwie omawiającym zmiany zasad kształtowania księgozbiorów podręcznych, czyli zasobów zawierających różnego typu wydawnictwa informacyjne (encyklopedie, słowniki, bibliografie, podręczniki, opracowania  i inne),  wiele uwagi poświęca się obawom dotyczącym utraty znaczenia i relewantności fizycznych kolekcji tego typu, i ich wypierania przez źródła dostępne w Internecie. W artykule przybliżono historię rozwoju i cele gromadzenia zbiorów podręcznych oraz przedyskutowano opinie dotyczące roli drukowanych i elektronicznych zasobów tego typu, potencjalne wyzwania związane z przejściem służb informacyjnych bibliotek na format cyfrowy oraz korzyści dla bibliotekarzy i czytelników wynikające z udostępniania wysokiej jakości materiałów i usług informacyjnych online.

Według szacunków ekspertów, w 2016 r. liczba używanych w domach i miejscach pracy urządzeń podłączonych do Internetu przekroczy 25 miliardów, a wraz ze wzrostem powiązań i danych gromadzonych w środowisku sieciowym rośnie nie tylko liczba nieograniczonych możliwości, jakie ma zapewniać tzw. Internet rzeczy (ang. Internet of Things – IOT), lecz również wyzwań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i prywatności użytkownikom nowych technologii. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, omówiono zalety związane z upowszechnianiem się tej koncepcji oraz budowanych na jej bazie rozwiązań, potencjalny wpływ IOT na biblioteki, rolę tych instytucji w nowej, cyfrowej rzeczywistości oraz systematyczne podejście, jakie powinny przyjąć by gwarantować swoim czytelnikom należytą ochronę w nowym ekosystemie, w kontekście koncepcji Security of Things (SOT), czyli bezpieczeństwa rzeczy.

Praktyki społeczne związane z transferem wiedzy i wymianą informacji w środowisku naukowym za pośrednictwem publikacji w recenzowanych wydawnictwach są tematem często omawianym w piśmiennictwie, mniej uwagi poświęca się natomiast postępującej wraz z rozwojem technologii ICT akceptacji nieformalnych platform komunikacyjnych w procesie dystrybucji wyników badań. Autorzy postanowili sprawdzić nastawienie naukowców wobec publikowania i rozpowszechniania prac badawczych w nieformalnych środkach przekazu, by określić wzory ich zachowań, preferencje oraz wyzwania i zalety związane z wykorzystywaniem takich kanałów komunikacji.

Biblioteki akademickie mogą podnosić wartość swoich nadrzędnych instytucji przez wspieranie całego cyklu życiowego prowadzonych w nich badań, coraz więcej tych placówek zaczyna też oferować różnego typu usługi zarządzania danymi badawczymi (ang. Research Data Management – RDM), począwszy od pomagania przy tworzeniu planów zarządzania danymi po przygotowywanie i zachowywanie danych do archiwizacji w cyfrowych repozytoriach. Z sondażu przeprowadzonego w Australii w 2011 r. wynika, że w tym czasie ponad połowa z 39 australijskich bibliotek szkół wyższych była zaangażowana w asystowanie własnej uczelni w prowadzeniu e-badań, a wyniki późniejszej ankiety z r. 2013, porównującej 140 instytucji akademickich z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Australii i Nowej Zelandii wskazywały, że australijskie biblioteki mają najwyższe wskaźniki zaangażowania w 6 z 9 obszarów RDM. W artykule opisano ewolucję i przyszłe kierunki rozwoju polityki zarządzania danymi pochodzącymi z badań, infrastruktury badawczej, kompetencji personelu i usług doradczych w jednej z państwowych uczelni w Brisbane – Uniwersytecie Griffitha, koncentrując się na roli bibliotekarzy opracowywaniu i wspieraniu serwisów RDM. Celem autorów było przedstawienie przykładów nadzorowanych i wspomaganych przez bibliotekę działań oraz zapewnienie krytycznej perspektywy, przez porównanie dobrych praktyk z tymi, których efekty były mniej zadowalające niż oczekiwano.

Sposób traktowania przez amerykańskie biblioteki publiczne osób dotkniętych bezdomnością jest zagadnieniem rozpatrywanym często zarówno w badaniach z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), jak i w doniesieniach lokalnych mediów. W artykule dokonano przeglądu najnowszego piśmiennictwa poświęconego analizie tego problemu pod kątem prawnym oraz z perspektywy zasad równego dostępu i sprawiedliwości społecznej. Sprawdzono też pod tym kątem regulaminy 4 dużych miejskich systemów bibliotecznych ze Stanów Zjednoczonych.

Ze względu na szybki wzrost liczby wszystkich typów zasobów informacyjnych udostępnianych przez biblioteki oraz ograniczone budżety tych instytucji, możliwości odpowiedniego, manualnego katalogowania wszystkich publikowanych materiałów są coraz mniej realistyczne, istotnym problemem dla całej społeczności bibliotecznej staje się więc opracowanie najbardziej efektywnych sposobów tworzenia rekordów bibliograficznych i zapewnienie tym samym użytkownikom szans na dotarcie do poszukiwanych materiałów. Jednym z obiecujących podejść do zarządzania rosnącą liczbą informacji jest wdrażanie półautomatycznych narzędzi tworzenia metadanych, czyli wykorzystywanie oprogramowania do produkcji rekordów metadanych pod większą lub mniejszą kontrolą ekspertów.

W artykule poświęconym problematyce integracji materiałów dźwiękowych z innymi typami treści w bibliotekach cyfrowych przybliżono najnowszą inicjatywę Biblioteca Europea di Informazione e Cultura (BEIC) – włoskiej instytucji kultury realizującej cele edukacyjne i pedagogiczne przez tworzenie otwartej, wirtualnej biblioteki multimediów i zasobów edukacyjnych z różnych dziedzin wiedzy oraz zarządzanie fizycznymi kolekcjami w wolnym dostępie.

Katalogi biblioteczne cieszą się niską popularnością wśród użytkowników Internetu poszukujących zarówno informacji rzeczowych, jak i bibliograficznych, wielu ekspertów zaleca więc ewolucję tych systemów w kierunku katalogów „następnej generacji”, wzorowanych na wykorzystywanych masowo komercyjnych platformach takich jak Amazon czy Google i mających zapewniać odbiorcom zbliżone doświadczenia nawigacyjne i możliwość korzystania z dodatkowych opcji (takich jak narzędzia społecznościowe, systemy rekomendacyjne, mobilne interfejsy, dostępność treści materiałów online, „bezszwowa” integracja różnych, zewnętrznych źródeł itp.) oraz strategii wyszukiwawczych, do których są przyzwyczajeni. W artykule rozpatrzono wady i zalety włączania komercyjnych rozwiązań do tradycyjnych bibliotecznych OPAC, przedyskutowano również, w jaki sposób jakościowe podejście (metoda studium przypadku) może pomóc w badaniu interfejsów sieciowych aplikacji oraz w poszerzeniu rozumienia mechanizmów komunikacji w sieci www.

Terminem iSchool (zob. babin.bn.org.pl/?p=2595) określa się uczelnie i wydziały, które podjęły inicjatywę rozwijania badań koncentrujących się na informacji naukowej jako fenomenie rozpatrywanym z różnych punktów widzenia oraz analizie szeroko rozumianych relacji między informacją a technologią i użytkownikiem indywidualnym. We wstępnej części artykułu przedstawiono historię wyższego szkolnictwa bibliotecznego w Stanach Zjednoczonych, zwracając uwagę na jego ewolucję od czasów kształcenia studentów głównie w zakresie literatury pięknej i nauk humanistycznych.

W artykule omówiono historyczne i polityczne tło reform polityki informacyjnej w Chile. Przybliżono również działania lokalnej społeczności naukowej i bibliotek na rzecz zmiany przyjętych w tym państwie zasad świadczenia publicznych usług informacyjnych, w tym zwłaszcza modelu finansowania produkcji i rozpowszechniania treści naukowych, oraz wysiłki na rzecz torowania drogi nowemu paradygmatowi dostępu do międzynarodowych zasobów informacyjnych, bazującemu na pojęciach powszechnego świadczenia usług i obywatelskich praw do informacji.