Babin

Współcześnie, biblioteki prowadzące edukację informacyjną dla różnego typu odbiorców, wykorzystują w coraz większym zakresie potencjał Internetu i e-learningu, szukają też innowacyjnych sposobów angażowania użytkowników przez tworzenie filmów wideo, animacji, komiksów i interaktywnych poradników. Aby ułatwić im to zadanie, autorka przedstawia wybrane, bezpłatne sieciowe narzędzia przydatne przy tworzeniu multimedialnych obiektów edukacyjnych oraz całych kursów lub modułów szkoleniowych. Wszystkie zaprezentowane zasoby bazują na modelu chmury obliczeniowej i nie wymagają instalacji żadnego oprogramowania. Przy każdym podano, wraz z odsyłaczami, przykłady ich zastosowań w bibliotekach. Przedstawiono też listę stron, blogów i forów, na których można śledzić aktualności i najnowsze trendy dotyczące rozwoju technologii użytecznych dla bibliotekarzy.

Media społecznościowe i urządzenia mobilne mogą często utrudniać koncentrację i wpływać na efektywność procesu uczenia się, a stała dostępność Internetu zmienia także znacząco nawyki związane z nauką i realizacją zadań akademickich. W 2013 r. autorzy przeprowadzili badanie obserwacyjne w dwóch bibliotekach amerykańskich szkół wyższych mające ustalić, jak nowe media determinują zachowania informacyjne studentów w środowisku bibliotecznym. W kolejnym roku projekt ten rozszerzono o dwie kolejne uczelnie (obserwacjami objęto łącznie 2 773 osoby z kierunków na poziomie licencjackim), sprawdzając nie tylko interakcje badanych z sieciowymi technologiami i faktyczny czas poświęcany uczeniu się, lecz również sposób wykorzystania przestrzeni i usług bibliotek oraz ewentualne różnice między badanymi instytucjami. W artykule zaprezentowano raport porównujący i podsumowujący wyniki obu badań oraz wykorzystaną w nich metodologię, na tle podobnych, zrealizowanych wcześniej programów badawczych.

Biblioteki cyfrowe zapewniają dostęp do rozległych zasobów wartościowych informacji, w większości w formie publikacji naukowych, jednak liczba znajdujących się w tych repozytoriach dokumentów sprawia, że ich efektywna organizacja, przeszukiwanie i odnajdywanie stają się coraz większym wyzwaniem, a manualne zarządzanie tymi procesami jest niemal niemożliwe. Kolejnym zadaniem stojącym przed twórcami cyfrowych archiwów jest zapewnienie naukowcom narzędzi ułatwiających współpracę i wymianę danych, jako że badania naukowe mają w coraz większej mierze charakter pracy zespołowej. W artykule zaprezentowano słowacki system Annota – nowe narzędzie współpracy online umożliwiające badaczom adnotowanie i organizowanie publikacji naukowych oraz dzielnie się nimi w sieci www. Serwis ten pełni również funkcję platformy badawczej służącej do spersonalizowanej nawigacji, ewaluacji metod automatycznej organizacji zbiorów dokumentów i inteligentnego wyszukiwania relewantnych jednostek, na podstawie zawartości artefaktów informacyjnych, towarzyszących im metadanych oraz aktywności użytkowników.

Biblioteka Rodneya A. Briggsa Uniwersytetu Minnesota Morris (UMM), podobnie jak inne biblioteki szkół wyższych, zapewnia swoim użytkownikom dostęp do zasobów bibliotecznych, usług informacyjnych i nowych technologii, oferuje przestrzeń do nauki i współpracy, i wspiera realizację potrzeb badawczych i edukacyjnych kampusu. W jeden piątkowy wieczór w miesiącu, organizuje też od kilku lat wydarzenie wykraczające poza tradycyjną misję placówki akademickiej: noce gier (Game Night @ Briggs Library), w czasie których studenci mogą w gronie znajomych relaksować się uczestnicząc w różnego typu rozgrywkach.

Od 10 lat można obserwować stały wzrost zainteresowania badaniami nad oprogramowaniem o otwartym kodzie źródłowym, rozwijanym i dystrybuowanym za darmo w Internecie przez działające na zasadzie wolontariatu społeczności hakerów, czyli nad projektami znanymi jako FOSS – Free and Open Source Software. Znaczącą część prac dotyczących tej problematyki opublikowano na łamach czasopisma First Monday – była ona m.in. tematem przewodnim specjalnego wydania FM z października 2005 r. Wspólną cechą piśmiennictwa dotyczącego FOSS jest traktowanie inicjatyw tego typu jako innowacyjnych, jego bardziej szczegółowy przegląd pokazuje jednak wyraźne różnice w poglądach badaczy na relacje między innowacjami i wolnym oprogramowaniem – spory dotyczą m.in. licencji i optymalnej liczebności grup programistów, sprzyjającej wypracowywaniu nowych, rewolucyjnych rozwiązań. W artykule przeanalizowano wzajemne zależności między FOSS i innowacyjnością, wykorzystując jako materiał badawczy wypowiedzi współtwórców takich projektów.

Przenośnie urządzenia do przetwarzania danych mogą ułatwiać uczącym się dostęp do treści edukacyjnych oraz interakcje z wykładowcami i rówieśnikami, niezależnie od lokalizacji, a przydatność tych przyrządów jako narzędzi komunikacyjnych i pomocy naukowych znacząco wzrasta przy powiązaniu ich z mediami społecznościowymi,. Z badań sondażowych ECAR (Educase Center for Applied Research) z 2012 r. wynika, że studenci stanowią grupę chętnie adaptującą technologie mobilne i sieć 2.0 do swoich potrzeb – 67% respondentów było przekonanych, że mają one pozytywny wpływ na ich osiągnięcia akademickie i potwierdzało ich wykorzystywanie w toku studiów, nie zgromadzono jednak jak dotąd zbyt wielu danych empirycznych na temat faktycznych sposobów wykorzystywania mobilnej elektroniki i sieci społecznościowych w procesie nauczania i uczenia się w szkołach wyższych. Z tego względu autorzy postanowili sprawdzić wpływ integracji przenośnego sprzętu i sieciowych serwisów na te procesy z punktu widzenia uczestników zajęć akademickich, badając doświadczenia studentów trzech amerykańskich uczelni. Artykuł zawiera omówienie piśmiennictwa poświęconego podstawom e-learningu oraz zastosowań mobilnej edukacji i internetowych platform komunikacyjnych do angażowania użytkowników, ułatwiania współpracy w nauce i uczenia się, a następnie prezentację wyników przeprowadzonego przez nich badania.

Tworzenie typologii użytkowników bibliotek pomaga w rozumieniu różnic i podobieństw między poszczególnymi grupami odbiorców, jest też pomocne przy opracowywaniu programów bibliotecznych kierowanych do konkretnego adresata i ich dopasowywaniu do potrzeb i oczekiwań lokalnych społeczności. W ciągu ostatnich kilku dekad, sposoby postrzegania bibliotecznej klienteli w środowisku bibliotekarzy oraz metody gromadzenia i analizy danych na ich temat zmieniły się pod wieloma względami, m.in. w związku z rozwojem nowych technologii i pojawieniem się zaawansowanego oprogramowania statystycznego. Celem artykułu była identyfikacja, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu z lat 1980-2014 (publikacje wydane do maja 2014 r.), głównych podejść do klasyfikacji odbiorców usług bibliotecznych, a także przedyskutowanie ich specyfiki oraz mocnych i słabych stron leżących u ich podstaw teorii i założeń, zwłaszcza w kontekście bibliotek publicznych. Autor poświęca w nim szczególną uwagę wizerunkom i typom czytelników tworzonym przez samych bibliotekarzy, oraz ich porównaniu z wynikami zrealizowanego w 2014 r. duńskiego projektu poświęconego segmentacji użytkowników bibliotek z wykorzystaniem generowanych komputerowo klastrów.

W artykule poświęconym recepcji literatury kobiecej i jej pozycji na rynku wydawniczym, autorka opisuje genezę i przebieg popularnej akcji #readwomen 2014, mającej na celu promocję książek pisanych przez kobiety, zastanawiając się nad jej możliwym wpływem na świat literacki i zachowania czytelników.

Mimo stałego rozwoju usług e-administracji i wzrostu ich zakresu i złożoności, istnieje nadal duża liczba obywateli, dla których z wielu różnych względów (brak wiedzy, umiejętności, słaby dostęp do technologii sieciowych i in.) serwisy te pozostają niedostępne. Szukając możliwości realizacji swoich potrzeb w nowym, elektronicznym systemie, osoby wykluczone cyfrowo korzystają często z pomocy pośredników informacji, takich jak biblioteki i inne instytucje sektora publicznego. Również władze, w coraz większym stopniu, polegają na bibliotekach jako ośrodkach mających zapewniać mieszkańcom pierwszy punkt dostępu do e-administracji oraz odpowiednie szkolenia i wsparcie informacyjne i techniczne (por. BABIN 2008/2/129, BABIN 2010/3/183). W artykule przedstawiono wyniki badania poświęconego analizie achowań informacyjnych i ich wpływu na poziom wykorzystania sieciowych usług organów administracyjnych, identyfikacji barier w przepływie istotnych społecznie informacji oraz określeniu interakcji między placówkami bibliotecznymi i agencjami rządowymi w kontekście teorii światów informacyjnych i badań nad cyfrową integracją. Celem nadrzędnym projektu było zaprojektowanie na tej podstawie zasobu online dla bibliotekarzy świadczących dla swoich użytkowników usługi związane z e-administracją.

Augmented reality czyli rozszerzona rzeczywistość (RR) (por. babin.bn.org.pl/?p=2201) to jeden z trendów rozwoju technologii komputerowej bazujący na koncepcji wzbogacenia rzeczywistości fizycznej o warstwy informacji generowanej komputerowo, w czasie rzeczywistym, w różnej formie , np. tekstu, grafiki 3D lub multimediów. Omówiono możliwe elementy składowe systemu RR: urządzenia przenośne (komórki i tablety) z ekranem dotykowym, kamery wysokiej rozdzielczości, lokalizacja GPS, czujniki położenia i ruchu (akcelerometry i żyroskopy) oraz stały dostęp do sieci.