Babin

Drapieżne czasopisma (zob. babin.bn.org.pl/?p=3856) to tytuły należące do nierzetelnych wydawców, wykorzystujących nieetycznie model złotej drogi otwartego dostępu, by czerpać zyski z opłat pobieranych od autorów, bez zapewniania kontroli poziomu merytorycznego nadsyłanych publikacji. W artykule przeanalizowano występowanie takich pozycji w różnych bazach bibliograficznych oraz w Directory of Open Access Journals (DOAJ), traktując jako punkt odniesienia listy kryteriów dla określania drapieżnych wydawców stworzone w 2012 roku przez Jeffreya Beall’a oraz jego listy potencjalnych i prawdopodobnych drapieżnych wydawnictw i indywidualnych czasopism stosujących niewłaściwe praktyki.

Przeglądowi poddano 1172 tytuły z ostatniego z wykazów (scholarlyoa.com/individual-journals/). W pierwszym etapie badania ustalono numery ISSN tych czasopism, jako że nie ma ich na liscie Beall’a (po automatycznej ekstrakcji identyfikatorów ze stron domowych publikacji i ich ręcznej ewaluacji, w próbie pozostało 944 pozycji). Następnie weryfikowano je przy pomocy Information Matrix for the Analysis of Journals (MIAR) – macierzowego narzędzia analizy i identyfikacji czasopism naukowych, opracowanego przez Uniwersytet Barceloński, sprawdzając, czy i w jakim zakresie tytuły uznawane za drapieżne pojawiają się w indeksach cytowań dostępnych przez Web of Science, Scopus, w bazach wielodziedzinowych, specjalistycznych i w indeksie DOAJ (przeanalizowano łącznie 108 baz).

Okazało się, że rozpowszechnienie drapieżnych czasopism w badanych źródłach, a zwłaszcza w bibliograficznych bazach danych nie jest znaczące. Z 944 tytułów, 863 nie były indeksowane w żadnej z 3 następujących indeksów Web of Science: Science Citation Index (SCI), Social Sciences Citation Index (SSCI) i Arts and Humanities Citation Index (A&HCI), w Emerging Sources Citation Index (ESCI), ani też w Scopus, a 812 – w żadnej z dziedzinowych baz bibliograficznych. Wśród wielodyscyplinarnych baz danych analizowanych przez MIAR, najwyższą liczbę budzących wątpliwości pozycji znaleziono w Academic Search Premier (14 – 1,48%). 9 wątpliwych pozycji (0,95% bazy) zawierała Science Citation Index Expanded (SCIE), co uznano za wynik nie mający większego wpływu na jakość serwisu. Jednocześnie, występowanie podejrzanych tytułów m.in. w ESCI, Veterinary Science Database i w DOAJ było wyższe niż oczekiwano (odpowiednio 28, 45, 145 – stan z maja 2016), biorąc pod uwagę wielkość tych zasobów. Podkreślono więc potrzebę monitorowania i aktualizowania ich zawartości w przyszłości przez producentów baz danych i dalszą ewaluację czasopism wydawców uznawanych za drapieżnych na liście Bealla.