Babin

Usługi terapii informacyjnej (TI), definiowanej jako dostarczania wiarygodnych, sprawdzonych i opartych na dowodach informacji medycznych i farmakologicznych indywidualnym pacjentom, by pomóc im w zrozumieniu swoich chorób i w podejmowaniu świadomych decyzji nt. dalszego leczenia oraz ewentualnych zmian nawyków i trybu życia mogących wspomóc prowadzoną terapię, zaczęto wprowadzać w bibliotekach medycznych i szpitalnych krajów rozwiniętych ok. 20 lat temu. Oferowane są pod różnymi nazwami (edukacja pacjenta, informacja pacjenta, konsumencka informacja zdrowotna i in.), opracowano też szereg różnych strategii ich rozwoju, a rosnące zapotrzebowanie na tego typu świadczenia wymusiło zmianę podejścia do opieki medycznej, w tym szersze włączenie pacjentów w proces podejmowania medycznych decyzji.

Biblioteka Narodowa RCz (NK ČR) oraz Morawska Biblioteka Ziemska (MZK) w Brnie wciąż nie dysponują systemem umożliwiającym odpowiednie zarządzanie archiwizowanymi zasobami cyfrowymi i zapewnienie ich trwałej ochrony. Brakuje m. in. efektywnego narzędzia do opracowywania i wzbogacania metadanych. Dotychczasowy sposób archiwizacji znacznie ogranicza analizę zawartości repozytorium, jakości danych cyfrowych i metadanych, nie mówiąc o pozyskiwaniu informacji dotyczących finansowych wymogów archiwizacji zasobów objętych dotychczasowymi projektami cząstkowymi (jak Manuscriptorium, Kramerius czy Webarchiv). Przechowywane dane narażone są wiec na różnego rodzaju ryzyko. Podczas wewnętrznego audytu w BN RCz zidentyfikowano aż 80 rodzajów zagrożeń dla bezpieczeństwa tych zasobów, w tym wiele poważnych.

Katalogi lub narzędzia wyszukiwawcze nowej generacji (KNG) (zob. BABIN 2010/4/256) wykorzystują istniejące dane bibliograficzne z tradycyjnych, zintegrowanych systemów bibliotecznych, prezentując je w nowej, przyjaznej użytkownikowi formie. Doświadczenia wielu bibliotek wskazują na to, że implementacja KNG może prowadzić do odkrycia licznych błędów, pominięć i niespójności w rekordach katalogowych, niezauważalnych przy ich wyświetlaniu w tradycyjnych katalogach online, ma też często nieoczekiwane konsekwencje dla zajmujących się katalogowaniem bibliotekarzy i sposobu organizacji ich pracy. W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego czy i w jaki sposób wdrażanie KNG wpływa na katalogowanie w bibliotekach akademickich w Stanach Zjednoczonych.

Środowisko biblioteczne od lat debatuje nad sensem udostępniania w bibliotekach literatury popularnej, określanej niegdyś mianem „śmieciowej” lub brukowej, próbując określić, czy książki tego typu powinny być w ogóle gromadzone przez biblioteki publiczne, a jeśli tak – czy należy je włączać lektur polecanych przez bibliotekarzy (por. BABIN 2009/4/251). Powieści z kręgu kultury masowej nie traktuje się też zwykle jako istotnego elementu polityki kształtowania zbiorów, mimo że stanowią większość dokonywanych przez dorosłych wypożyczeń, a jednym z głównych zarzutów wobec literatury popularnej jest zarzut eskapizmu, czyli jej oderwania od realiów, a przy tym skłaniania czytelników do ucieczki od prawdziwego życia w świat iluzji i imaginacji. W artykule, skierowanym głownie do bibliotekarzy zajmujących się doradztwem czytelniczym, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, krytycznie omówiono różne teorie i koncepcje eskapizmu w czytaniu dla przyjemności, naświetlając różne aspekty tego zjawiska i podejmując próbę przedstawienia uznawanych za eskapistyczne zachowań w bardziej pozytywnym świetle oraz przedefiniowania pojęcia literatury eskapistycznej.

Omówiono uruchomiony w 2003 r. projekt Inspire, którego celem jest wspomaganie permanentnego kształcenia obywateli i tworzenie społeczeństwa informacyjnego poprzez stymulowanie współpracy bibliotek różnego typu, podległych różnym resortom. Projektem zarządza rada, złożona z przedstawicieli zainteresowanych instytucji i bibliotek. Inspire obejmuje biblioteki, instytucje edukacyjne i ośrodki ustawicznego kształcenia (lokalne, regionalne i krajowe) na terenie Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. W programie uczestniczy 3950 bibliotek branżowych i gminnych, 90% bibliotek akademickich, 95% – publicznych, 80 bibliotek medycznych (lub skoncentrowanych na propagowaniu edukacji zdrowotnej) i ponad 100 specjalnych (w tym biblioteki kościelne i anarchistyczne).

W artykule, na podstawie analizy literatury przedmiotu i doświadczeń brytyjskich bibliotekarzy, przedstawiono listę dobrych praktyk dla bibliotek publicznych, pomocnych przy świadczeniu usług bezdomnym. W Wielkiej Brytanii jest ponad 400 tys. takich osób, przy czym kategoria ta obejmuje nie tylko ludzi żyjących na ulicy, ale też w hostelach, schroniskach, na squatach, u krewnych czy znajomych. Wg przywołanych źródeł, biblioteki mogą służyć tej grupie, dostarczając m.in. dostępu do Internetu oraz informacji nt. możliwości znalezienia miejsca zamieszkania, zatrudnienia, edukacji, opieki nad dziećmi, czy ochrony zdrowia, a przeszkody utrudniające bezdomnym korzystanie z bibliotek wynikają z rozwiązań instytucjonalnych (np. wymóg przedstawienia dokumentów i potwierdzonego adresu zamieszkania) i z negatywnego nastawienia do nich personelu placówek.

Projekt Our Americas Archive Partnership (OAAP), czyli partnerstwo dla wspólnego archiwum obu Ameryk, to inicjatywa 3 uniwersytetów i ich bibliotek akademickich ze Stanów Zjednoczonych i Meksyku, której celem jest stworzenie wspólnego interfejsu wyszukiwawczego dla naukowców zajmujących się badaniami dotyczącymi Ameryk i zapewnienie im zintegrowanego dostępu do prac naukowych przechowywanych w różnorodnych, cyfrowych repozytoriach. Prace nad projektem obejmują, poza rozwojem silnika umożliwiającego sfederowane przeszukiwanie baz partnerów projektu, digitalizację unikalnych archiwalnych materiałów i rozwiązywanie złożonych kwestii dotyczących archiwizacji wielojęzycznych cyfrowych dokumentów.

Rewolucja cyfrowa i Internet podobno wszystko zmieniają – citizen na netizen (obywatela sieciowego), konsumenta na prosumenta (odbiorcę twórczego) (zob. BABIN 2010/2/94), sposoby komunikowania się, wybory i odbiór tekstów. Generują hipertekstową wolność i otwartość, powodując „wirtualizację kontekstu referencyjnego”. Skracają teksty, spłycają i przyśpieszają ich recepcję, gubią nas w semantycznej nieskończoności i przenoszą do świata, w którym ważniejsze wydaje się samo komunikowanie się i tworzenie „nowych” tekstów od ich czytania. Akcentują ideologię „tu i teraz”, spłaszczają kulturę, gubią jej historyczny wymiar, zagrażają czytelnictwu i książce. A jeśli książka ma się ostać, to musi być rzekomo poddana daleko idącemu procesowi wirtualizacji.

Celem omawianego w artykule badania było zrozumienie prawidłowości rozwoju rynku czasopism naukowych w drugiej połowie XX w., a zwłaszcza reakcji ich wydawców na szybki wzrost liczby publikacji naukowych, oraz sprawdzenie, jak różne formy własności mogą wpływać na powstawanie różnych strategii radzenia sobie z tym problemem. Do analizy wybrano czasopisma z ekonomii – dziedziny, dla której badany okres można uznać, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym za lata wyjątkowo korzystne. W próbie badawczej znalazło się 70 tytułów uwzględnionych w wydaniu Journal of Economic Literature (wiodącego pisma branżowego publikującego abstrakty artykułów z ekonomii) z 1999 r.

Artykuł omawia możliwości wykorzystania w bibliotekach elektronicznych, interaktywnych tablic (IWB), przydatnych m.in. przy przedstawianiu multimedialnych prezentacji (np. w czasie szkoleń czy warsztatów) czy tworzeniu wspólnych projektów, i mających zastosowanie zarówno jako wirtualny ekran, projektor oraz jako pulpit komputera. Zaprezentowano w nim pokrótce zalety tej technologii i konkretne przykłady jej implementacji.