Babin

Szybki rozwój i wzrost wykorzystania bibliotek cyfrowych (BC) sprawia, że coraz większą wagę przywiązuje się do jakościowej ewaluacji systemów informacyjnych tego typu, a jednym z głównych aspektów oceny BC mających służyć społecznościom użytkowników, jest ich opinia nt. tych serwisów. W literaturze wymienia się wiele różnych zestawów kryteriów pozwalających na ewaluację BC z perspektywy użytkownika oraz narzędzi pomiaru opinii użytkowników i analizy zebranych danych. W artykule, na podstawie przeglądu fachowego piśmiennictwa, omówiono główne nurty badań z tej dziedziny, sposoby rozumienia użyteczności i przydatności BC i różne podejścia do ich oceny, skoncentrowane na odbiorcy.

Przeanalizowano łącznie 41 projektów badawczych poświęconych jakościowej ewaluacji BC z perspektywy użytkownika, porównując uwzględniane w nich kryteria i ich definicje i omawiając, ważność poszczególnych atrybutów oraz korelacje między nimi. Scharakteryzowano też i porównano 2 instrumenty mierzenia postaw wobec BC: lingwistyczne modelowanie rozmyte i skale Likerta. Autorzy zwracają uwagę, że terminologiczne różnice dotyczące definicji kryteriów użyteczności i przydatności mogą wpływać na sprzeczne niekiedy wyniki uzyskiwane w referowanych badaniach. Sugerują też, że wykorzystanie lingwistycznego modelu rozmytego może dawać lepsze wyniki niż w przypadku skali Likerta, z kolei użycie tej ostatniej pozwala na ocenę dyspersji poglądów respondentów. W podsumowaniu zakreślają obszary istotne dla dalszych prac nad skoncentrowaną na użytkowniku ewaluacją DC. Zaliczają do nich uzyskanie konsensusu w sprawie standardowej definicji ww. kryteriów, ustalenie minimalnych wymagań mających gwarantować ważność eksperymentów dotyczących korelacji i priorytetyzacji takich zmiennych oraz analizę porównawcza i ocenę wad i zalet obu modeli pozyskiwania opinii użytkowników.