Babin

W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące ruchu wydawniczego i księgarstwa w Rosyjskiej Federacji (RF) w roku 1990 i w roku 2014, zestawiając je ze statystykami dla Białorusi i Kazachstanu w celu ukazania głównych kierunków zmian na rynku książki.

Porównanie dotyczyło m.in. : 1) liczby wydanych tytułów książek. W 2014 r. ukazało się 112,126 tyt. książek , czyli 2,4 razy więcej tytułów niż w 1990 r.; w Kazachstanie – 2 razy więcej, na Białorusi – ok. 4 razy więcej niż w 1990 r.; 2) nakładów książek. Średni nakład książki w RF w 1990 r. wynosił 37,7 tys. egzemplarzy, a w 2014 r. – 4330 egz., tzn. zmniejszył się prawie siedmiokrotnie (w Kazachstanie – czterokrotnie); 3) liczby działających na rynku wydawców. W 1990 funkcjonowało ich 175; obecnie – 5727 czyli ich liczba wzrosła 32 razy; w Kazachstanie – 45 razy, na Białorusi – 62 razy; 4) liczby wydanych książek przypadających na 1 mieszkańca. Zauważalny jest znaczny spadek: w 1990 r. było to 10,5 książki, obecnie – 3,4; 5) liczby magazynów księgarskich. W 1990 w Rosji było ich 8495; obecne szacunki wskazują na 1,5 tys., choć do niedawna wydawało się, że jest ich dwa razy więcej. Stosunkowo niewiele jest ich też w Kazachstanie (w 2012 r. działało 88) i na Białorusi ( w 1990 r. było 621, obecnie – 86). Zmianę tendencji unaocznia przykład Armenii: w 1990 r. notowano tam istnienie 6 wydawnictw i 193 magazynów księgarskich, obecnie – 150 wydawnictw i 21 magazynów; 6) liczby magazynów przypadających na 100 tys. mieszkańców. W 1990 r. w RF na 100 tys. obywateli przypadało ok. 6 magazynów; obecnie – jeden, gdy np. w Niemczech – 6, w Chinach –11, a w Finlandii –12.

Oprócz prezentacji danych statystycznych w artykule omówiono następujące problemy związane z ruchem wydawniczym w Rosji: 1) ceny książek. Choć średnia cena 1 tytułu w porównaniu z innymi krajami jest stosunkowo niska i wynosi 300 rubli czyli ok. 20 PLN, na tle cen innych towarów w tym kraju jest dość wysoka. Najdroższe są książki w Moskwie i Petersburgu, a najtańsze w Riazaniu, Woroneżu i miejscowości Prokopiewsk. Literaturę popularną po niższych cenach można nabyć w supermarketach; 2) upadek czytelnictwa. Według statystyk 30% Rosjan w ogóle nie czyta, a 75% nie kupuje książek. Udział książek elektronicznych w rynku wydawniczym Rosji szacuje się na ok. 1% (w USA wynosi 20-21%, w W. Brytanii – 10-11%, we Francji i Niemczech ok. 2%). Autor stwierdza pesymistycznie, że władze RF nie są zainteresowane rozwojem rynku książki. Do koszyka podstawowych produktów nie zaliczono gazet, czasopism i książek, główne rządowe programy rozwoju kultury pomijają problemy ich wydawania, propagowania i dystrybucji. Magazyny i hurtownie księgarskie oraz sprzedaż książek państwo traktuje jak instytucje i towary nie różniące się od firm handlujących żywnością czy meblami.