Babin

Programy biblioterapii prowadzone są w brytyjskich bibliotekach publicznych od 2001 r., często we współpracy z jednostkami opieki zdrowotnej (por. babin.bn.org.pl/?p=1082), trakuje się je jako formę psychoterapii, a ich celem jest zapewnianie użytkownikom i pacjentom dostępu do wybranych pozycji mogących mieć w założeniu pozytywny wpływ na ich zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Obecnie w Wielkiej Brytanii, takie usługi realizowane są w ponad 100 okręgach administracyjnych, a badań sondażowych wynika, że główną rolę przy zarządzaniu nimi odgrywają bibliotekarze, brakuje jednak aktualnych danych na temat stosowanych w procesie biblioterapii praktyk oraz pogłębionej ewaluacji skuteczności serwisów biblioterapeutycznych; wątpliwości budzi również nieuwzględnienie przy ich projektowaniu sposobu ich odbioru przez użytkowników. Autorzy postanowili zapełnić tę lukę, analizując wady i zalety omawianych programów z perspektywy skoncentrowanej na odbiorcy.

W pierwszej części artykułu, na podstawie przeglądu fachowego piśmiennictwa, omówiono definicje i metody biblioterapii oraz specyfikę brytyjskiego podejścia do tego zagadnienia, w tym 3 dominujące w tym kraju modele usług biblioteraeutycznych (Books on Prescription („Książki na receptę”), RAYS i Get Into Reading), koncentrując się na kontekście w jakim je opracowywano i implementowano, w tym – słabości podstaw empirycznych tych programów i ograniczeń podejścia nieuwzględniajacego głosu ich odbiorców. Następnie przedstawiono teoretyczne ramy referowanego w tekście badania (interakcjonizm interpretatywny) oraz wyniki analizy, w której wykorzystano informacje zebrane w grupach fokusowych i wywiadach, na próbach dostawców serwisów biblioterapii (pracowników bibliotek publicznych i służby zdrowia) oraz korzystających z nich osób, porównując spojrzenie obu stron na oferowane programy i ich efektywność.

We wnioskach zwrócono uwagę na brak jasności jak działa biblioterapia, dla kogo konkretnie jest przeznaczona i jak przebiegają interakcje odbiorców z tekstem, widocznej w odpowiedziach bibliotekarzy i lekarzy, co przekłada się na nie zawsze pozytywne doświadczenia użytkowników (część zgłaszała np. trudności z lekturą poradników i koncentracją w przypadku wymagających publikacji, wskazując, że w pewnych stanach psychicznych na ich samopoczucie lepiej wpływa lekka literatura rozrywkowa, niż podręczniki samopomocy rekomendowane w modelach typu„Książki na receptę”). Choć prowadzący biblioterapię mają wspólne cele terapeutyczne, chcą zapewniać obsługę najwyższej jakości i dostrzegają potrzebę ewaluacji prowadzonych programów, ich rozumienie procesów biblioterapeutycznych różni się, co może świadczyć o potencjalnej luce między sposobem świadczenia takich usług a faktycznymi potrzebami klientów. Podkreślono więc, że dalsze pogłębione badania opracowywane wg wzorców projektowania zorientowanego na użytkownika mogłyby poprawić w praktyce jakość i skuteczność biblioterapii.