Babin

Misją Biblioteki Kongresu jest gromadzenie, długotrwałe przechowywanie i udostępnianie obecnym i przyszłym pokoleniom krajowego i światowego dorobku twórczego. Kształtowanie tak bogatej, cechującej się wysoką jakością i wszechstronnej kolekcji wymaga nie tylko specjalistycznej wiedzy dziedzinowych, księgarskich i językowych ekspertów, lecz również doskonałej znajomości technicznych aspektów produkcji dzieł twórczych, w tym charakterystyki fizycznych i cyfrowych nośników i formatów, w jakich są zapisywane, oraz umiejętności identyfikacji formatów cechujących się trwałością i nadających się najlepiej do gromadzenia na szeroką skalę i długotrwałej archiwizacji. Aby ułatwić to zadanie, w BK opracowano dokument zawierający wytyczne na temat polecanych standardów zapisu analogowych i cyfrowych obiektów: Recommended Format Specifications.

W większości krajów na świecie, jedną z głównych misji bibliotek narodowych (BN) jest wieczyste archiwizowanie piśmiennictwa narodowego w formie drukowanej. Na przestrzeni lat, zobowiązania te rozszerzono o gromadzenie i zachowywanie publikacji w innych formatach, w tym nagrań dźwiękowych, fotografii, filmów oraz (w części państw) nagrań radiowych i telewizyjnych. W latach 90. ubiegłego wieku, BN zaczęły także zaliczać do spuścizny narodowej różnego typu dzieła i prace twórcze publikowane w Internecie. Autorki postanowiły sprawdzić, jak poszczególne instytucje definiują swoje podstawowe, tradycyjne zasoby, a jak kolekcje darmowych stron internetowych, i w jakim zakresie stosują ogólne zasady gromadzenia materiałów bibliotecznych przy tworzeniu narodowego archiwum sieci www.

Biblioteka Bibliotekoznawcza (Knihovna Knihovnické Literatury – KKL) Instytutu Bibliotekoznawstwa Biblioteki Narodowej Czech (BNCz) powstała w 1953 r. jako biblioteka podręczna ówczesnego Centralnego Gabinetu Naukowo-Metodycznego Bibliotekoznawstwa Biblioteki Narodowej i Uniwersyteckiej w Pradze. Od 1960 r. KKL dysponuje własnym budżetem i pełni funkcję centralnej krajowej biblioteki dziedzinowej.

Artykuł prezentuje przegląd teorii i praktyki gromadzenia publikacji zagranicznych (PZ) przez Rosyjską Bibliotekę Narodową (RBN) w ujęciu historycznym – od momentu jej założenia, jako Cesarskiej Biblioteki Publicznej, do chwili obecnej. Szczegółowo omówiono czynniki decydujące o polityce gromadzenia PZ prowadzonej przez poszczególnych dyrektorów oraz opracowania i dokumenty wytyczające tendencje i regulujące działania praktyczne w tym zakresie.

Globalizacja i konieczność walki o pozycję w coraz bardziej konkurencyjnym świecie, wymusza na firmach i organizacjach stały monitoring i ewaluację swoich działań oraz stosowanie metod doskonalenia efektywności i zarządzania jakością, pozwalających na skuteczną realizację celów i strategii danej instytucji, lepsze dostosowanie do potrzeb klientów i poprawę konkurencyjności. Biblioteka Narodowa i narodowe Archiwa Iranu (BNAI), podobnie jak inne biblioteki narodowe na świecie, odgrywa kluczową rolę w państwie w zakresie usług informacyjnych, edukacji, badań i ochrony dziedzictwa narodowego. W celu oceny jakości funkcjonowania tak dużej i znaczącej ogólnokrajowej organizacji, podjęto decyzję o wykorzystaniu modelu doskonałości EFQM (Europejskiej Fundacji Zarządzania Jakością) jako wzorca doskonałości organizacyjnej. Autorzy omawiają w tekście jego charakterystykę, możliwe zastosowanie w odniesieniu do ewaluacji i doskonalenia bibliotek, a następnie prezentują wyniki badania oceniającego najważniejsze sfery działalności BNAI z wykorzystaniem tego narzędzia.

Czeską terminologiczną bazę danych z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (Terminologická databáze knihovnictví a informační vĕdy – TDKIV) zaczęto tworzyć w latach 2001-2002, w ramach projektu realizowanego przez Bibliotekę Narodową Czech (BNCz) przy wsparciu ministerstwa kultury. Baza jest stale aktualizowana. Obecnie zawiera 4800 terminów (3120 podstawowych i 1680 ekwiwalentów) z zakresu bibliotekoznawstwa, informacji naukowej i dziedzin pokrewnych; obsługiwana jest w języku czeskim i angielskim. Służy jako narzędzie pomocne przy tworzeniu i czytaniu akademickich tekstów oraz zapewnianiu precyzyjnej komunikacji w bibliotecznej praktyce i całym spektrum informacji naukowej.

W artykule omówiono niektóre z przedsięwzięć Biblioteki Narodowej Francji (BNF) mających na celu zachowanie i udostępnianie narodowego dziedzictwa kulturowego w języku francuskim oraz promocję kultury państw frankofońskich na całym świecie. Przedstawiono też projekty digitalizacyjne i prace związane z budową cyfrowych serwisów zapewniających dostęp do dokumentów wydawanych na terenie Francji i dotyczących krajów i regionów z całego świata, które są (lub były w jakimś okresie historycznym) powiązane z kulturą i językiem francuskim.

W Stanach Zjednoczonych coraz częściej wdrażany jest nowy model nabywania przez biblioteki książek elektronicznych: Zakupy Inicjowane przez Czytelników – Patron-Driven Acquisition (PDA). Metodę te postanowiła również zastosować Biblioteka Narodowa Czech (BNCz). W artykule omówiono system PDA oraz doświadczenia BNCz związane z eksperymentalnym wdrożeniem tej metody gromadzenia zagranicznych książek elektronicznych.

Szybki wzrost popularności serwisów i sieci społecznościowych (SS) jest jednym z najbardziej frapujących fenomenów internetowych ostatnich lat. Niezależnie od poglądów związanych z przypisywanym im wpływem i znaczeniem społecznym, można założyć, że media te utrzymają swoją obecność w sieci i stanowią już teraz priorytetowy kanał komunikacyjny dla wielu organizacji. Mimo kontrowersji i rozbieżności interpretacyjnych związanych z pojęciem biblioteki 2.0, dla autora jasne jest również, że w społeczeństwie sieciowym usługi biblioteczne będą w coraz większym stopniu wirtualne, oparte na zasadach współpracy, uczestnictwa, koncentracji na użytkowniku i współtworzonych przez niego treściach, a SS mogą stanowić dla bibliotek użyteczne narzędzie promocji swoich działań, zasobów i serwisów, umożliwiające jednocześnie dwustronny dialog z ich odbiorcami. W artykule przeanalizowano, w jaki sposób platformy te są obecnie wykorzystywane przez największe biblioteki narodowe na świecie i jak instytucje te angażują się za pośrednictwem SS w różnego typu interakcje; przedyskutowano również główne powody integracji społecznościowych narzędzi z bibliotecznymi serwisami.

W Rosyjskiej Bibliotece Narodowej (RBN) znacznie zmalały fundusze na zakup publikacji – obecnie aż 78% zbiorów pozyskiwanych jest z przekazywanego jej przez Rosyjską Izbę Książki (RIK) bezpłatnie (chociaż szacuje się jego wartość finansową) egzemplarza obowiązkowego (eo) druków. Eo publikacji elektronicznych (CD, DVD) RBN otrzymuje z NTC Informregistr oraz z Rosyjskiej Izby Książki (RIK). Podwójne źródło eo tych dokumentów przyczynia się do dublowania otrzymanych pozycji i kłopotów z ich opracowaniem, konieczne więc są  regulacje prawne, które w przyszłości zmienią ten stan rzeczy.