Babin

Europeana – wirtualna biblioteka dla wszystkich to efekt flagowego europejskiego projektu mającego na celu stworzenie współczesnej, „cyfrowej biblioteki aleksandryjskiej”, udostępniającej w Internecie zdigitalizowane dziedzictwo kulturowe i naukowe Europy Obecnie, repozytorium to zapewnia jeden punkt dostępu do milionów zasobów katalogowych i obiektów cyfrowych pochodzących z europejskich muzeów, bibliotek, archiwów i kolekcji audiowizualnych. Autorzy artykułu postanowili ocenić, czy z perspektywy nauczycieli, wykładowców i badaczy, Europeana może być faktycznie postrzegana jako nowa, cyfrowa Bibliotheca Alexandrina – największa, nowożytna biblioteka zasobów cyfrowych. Sprawdzali również, czy jej zbiory są przydatne do użytku w celach edukacyjnych, w środowiskach e-learningowych, i czy mogą wspierać rozwój obiektów wiedzy.

W szczególności, interesowało ich, czy Europeana udostępnia odpowiednią liczbę dokumentów ze wszystkich dziedzin wiedzy ujętych w domenie bibliotecznej, czy oferuje odpowiednie wsparcie językowe dla użytkowników z różnych krajów, a także czy zapewnia skuteczne i wiarygodne mechanizmy wyszukiwawcze, umożliwiające użytkownikom odnajdywanie materiałów spełniających zadane kryteria. Sprawdzano również, czy zbiory te są ogólnodostępne, czy też ich wykorzystanie i dostępność są limitowane. Badanie przeprowadzono, by zidentyfikować obszary wymagające poprawy i zwiększyć użyteczność tego serwisu.

Zakres tematyczny zbiorów biblioteki oceniano w relacji do wielojęzycznego tezaurusa AAT (Getty Art & Architecture) – systemu reprezentacji wiedzy używanego powszechnie w instytucjach dziedzictwa kulturowego. Podstawę analizy kryteriów zakresu stanowiły modele danych Europeany (EDM). Dane do analizy zebrano w trakcie 4 badań przeprowadzonych latach 2012-2016. W tekście omówiono szczegółowo metodologię wykorzystaną do prowadzenia wyszukiwań zasobów z różnych dziedzin oraz proces ekstrakcji elementów metadanych w tym repozytorium. Przeanalizowano również i zaprezentowano w formie graficznej uzyskane wyniki statystyczne oraz przekrojowe rezultaty badania jakości metadanych (ich kompletności i dokładności), referując napotkane problemy.

Ustalono, że odsetek dokumentów odpowiadających precyzyjnie formułowanym tematom ze słownika ATT (118 pojęć z podzbioru „Style i Epoki”, wybranego jako przykład faset używanych często przy wyszukiwaniach w środowisku akademickim, w dyscyplinach powiązanych ze sztuką i dziedzictwem kulturowym) jest relatywnie niski. Mimo to, uznano że Europeana, jako biblioteka cyfrowa, oferuje odpowiedni zakres zasobów z wielu dziedzin mogących służyć jako podstawa do rozwoju obiektów wiedzy, nie tylko ze względu na ich ilość, ale też i jakość. Stwierdzono również, że EDM stanowią dobrą podstawę do adnotacji metadanych, niestety jakość tych ostatnich, a tym samym trafność uzyskiwanych wyników wyszukiwania, zależy w dużej mierze od dostawców treści i jest różna w różnych kolekcjach, co może zniechęcać użytkowników od prowadzenia dalszych wyszukiwań. We wnioskach podkreślono, że serwis ten ma potencjał by stać się dobrym źródłem dostępnych do ponownego wykorzystywania zasobów. Aby zwiększyć jego przydatność dla naukowców i pedagogów, należy zadbać o jakość metadanych, jak również wdrażać alternatywne strategie opisu, by poprawić wyszukiwanie zasobów wg tematu, m.in. przez wykorzystanie systemów reprezentacji wiedzy takich jak tezaurusy czy ontologie.