Babin

Serwis mikroblogowy Tumblr opisywany jest często jako „zapomniana” sieć społecznościowa, gdyż brakuje pogłębionych badań i formalnych studiów koncentrujących się na tym unikalnym medium, stanowiącym połączenie platformy publikacji (nie narzucającej ograniczeń długości wpisów) i społecznościowego portalu. Mimo skupiania uwagi większości badaczy analizujących internetowe społeczności na portalach Facebook i Twitter, Tumblr cieszy się rosnącym zainteresowaniem internautów (udostępnia obecnie ponad 240 mln blogów, a liczba jego użytkowników zwiększyła się w 2014 r. o 28,4 %); nie jest też omijany przez bibliotekarzy. Autorka postanowiła sprawdzić, w jaki sposób amerykańskie biblioteki, biblioteczne archiwa, kolekcje cyfrowe i jednostki gromadzące zbiory specjalne używają tego kanału komunikacji, prezentując charakterystykę, możliwości oraz wyniki ilościowej analizy statystyk wykorzystania serwisu.

W artykule przeanalizowano specyfikę brazylijskiego rynku książki, dynamikę sprzedaży wydań drukowanych i elektronicznych, dane dotyczące czytelnictwa w tym kraju, możliwe kierunki jego transformacji i czynniki mające wpływ na poziom akceptacji mobilnych technologii i cyfrowych formatów oraz na wyniki sprzedaż literatury w formie tradycyjnej. Przedstawiono następnie wyniki badania poświęconego preferencjom czytelniczym Brazylijczyków dotyczącym tradycyjnej i cyfrowej formy lektury, oraz relacjom między tymi dwoma typami publikacji.

Z cytowanych przez autorów badań nad zachowaniami informacyjnymi w środowisku akademickim wynika, że katalogi i strony biblioteczne nie stanowią już dla naukowców pierwszego punktu odniesienia przy poszukiwaniu informacji, a zdecydowana większość użytkowników rozpoczyna wyszukiwania od sieciowych wyszukiwarek i polega na nich w coraz większym stopniu przy realizacji celów naukowych i edukacyjnych. Coraz większa popularność sieciowych narzędzi wyszukiwawczych prowokuje pytania o dalszą użyteczność i przydatność katalogów bibliotecznych i bibliograficznych baz danych. Na Uniwersytecie Północnej Karoliny w Chapel Hill (UNC) założono, że katalog biblioteczny powinien pozostać centralnym elementem procesu badawczego i zainwestowano dużo wysiłku w poszerzenie jego zakresu, funkcjonalności i przydatności dla kadry naukowej oraz w rozwój opcji wyszukiwania i dostarczania danych.

Wikipedia ma obecnie 280 wersji językowych, a jej najbardziej prominentna, angielskojęzyczna postać zawiera ponad 4 mln opracowanych haseł i ma ponad 130 tys. aktywnych użytkowników. Projekt ten nie ogranicza się do rozwoju olbrzymiej, otwartej encyklopedii z dostępnymi dla ogólnego odbiorcy artykułami, lecz zapewnia również olbrzymią bazę danych rejestrującą wszystkie ich warianty i dokonywane na przestrzeni lat zmiany, a także, w przypadku każdego artykułu, przestrzeń dla dyskusji online. Ta ostatnia funkcja sprawia, że Wikipedia stanowi bogate, społeczno-technologiczne środowisko umożliwiające badanie procesów współtworzenia wiedzy oraz sposobów ich negocjowania w w społecznościach współpracujących na zasadach crowdsourcingu.

Biblioteki cyfrowe to systemy informacyjno-wyszukiwawcze oferujące w sieci www różnego typu zasoby, powstałe w formie cyfrowej i w procesie digitalizacji materiałów analogowych (druków, rękopisów, obrazów, nagrań audio i wideo), różnym grupom użytkowników. W artykule zdefiniowano je jako kolekcje zasobów archiwizowanych, obsługiwanych i zarządzanych przez biblioteki i instytucje dziedzictwa kulturowego, nie uwzględniając cyfrowych treści kupowanych od wydawców. Złożoność struktury tych platform i różnorodność przechowywanych w nich zbiorów może powodować problemy związane z wyszukiwaniem informacji, zwłaszcza w przypadku osób niepełnosprawnych, a odpowiednie mechanizmy pomocy, dostarczające wskazówek jak efektywnie korzystać z systemu, odgrywają kluczową rolę w przezwyciężaniu tego typu trudności. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego zagadnieniom dostępności i użyteczności sieci www dla niewidomych, narzędziom ułatwiania dostępu oraz doświadczeniom internautów z niepełnosprawnością wzrokową, a następnie przeanalizowano różne sytuacje wymagające szukania pomocy przez niewidomych użytkowników bibliotek cyfrowych, korzystających z głosowych czytników ekranu.

Większość debat poświęconych treściom cyfrowym i bibliotekom koncentruje się w Stanach Zjednoczonych na e-książkach z oferty dużych dostawców. W ciągu ostatnich kilku lat, dzięki działaniom lobbyingowym ALA (American Library Assiciation) i środowiska bibliotecznego, dokonano znaczącej poprawy dostępu do katalogów ebooków branżowych wydawców oraz komfortu wykorzystywania ich kolekcji. Jednocześnie, szukano dodatkowych, niezależnych opcji umożliwiających użytkownikom wyszukiwanie i publikowanie treści elektronicznych, z uwzględnieniem kwestii ochrony prywatności i zapewnienia długotrwałej cyfrowej ochrony, rozszerzając obszar zainteresowania o inne typy i źródła e-zasobów. Autorka przybliża kilka innowacyjnych projektów, które zyskały dofinansowanie fundacji Knight, i które miały na celu zwiększenie dostępności cyfrowych platform i mediów, i powstały dzięki współpracy bibliotek, konsorcjów bibliotecznych, autorów, twórców oprogramowania i członków lokalnych społeczności.

Zakresy obowiązków bibliotekarzy akademickich podlegają ciągłym zmianom, a do stawianych im wymagań należy w coraz większym stopniu pełnienie roli specjalistów dziedzinowych współpracujących ściśle ze środowiskiem naukowym, wspierających komunikację naukową na terenie uczelni oraz rozwój wiedzy i kompetencji związanych z rozpowszechnianiem prac naukowych. Jednym ze stojących przed nimi zadań jest też włączanie tematyki dotyczącej otwartego dostępu do danych badawczych i wyników badań do programów edukacji informacyjnej. W artykule omówiono różne strategie promocji open access (OA) i poprawy dostępności badań finansowanych ze środków publicznych oraz modele współpracy bibliotek szkół wyższych ze środowiskiem naukowym. Przedstawiono również studium przypadku średniej wielkości biblioteki akademickiej ze Stanów Zjednoczonych, skupiając się na realizowanym w niej programie szkoleń nt. OA, mającym przygotować bibliotekarzy na oficjalne uruchomienie cyfrowego repozytorium uczelni i udział akcjach promujących otwarte publikowanie.

Hangouts to bezpłatna aplikacja sieciowa Google+ pozwalająca użytkownikom na inicjowanie i prowadzenie konferencji wideo online, nadawanie ich z wykorzystaniem opcji Hangouts On Air oraz automatyczne archiwizowanie w formie nagrań na własnych kontach na portalach Google+ i YouTube. Platforma ta udostępnia przestrzeń zarówno dla nieformalnych interakcji w grupach znajomych, jak i prowadzenia bardziej formalnych spotkań i konwersacji. Wszechstronność, otwartość i przystępność Hangouts może być przydatna dla bibliotek, autor postanowił więc zaprezentować potencjalne zastosowania tej technologii w środowisku bibliotecznym oraz proces jej uruchamiania i wykorzystywania, na przykładzie pozytywnych doświadczeń związanych z jej wdrożeniem przez komitet doradczy ds. technologii (Program Advisory Committee – PAC) południowo-wschodniego i atlantyckiego regionu Narodowej Sieci Bibliotek Medycznych (National Network of Libraries of Medicine) w Stanach Zjednoczonych.

Biblioteki i centra informacyjne mogą odgrywać istotną rolę w rozwoju społecznym i gospodarczym terenów wiejskich, dzięki prowadzeniu działań edukacyjnych i zapewnianiu ich mieszkańcom usług informacyjno-komunikacyjnych. Rola takich placówek jest szczególnie istotna w państwach rozwijających się, jednak w niemal wszystkich regionach świata, a zwłaszcza w krajach Południa, ośrodki tego typu borykają się z wieloma trudnościami, takimi jak brak funduszy i wsparcia ze strony władz centralnych i lokalnej administracji, czy też brak stabilnych podstaw dla działalności; wszędzie też próbuje się je rozwiązywać na wiele różnych sposobów. W artykule omówiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego problemom i perspektywom wiejskich służb biblioteczno-informacyjnych oraz zmianom charakteru ich usług związanym z ekspansją nowych technologii. Przedstawiono także rekomendacje i wnioski dotyczące strategii mogących przyczynić się do zapewnienia takim centrom możliwości trwałego i zrównoważonego rozwoju.

Ewaluację bibliotek akademickich koncentrowano tradycyjnie na badaniu wskaźników związanych z zadowoleniem użytkowników, obecnie natomiast, coraz bardziej popularnym trendem jest demonstrowanie efektywności i społecznej roli tych instytucji na podstawie wyznaczników ekonomicznych, w tym – analizy ich finansowej wartości dla instytucji macierzystych, czyli badania zwrotu z inwestycji (ang. return on investment – ROI). W artykule omówiono inicjatywę mającą na celu stworzenie nowego modelu pomiaru korzyści związanych z inwestowaniem w biblioteki szkół wyższych w państwach arabskich oraz oceny ich znaczenia dla uczelni, którym służą. Przedstawiono również zalecenia dotyczące wdrażania przez bibliotekarzy akademickich metodologii bazującej na mierzeniu wartości ich placówek.