Babin

Samokształcenie, czyli samodzielne zdobywanie wiedzy i umiejętności praktycznych z różnych dziedzin jest jednym z elementów mających pozytywny wpływ na jakość życia osób starszych. Proces ten, począwszy od wyboru materiałów edukacyjnych, poprzez uczestnictwo w kursach czy dyskusjach, jest uwarunkowany różnymi społecznymi oddziaływaniami, a jednym z możliwych społecznych środowisk mogących stymulować aktywność samokształceniową jest blogosfera. Instytucjami aktywnie wspierającymi aktywizację i kształcenie ustawiczne seniorów, dzięki bogatej ofercie programów edukacyjnych, wydarzeń kulturalnych, klubów dyskusyjnych i szkoleń uczących korzystania z nowych technologii, są biblioteki publiczne. Placówki te są też dobrze przygotowane do promowania nowych mediów jako metod komunikowania się i nawiązywania relacji, wspomagających samodzielną naukę. W artykule omówiono wyniki analizy treści blogów tajwańskich bibliotek oraz dzienników internetowych prowadzonych przez starszych dorosłych, oraz przedstawiono rekomendacje dotyczące zmian, które mogłyby zapewnić większą przydatność bibliotecznych blogów dla osób chcących uczyć się przez całe życie.

Książki elektroniczne wypożyczane są już w większości amerykańskich bibliotek publicznych (w 2011 r. oferowało je 82% tych placówek), a kwestie ich licencjonowania, platform technicznych i sporów z wydawcami zostały szeroko udokumentowane w literaturze bibliotekoznawczej; mniej uwagi poświęca się natomiast problemom czytelników cyfrowych książek. W artykule przedstawiono doświadczenia Chatham Public Library – placówki pełniącej podwójną funkcję biblioteki publicznej i uczelnianej, związane z udostępnianiem e-książek i organizacją powiązanych z nimi usług z perspektywy skoncentrowanej na użytkowniku; przedyskutowano również konsekwencje upowszechniania się tego formatu dla bibliotek publicznych oraz sposoby integracji zbiorów drukowanych z zasobami elektronicznymi i wykorzystania tych ostatnich przy promocji transliteracji (ang. transliteracy), czyli biegłości poruszania się po różnych typach multimediów. Autorzy referują w tekście szczegółowo proces opracowywania i rozwoju szkoleń dla czytelników, mających ułatwić im korzystanie z e-książek i e-czytników oraz programy regularnie prowadzonych przez bibliotekę zajęć skierowanych do seniorów.

Biblioteki publiczne w Ameryce Północnej nadal odczuwają skutki kryzysu gospodarczego i zmuszone są do ratowania swoich finansów przez szukanie dodatkowych źródeł wpływów i oszczędności. Jednym z nowych, kontrowersyjnych pomysłów, wdrożonych już przez przynajmniej dwie placówki tego typu: Toronto Reference Public Library (TPL) (największy system biblioteczny w Kanadzie, mający też najwyższe statystyki odwiedzin i wypożyczeń na świecie) i Port Chester – Rye Brook Library (PCRBL) ze Stanów Zjednoczonych, jest zezwolenie komercyjnym przedsiębiorstwom i inicjatywom na reklamowanie swoich produktów i usług na terenie budynków bibliotecznych.

W artykule przedstawiono częściowe wyniki badań ankietowych Pew Research Center (PRC) – prestiżowego, niezależnego ośrodka badawczego ze Stanów Zjednoczonych, poświęconych roli bibliotek publicznych w życiu Amerykanów oraz wykorzystaniu i ocenie usług bibliotecznych w erze cyfrowej. Raport pn. “Library Services in the Digital Age” opublikowany na początku 2013 r., został opracowany przez Pew Internet and American Life Project – jedną z jednostek badawczych think tanku PRC, zajmującą się społecznymi aspektami używania nowoczesnych urządzeń i mediów elektronicznych. Zawiera dane z telefonicznych sondaży przeprowadzonych w październiku i listopadzie 2012 r. na reprezentatywnej grupie 2252 osób.

Programy biblioterapii prowadzone są w brytyjskich bibliotekach publicznych od 2001 r., często we współpracy z jednostkami opieki zdrowotnej (por. babin.bn.org.pl/?p=1082), trakuje się je jako formę psychoterapii, a ich celem jest zapewnianie użytkownikom i pacjentom dostępu do wybranych pozycji mogących mieć w założeniu pozytywny wpływ na ich zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Obecnie w Wielkiej Brytanii, takie usługi realizowane są w ponad 100 okręgach administracyjnych, a badań sondażowych wynika, że główną rolę przy zarządzaniu nimi odgrywają bibliotekarze, brakuje jednak aktualnych danych na temat stosowanych w procesie biblioterapii praktyk oraz pogłębionej ewaluacji skuteczności serwisów biblioterapeutycznych; wątpliwości budzi również nieuwzględnienie przy ich projektowaniu sposobu ich odbioru przez użytkowników. Autorzy postanowili zapełnić tę lukę, analizując wady i zalety omawianych programów z perspektywy skoncentrowanej na odbiorcy.

Na pierwszy rzut oka, współpraca branży lotniczej i sektora bibliotecznego może wyglądać dziwnie, gdyż charakter i przeznaczenie tych miejsc różnią się znacząco, łączy je natomiast jedna wspólna rzecz: w obu ludzie szukają czegoś do czytania. Innowacyjnie nastawione biblioteki publiczne z różnych krajów zaczęły więc testować możliwości świadczenia i reklamy swoich usług na lotniskach, obsługujących zarówno połączenia krajowe, jak i międzynarodowe. W artykule przedstawiono kilka inicjatyw tego typu realizowanych w Stanach Zjednoczonych i Holandii, omawiając specyfikę i rodzaj prowadzonej w portach lotniczych działalności bibliotecznej, przyjęte rozwiązania techniczne i organizacyjne, zakres oferowanych zasobów i serwisów, zalety i ograniczenia oraz perspektywy rozwoju podobnych programów na świecie.

Kilkunastu bibliotekarzy z Biblioteki Publicznej Seattle (SPL) zamieniło tego lata pracę przy biurku na jeżdżenie po mieście rowerami wyposażonymi w wózki o ładowności ok. 230 kg, z ekspozytorami mieszczącymi jednocześnie 75 książek – wszystko w ramach pilotażowego programu „Books on Bikes” („Książki na rowerach”) mającego w innowacyjny sposób umożliwić mieszkańcom publiczny dostęp do usług SPB poza fizycznym budynkiem biblioteki i ułatwić dotarcie z ofertą biblioteczną do wszystkich zróżnicowanych społeczności aglomeracji. Zasób książek udostępnianych w ramach projektu liczy ok. 400 tytułów, w tym bestsellery, beletrystykę i literaturę niebeletrystyczną, poradniki oraz literaturę dziecięcą i młodzieżową, dobrane tak, by przyciągać uwagę potencjalnych odbiorców, zachęcać do czytania i odzwierciedlać różnorodność miasta. Obwoźne mini-biblioteki wyposażone są w mobilne łącza WiFi i tablety, na których demonstruje się potencjalnym użytkownikom, w jaki sposób pobierać przez Internet różnego typu cyfrowe materiały, korzystać ze zbiorów biblioteki i zadawać pytania bibliotekarzom; przy pomocy tych urządzeń wypożycza się też książki i aktywuje karty biblioteczne nowych czytelników.

Artykuł poświęcono analizie transformacji, jakim podlega rynek gazet, w tym ich przechodzeniu do środowiska cyfrowego oraz zagadnieniom dostępności treści publikowanych w lokalnej, w coraz większej mierze elektronicznej prasie dla mieszkańców małych społeczności. Przedyskutowano też role i zadania bibliotek związane z zachowaniem takich wydawnictw i zapewnieniem ludności dostępu do lokalnych wiadomości i informacji.

W artykule omówiono doświadczenia związane z udziałem bibliotek publicznych w sponsorowanej przez brytyjskie władze kampanii Narodowy Rok Czytelnictwa (NRC) z 2008, dzięki której instytucje te znalazły się w centrum zainteresowania polityków, mogły zwrócić uwagę mediów na wartość ich usług dla lokalnych społeczności i odegrać kluczową rolę w realizacji programu promocji czytelnictwa. Przedstawiono również proces planowania i implementacji finansowanego przez Krajową Radę Bibliotek, Muzeów i Archiwów, jakościowego projektu badawczego poświęconego wpływowi NRC w dwóch (miejskiej i wiejskiej) sieciach bibliotecznych w Yorkshire i wykorzystującego jako ramy teoretyczne narzędzie pn. Generic Social Outcomes (GSO), mające pomóc bibliotekom w ewaluacji i uzasadnieniu swojej użyteczności społecznej.

Biblioteki publiczne pojawiły się w Wielkiej Brytanii w połowie XIX w. i wkrótce stały się ważnym i rozpoznawalnym elementem zarówno tkanki miejskiej jak i przestrzeni społeczno-kulturowej oraz, w zamierzeniu, narzędziem mającym pomóc w realizacji dążeń do społecznego i materialnego postępu. Architekturę tych instytucji, tak jak innego typu budowli, można traktować jako wyznacznik aspiracji, potrzeb i wartości społeczeństwa danej epoki; a zmiany ich designu – jako odzwierciedlenie transformacji, jakim podlegały cele i zadania ruchu bibliotecznego oraz zachodzących zmian społecznych. Powstałe w różnych okresach biblioteki, podobnie jak książki, które się w nich przechowuje, można więc „odczytywać” próbując definiować i dyskutować ich znaczenie. W artykule przeanalizowano rozwój i symbolikę form brytyjskich budynków bibliotecznych od czasów sprzed I wojny światowej (biblioteka jako miejski obiekt) do ery uniwersalnej biblioteki cyfrowej (koegzystencja przestrzeni wirtualnej i fizycznej), omawiając typowe dla architektury poszczególnych epok cechy oraz zależności między strukturą architektoniczną a zmieniającą się misją i funkcją bibliotek, w kontekście intelektualnego i politycznego klimatu każdej z omawianych epok.