Babin

Tacit knowledge (TK), czyli cicha wiedza (inaczej: wiedza milcząca, wiedza ukryta) – pojęcie wprowadzone przez węgierskiego filozofa Michaela Polanyi, zyskało dużą popularność w teorii zarządzania. Odnosi się ono do wykorzystywanej w codziennych działaniach wiedzy praktycznej, intuicyjnej i nie zawsze w pełni uświadomionej, którą – w przeciwieństwie do udokumentowanej wiedzy teoretycznej, trudno wyartykułować, formalizować i przekazywać innym, a która może decydować o sukcesie jednostek i organizacji. W artykule zreferowano wyniki badania poświęconego analizie wymiany TK wśród pracowników bibliotek. Omówiono także specyfikę tego zjawiska, strategie ujawniania i zachowywania wartościowej TK i czynniki kontekstualne mające wpływ na jej przekazywanie, bądź ukrywanie, takie jak kultura organizacyjna, podejście do współpracy, czy relacje między mentorami i ich podopiecznymi.

W artykule podsumowano wystąpienie Rozalii Cenigowej, kierownika działu bibliotek szkolnych Słowackiej Biblioteki Pedagogicznej (SBP) w Bratysławie na 11 słowacko-czeskiej konferencji Biblioteki szkolne jako informacyjne i kulturalne centra szkół, która odbyła się 4 maja 2017 r. w Bratysławie. Autorka zaprezentowała na niej zebrane w badaniach sondażowych dane statystyczne, dotyczące stanu i działalności bibliotek szkolnych na Słowacji w latach 2015 i 2016. Omówiła również aktywność centrum metodycznego SBP oraz projekty mające na celu promocję czytelnictwa i kształtowanie kompetencji czytelniczych.

W czasach Związku Radzieckiego nazwa biblioteki nie grała istotnej roli identyfikacyjnej. Na ogół określała rodzaj placówki (naukowa, publiczna), jej status (miejska, obwodowa), numer filii itp. Patronami bibliotek, podobnie jak innych instytucji kultury, byli klasycy literatury, wodzowie rewolucji, działacze komunistyczni, upamiętniano znaczące wydarzenia, organizacje polityczne itp. Po rozpadzie ZSRR przemianowano główne biblioteki krajowe. Powszechnie określaną jako „Leninka” Państwową Bibliotekę ZSRR im. W.I. Lenina przemianowano na Rosyjską Bibliotekę Państwową, a dotąd określaną przez Petersburżan jako „Publiczka” Publiczną Bibliotekę im. M.E. Sałtykowa Szczedrina (dawniej Cesarską Bibliotekę Publiczną) – na Rosyjską Bibliotekę Narodową. Za tymi zmianami poszły następne – biblioteki coraz częściej zyskiwały nazwy nie odwołujące się do osób i rozszerzyły zakres swoich patronów osobowych.

Europeana – wirtualna biblioteka dla wszystkich to efekt flagowego europejskiego projektu mającego na celu stworzenie współczesnej, „cyfrowej biblioteki aleksandryjskiej”, udostępniającej w Internecie zdigitalizowane dziedzictwo kulturowe i naukowe Europy Obecnie, repozytorium to zapewnia jeden punkt dostępu do milionów zasobów katalogowych i obiektów cyfrowych pochodzących z europejskich muzeów, bibliotek, archiwów i kolekcji audiowizualnych. Autorzy artykułu postanowili ocenić, czy z perspektywy nauczycieli, wykładowców i badaczy, Europeana może być faktycznie postrzegana jako nowa, cyfrowa Bibliotheca Alexandrina – największa, nowożytna biblioteka zasobów cyfrowych. Sprawdzali również, czy jej zbiory są przydatne do użytku w celach edukacyjnych, w środowiskach e-learningowych, i czy mogą wspierać rozwój obiektów wiedzy.

22 maja 2017 roku Médiaquitaine (Regionalne Centrum Kształcenia i Rozwoju Bibliotekarzy) i grupa ABF Akwitanii, przy wsparciu władz lokalnych regionu, zorganizowały jednodniową konferencję dotycząca roli bibliotek w zmieniającym się środowisku społeczno-kulturalnym. Napięcia społeczne związane z działalnością religijnych i politycznych ugrupowań ekstremistycznych oraz wyborami w Stanach Zjednoczonych i we Francji spowodowały, że obecnie coraz częściej postrzega się biblioteki publiczne jako neutralne miejsce sprzyjające łagodzeniu sprzeczności ideologicznych i budowaniu zgody społecznej. W artykule omówiono przebieg konferencji i poruszane na niej zagadnienia.

We Francji 18% populacji jest w jakimś zakresie niepełnosprawna, przy czym problemy ze wzrokiem, słuchem, percepcją i mobilnością nasilają się z wiekiem, i dotykają 80% osób powyżej 75 roku życia. Społeczeństwo szybko się starzeje – w 2050 r. jedna trzecia Francuzów będzie mieć 60 lat lub więcej. Ustawa z 11 lutego 2005 r. (nowelizacja z 29.04.2015) zapewnia wszystkim francuskim obywatelom prawo do korzystania z publicznych instytucji i dokumentów, ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek i zasobów cyfrowych. W artykule przedstawiono kierunki działania władz różnego szczebla i różnych instytucji francuskich mające poprawić dostępność usług publicznych i książek, począwszy od likwidowania barier fizycznych w przestrzeni usługowej po produkcję specjalnych formatów dokumentów.

W 2015 roku w Stawropolskiej Krajowej Bibliotece dla Niewidomych i Słabowidzących (SKBSS) im. W. Majakowskiego, w ramach realizowanego przez tę bibliotekę programu Wektory innowacyjnego rozwoju – turystyka dostępna dla wszystkich i biblioteka specjalna – perspektywy integracji, utworzono Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Wspierania Turystyki Dostępnej dla Wszystkich – Invaturinfo. Rosja ratyfikowała konwencję ONZ dotyczącą praw osób niepełnosprawnych, co m.in. wpłynęło na zwiększone zainteresowanie środowiska bibliotecznego tą grupą użytkowników. Biblioteki w różnych miastach we współpracy z biurami podróży i innymi organizacjami coraz częściej organizują dla tej grupy ludzi wycieczki i różne imprezy kulturalne. W artykule przedstawiono cele i zadania realizowane przez Invaturinfo.

Roboty z funkcją teleobecności, czyli zdalnej obecności (ang. telepresence robots –TR) to zdalnie sterowane, mobilne urządzenia wyposażone w monitor, kamerę, łącze internetowe, mikrofon i czujniki. Umożliwiają one kontakt, w czasie rzeczywistym, z osobami w odległych lokalizacjach oraz przebywanie w wielu miejscach jednocześnie, bądź zwiedzanie różnych obiektów, bez potrzeby podróżowania i przy zachowaniu wrażenia bezpośrednich, osobistych interakcji. Technologie te można wdrażać w bibliotekarstwie w rożnych celach, zwłaszcza – jako metodę komunikacji łączącą cechy wideokonferencji i kontaktów twarzą w twarz. W artykule omówiono eksperymentalny projekt realizowany w bibliotece Western Michigan University (WMU), we współpracy z pracownią Communications and Social Robotics Lab tej uczelni, analizujący reakcje studentów na obecność TR w budynku bibliotecznym. Badanie obejmowało również analizę przydatności TR przy realizacji różnego typu zadań związanych ze świadczeniem usług dla użytkowników oraz stosunku pracowników do tej nieznanej im wcześniej technologii przed i po jednodniowym szkoleniu.

Design Thinking (Myślenie Projektowe) to metodologia tworzenia innowacyjnych produktów i usług bazująca na akcentowaniu problemów, motywacji i potrzeb użytkowników, opracowana pod koniec XX w. przez Dawida M. Kelly’ego na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. Zgodnie z jej założeniami, aby opracować innowacyjne rozwiązania, należy powołać interdyscyplinarny zespół ekspertów reprezentujących różne dziedziny naukowe i praktyczne oraz różne podejścia do zagadnienia. Zadaniem takiego zespołu projektowego ma być realizacja w sposób usystematyzowany działań takich jak: 1) obserwacja zachowań użytkowników i rozmowy z nimi oraz ich otoczeniem, zrozumienie ich sytuacji i problemów, współpraca z użytkownikiem na każdym etapie prac; 2) ustalenie celów, zdefiniowanie problemów, szukanie rozwiązań i ich selekcja; 3) tworzenie prototypu produktu, jego testowanie i udoskonalanie; 4) produkcja próbna; 5) upowszechnienie i ocena wyników. W artykule omówiono jak, zgodnie z tą metodologią, zaprojektowano zestaw edukacyjny dla dzieci w wieku 8-12 lat, pełniący rolę narzędzia mającego służyć integracji społecznej dzieci niepełnosprawnych i ubogich przez zainteresowanie ich książką i biblioteką.

Biblioteki publiczne utrzymywane są z pieniędzy podatników, a uzasadnieniem dla przeznaczania publicznych środków na rozwój tych instytucji jest ich przydatność dla lokalnych społeczności oraz wkład we wspieranie demokratycznych procesów, przez zapewnianie dostępu do informacji i programów edukacyjnych. Rolę bibliotek można rozważyć odwołując się do historii ostatnich wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, w których olbrzymi wpływ na wyniki miały fałszywe wiadomości, ataki hakerskie i celowe kampanie dezinformacyjne, prowadzone przez obie strony sceny politycznej. Autorka analizuje w tym kontekście relacje między bibliotekarstwem, polityką i finansowaniem sektora publicznego, traktując, na przykładzie sektora mediów, problemy z zachowaniem zasad demokracji jako problemy natury informacyjnej. Omawia także działania, jakie podejmowały w tym czasie oraz powinny podejmować amerykańskie biblioteki w celu promocji edukacji obywatelskiej i informacyjnej oraz mobilizowania mieszkańców do udziału w życiu publicznym.