Babin

Pojawienie się nowych mediów traktowane jest z jednej strony jako zagrożenie dla bibliotek, przemysłu wydawniczego i książek, z drugiej strony – jako szansa dla ich rozwoju, gdyż technologie informacyjne mogą być skutecznym narzędziem promocji czytelnictwa. Jedną z platform ułatwiających jego popularyzację są serwisy społecznościowe zrzeszające miłośników książek (ang. book social media – BSM) i funkcjonujące na wzór innych, tematycznych sieci społecznościowych online. Są one popularne zarówno wśród czytelników, jak i wydawców, integruje się je również z serwisami bibliotecznymi, m.in. katalogami online i wykorzystuje do komunikacji z użytkownikami. Znajomość ich struktury i funkcjonalności może pomóc w ocenie zalet i zagrożeń związanych z ich użytkowaniem oraz przyszłych trendów w tym zakresie. W artykule omówiono wyniki badania, którego celem było precyzyjne określenie kryteriów i strukturalnych wskaźników ewaluacji takich stron i stworzenie rankingu najlepszych z nich.

Autorzy przeanalizowali m.in. demograficzną specyfikę BSM, opcje wielojęzyczne, dostępne funkcje na profilach użytkowników oraz opcje wymiany treści, tworzenia sieci przyjaciół i członków o podobnych gustach, zasady bezpieczeństwa i ochrony prywatności, przewodniki i funkcje pomocy, narzędzia i funkcje wyszukiwawcze, powiązania z księgarniami i klubami książki oraz odniesienia do problematyki związanej z książką i czytelnictwem. W próbie badawczej znalazło się 10 publicznie dostępnych, angielskojęzycznych serwisów tego typu i 2 perskie sieci BSM. Lista kontrolna, na podstawie której ustalono ich charakterystykę, zawierała 9 głównych kryteriów i 35 wskaźników wybranych z 65 propozycji przez ekspertów, z wykorzystaniem metody delfickiej. W ramach badania sprawdzano, pryzy pomocy testów statystycznych, 3 hipotezy, zakładające, że istnieją znaczące różnice między wynikami odnoszącymi się do różnych podkategorii kryteriów ewaluacji oraz wynikami BSM dotyczącymi zgodności z zawartymi w strukturze miernikami ewaluacji, a także rezultatami oceny angielskojęzycznych i perskich BSM.

Ustalono, że największą liczbę pożądanych cech i funkcji (87%), a tym samym pierwszą pozycję w rankingu miał amerykański serwis Shelfari [przejęty przez Amazon i w 2016 połączony z Goodreads], drugą – Goodreads, trzecią – LibraryThing, a ostatnią – irańska platforma Bisheh (60%). Wywnioskowano również, na podstawie dokonanych analiz, że nie ma znaczącej statystycznej różnicy między wynikami ewaluacji badanych BSM – wszystkie mają akceptowalny poziom jakości, udostępniają podobne funkcje i spełniają ponad 50% kryteriów oceny, przy czym, być może ze względu na mniejszy zasięg, mniejszą liczbę członków i bariery językowe, perskie strony wypadły gorzej od angielskojęzycznych. Według autorów, uzyskane rezultaty mogą pomóc różnym społecznościom w udoskonalaniu BSM , upowszechnianiu czytelnictwa za ich pośrednictwem oraz kształtowaniu nawyków czytelniczych, a stworzoną listę kontrolną można wykorzystać w dalszych badaniach dotyczących BSM.