Babin

Celem omawianego w artykule badania było zrozumienie prawidłowości rozwoju rynku czasopism naukowych w drugiej połowie XX w., a zwłaszcza reakcji ich wydawców na szybki wzrost liczby publikacji naukowych, oraz sprawdzenie, jak różne formy własności mogą wpływać na powstawanie różnych strategii radzenia sobie z tym problemem. Do analizy wybrano czasopisma z ekonomii – dziedziny, dla której badany okres można uznać, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym za lata wyjątkowo korzystne. W próbie badawczej znalazło się 70 tytułów uwzględnionych w wydaniu Journal of Economic Literature (wiodącego pisma branżowego publikującego abstrakty artykułów z ekonomii) z 1999 r.

Rosyjska Izba Książki (RIK) łączy funkcje krajowego archiwum druków, które ukazały się po 1917 r., agendy publikującej bibliografię narodową oraz centrum naukowego w zakresie szeroko rozumianej nauki o bibliografii i książce. Badania naukowe skoncentrowano na tematyce modernizacji struktury informacyjno-telekomunikacyjnej, doskonalenia zasobów dziedzinowych zgodnie z założeniami polityki państwowej i tendencjami światowymi, rozwoju międzynarodowych systemów numeracji wydawnictw drukowanych i elektronicznych oraz normalizacji procedur w ramach systemów wydawniczego, księgarskiego i bibliotecznego w celu ich integracji.

Po aksamitnej rewolucji ze starej państwowej struktury (głównie z przedsiębiorstwa Kniha) ocalały tylko nieliczne sklepy antykwaryczne – głównie te, które zostały uznane przez ratujące się wówczas kierownictwo za warte podziału. Przejęto je następnie na śmiesznych wręcz warunkach. Jednocześnie, pracownicy byłych placówek antykwarycznych próbowali zakładać własne antykwariaty. Prywatnym inicjatywom sprzyjał głód książki, spowodowany czterdziestoletnią cenzurą oraz niskie czynsze i pensje.

W artykule przedstawiono najważniejsze zadania realizowane przez Bibliotekę Królewską (BK) – bibliotekę narodową Szwecji, przedyskutowano też, na podstawie doświadczeń tej instytucji związanych z realizacją programu OpenAccess.se, rolę bibliotek narodowych w rozwoju krajowej infrastruktury otwartego dostępu (OA), koordynacji działań placówek naukowych na rzecz tworzenia sieci otwartych repozytoriów i kształtowaniu odpowiedniej polityki informacyjnej, gwarantującej obywatelom swobodny dostęp do wyników badań naukowych.

Ze statystyk monitorującej rynek wydawniczy firmy Bowker za rok 2010 (baza Books in Print) wynika, że liczba tytułów książek wydanych w Stanach Zjednoczonych w sposób nietradycyjny, przez wydawców działających w Internecie (głównie firmy drukujące na żądanie i oferujące reprinty książek z domeny publicznej, samodzielnie publikujący autorzy i niezależne, niszowe wydawnictwa), przekroczyła 8-krotnie produkcję dużych sieci i domów wydawniczych. Dane te nie uwzględniają wszystkich tytułów oferowanych poza tradycyjnym trybem wydawniczym, w tym pozycji bez nadanych numerów ISBN i tych publikowanych samodzielnie do sprzedaży jako e-booki za pośrednictwem serwisu Kindle Direct Publishing, faktyczna liczba opublikowanych w ubiegłym roku w alternatywny sposób książek może więc przekraczać znacznie tę podaną przez Bowker (2 776 260 tytułów).

Zreferowano powstanie i rozwój inicjatywy Wydziału Nauki o Informacji Uniwersytetu Curtin (Australia), mającej na celu stworzenie sieci online pn. RIC – Researching the Information Commons, skupiającej naukowców zainteresowanych badaniem różnych aspektów tzw. wspólnot informacyjnych (information commons) (IC), rozumianych nie tylko jako tworzone w bibliotekach na całym świecie, publicznie dostępne centra zintegrowanych usług i przestrzeni informacyjno-edukacyjnych (zob. BABIN 2010/1/46, BABIN 2010/3/185), ale także w szerszym ujęciu – problematyki wspólnego wykorzystywania i zarządzania dobrami publicznymi (w tym dobrami kultury i dorobkiem naukowym i intelektualnym) oraz wartości współpracy w tym zakresie. Dla potrzeb tej społeczności badawczej uruchomiono stronę internetową RIC: infocommons.curtin.edu.au

W Czechach szykują się dwie podwyżki VAT na książki – z 10 do 14% w 2012 r., następnie do 17,5% w 2013 r. Mogą mieć katastrofalny, wykraczający poza wyobraźnię polityków, wpływ na rynek wydawniczy.

Na 7 konferencji sygnatariuszy Deklaracji Berlińskiej w Paryżu w 2009 r., promującej idee wolnego, elektronicznego dostępu do informacji, kwestii swobodnego wykorzystywania metadanych i rekordów katalogowych nadano taki sam priorytet jak literaturze akademickiej. Otwarty model reprezentacji danych w Internecie jest też propagowany przez bibliotecznych członków Konsorcjum W3C i powołany specjalnie w tym celu zespół Library Linked Data Incubator Group. Mimo że materiały biblioteczne są opracowywane i katalogowane przez organizacje sektora publicznego, a bibliotekarze są jednym z aktywniejszych środowisk promujących idee open access, opisy bibliograficzne nie są jednak dostępne dla wszystkich bezpłatnie i bez ograniczeń.

W badaniach dotyczących prognozowania i tłumaczenia indywidualnych zachowań użytkowników wobec nowych rozwiązań technologicznych wykorzystuje się powszechnie teorie i modele akceptacji technologii. Artykuł zawiera prezentację części wyników projektu badawczego, poświęconego analizie czynników wpływających na akceptację i wykorzystanie otwartych repozytoriów i modelu open access na państwowych uczelniach w Tanzanii.

Trove to działający od końca 2009 r. serwis poświecony Australii i Australijczykom, stworzony i administrowany przez Bibliotekę Narodową Australii i zapewniający jeden, bezpłatny punkt dostępu do ponad 200 mln zasobów online (książek, zdjęć, historycznych gazet, nagrań dźwiękowych i filmowych, map, archiwów i in.), w tym zasobów tzw. głębokiego internetu. Metawyszukiwarka Trove pozyskuje metadane z ponad 1000 australijskich bibliotek oraz innych instytucji kultury i organizacji zajmujących się gromadzeniem i ochroną dziedzictwa kulturowego.