Babin

W ciągu ostatnich kilkunastu lat sposób postrzegania funkcji i zadań bibliotek publicznych zmienił się znacząco, a kierunek ich rozwoju dobrze obrazują slogany takie jak from collection to connection (od gromadzenia do łączenia) Duńskiej Agencji ds. Bibliotek, czy from collection to creation (od gromadzenia do tworzenia) Stowarzyszenia Amerykańskich Bibliotek (ALA). Wskazują one, że w nowym modelu biblioteki publicznej, określanym przez krytyków hasła „biblioteka 2.0” mianem biblioteki partycypacyjnej (zob. babin.bn.org.pl/?p=1534), użytkowników bibliotek traktuje się nie tylko jako wypożyczających lecz jako aktywnych uczestników i współtwórców oferty bibliotecznej a przestrzeń biblioteczną – jako miejsce łączące innowację i zaangażowanie odbiorców, i zapewniające dostęp do różnego typu zorientowanych na użytkownika wydarzeń kulturalnych, twórczych i edukacyjnych. Autor postanowił przeanalizować teoretyczne i praktyczne aspekty udziału czytelników w pracach bibliotek publicznych z perspektywy przemian zachodzących w krajach skandynawskich. Interesowało go zwłaszcza ustalenie, w jaki sposób można scharakteryzować ich uczestnictwo, dlaczego biblioteki powinny angażować się w taką współprace i jakie typy partycypacji można zidentyfikować w tych placówkach.

Gry, uważane niegdyś w środowisku akademickim za zajęcie głównie dla dzieci i młodzieży lub element programów kulturalnych odpowiednich wyłącznie dla bibliotek publicznych, zostały „odkryte” przez biblioteki szkół wyższych w latach 80. ubiegłego wieku, jako narzędzie pomagające tworzyć oryginalną i kreatywną ofertę dla swoich odbiorców oraz jedno z podejść do szkoleń użytkowników w zakresie edukacji informacyjnej i badań piśmiennictwa. Francuskie biblioteki akademickie zaczęły wykorzystywać gry jako jedną ze strategii angażowania, edukowania i integracji użytkowników około 10 lat temu, organizując różnego typu wydarzenia – od turniejów gier planszowych po zagadki kryminalne (ang. mystery games) i wciągające (immersyjne) gry fabularne (ang. immersive role-playing games), jednak tylko kilka uczelni sformalizowało i nagłaśnia tego typu inicjatywy. Podobnie jak innego typu nietypowe działania, organizacja gier nie jest definiowana w oficjalnych dokumentach instytucji, nie ma wyznaczonego budżetu i strategii reklamowych. Jednocześnie, aktywność bibliotek akademickich w tej sferze cieszy się coraz większym zainteresowaniem w sieci www, w tym na blogach i w sieciach społecznościowych, autorka postanowiła więc przybliżyć praktyczne i teoretyczne podstawy działalności związanej z grami w kontekście nowych trendów pedagogicznych, a także płynące z niej korzyści i zasady organizacji usług tego typu. Przedstawiła również najnowsze biblioteczne programy gamifikacyjne we Francji.

Biblioteki poszukują od lat niekonwencjonalnych sposobów na poprawę swojego wizerunku, przyciągnięcie nowych odbiorców i kreatywną promocję oferowanych zasobów i usług. Jednym z narzędzi, które można wykorzystać w tych celach, w ramach szerzej zakrojonych działań informacyjnych, jest geocaching, czyli rodzaj gry terenowej dla użytkowników odbiorników GPS. W artykule przybliżono założenia tej inicjatywy, przykłady jej zastosowań w kontekstach edukacyjnych i możliwości uczenia się związane z uczestnictwem w zabawie. Omówiono również szerzej doświadczenia biblioteki Uniwersytetu Macquire (BUM) związane z instalacją i wykorzystywaniem na jej terenie geocache, czyli tzw. skrytki.

Amerykańskie biblioteki zaczęły wykorzystywać różnego typu media społecznościowe do kontaktów ze swoimi użytkownikami już na wczesnym etapie rozwoju tych platform, jednak ze względu na zróżnicowanie klienteli, której służą, muszą nadal przekazywać komunikaty marketingowe zarówno przy pomocy tradycyjnych, jak i najnowocześniejszych, cyfrowych technik, tak by dotrzeć ze swoim przekazem do jak najszerszego grona odbiorców. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz komentarzy profesjonalistów, w artykule omówiono różne podejścia do promocji bibliotecznych zbiorów i usług, przedyskutowano też najważniejsze kwestie, jakie należy rozważyć planując kampanie marketingowe w dobie cyfrowych technologii i chcąc w pełni wykorzystać potencjał starych i nowych kanałów komunikacji.

W każdej bibliotece tworzy się unikalna kultura, będąca wypadkową obowiązujących tam zasad, panującej atmosfery i międzyludzkich interakcji, a zrozumienie jej specyfiki pomaga w kształtowaniu dobrych relacji z użytkownikami i wysokiej jakości obsługi. Każda biblioteka ma też własne, humorystyczne lub bardziej poważne listy typów bibliotecznych klientów, a klasyfikacje te mają ułatwić bibliotekarzom radzenie sobie z oczekiwaniami odbiorców i lepsze dopasowywanie usług do ich indywidualnych potrzeb. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz doświadczeń autora związanych z nocną pracą w informatorium biblioteki akademickiej, omówiono metody budowania długotrwałych, spersonalizowanych relacji ze stałymi klientami oraz zastosowania typologii osobowości do podnoszenia efektywności oferowanych serwisów i doboru pracowników obdarzonych empatią oraz odpowiednimi umiejętnościami komunikacyjnymi i interpersonalnymi.

Budowanie silnych relacji z użytkownikami jest jednym z kluczowych działań bibliotek w czasach szybkiego rozwoju technologicznego, mającego istotny wpływ na zachowania (także informacyjne) i sposób komunikowania się ludzi. Na znaczeniu zyskuje współpraca bibliotekarzy z użytkownikami, umożliwiająca odpowiedni rozwój usług i serwisów bibliotecznych, dostosowany do społecznych oczekiwań. Dynamicznie zmieniające się potrzeby czytelników sprawiają, że bibliotekarze muszą na nowo potwierdzać i przedefiniowywać swoje role. Z biernych dostawców informacji stają się edukatorami w dziedzinie informacji, często zaangażowanymi w działalność naukową i edukacyjną macierzystej instytucji.

W artykule omówiono założenia i wyniki kampanii promocyjnej pn. Treffpunkt Bibliothek” (Biblioteka: miejsce spotkań), prowadzonej od 6 lat przez Niemieckie Stowarzyszenie Bibliotek (NSB) i mającej na celu podnoszeni świadomości społecznej na temat roli bibliotek w społeczeństwie informacyjnym, i zwrócenie uwagi polityków i urzędników na wszystkich szczeblach decyzyjnych na problemy tych instytucji oraz potrzeby społeczności, którym służą.

Crowdfunding to społecznościowa metoda finansowania różnego typu projektów dzięki jednorazowym wpłatom rzesz użytkowników zainteresowanych ich realizacją. Z tej formy zdobywania środków na rozwój i organizację rozmaitych przedsięwzięć korzysta w Stanach Zjednoczonych coraz więcej organizacji sektora publicznego. W artykule przedstawiono historię i efekty kampanii crowdfundingowych prowadzonych przez kilka amerykańskich bibliotek publicznych oraz opinie zaangażowanych w ich prowadzenie bibliotekarzy.

Artykuł poświęcono stanowi edukacji bibliotecznej w Rosji i kryzysowi kształcenia bibliotecznego w tym kraju, związanemu z niskim statusem zawodu bibliotekarza. W tekście omówiono przyczyny tego stanu rzeczy, przeanalizowano sytuację kształcenia zawodowego oraz wskazano konieczne działania zapobiegawcze.

W artykule omówiono doświadczenia związane z udziałem bibliotek publicznych w sponsorowanej przez brytyjskie władze kampanii Narodowy Rok Czytelnictwa (NRC) z 2008, dzięki której instytucje te znalazły się w centrum zainteresowania polityków, mogły zwrócić uwagę mediów na wartość ich usług dla lokalnych społeczności i odegrać kluczową rolę w realizacji programu promocji czytelnictwa. Przedstawiono również proces planowania i implementacji finansowanego przez Krajową Radę Bibliotek, Muzeów i Archiwów, jakościowego projektu badawczego poświęconego wpływowi NRC w dwóch (miejskiej i wiejskiej) sieciach bibliotecznych w Yorkshire i wykorzystującego jako ramy teoretyczne narzędzie pn. Generic Social Outcomes (GSO), mające pomóc bibliotekom w ewaluacji i uzasadnieniu swojej użyteczności społecznej.