Babin

W pierwszej dekadzie XXI w. brytyjskie uczelnie notowały stały wzrost liczby studentów, jednak zniesienie w 2012 r. limitów wysokości czesnego, wprowadzenie nowych regulacji wizowych dla obcokrajowców oraz obecna sytuacja demograficzna mają wpływ na odwrócenie tej tendencji (w ubiegłym roku liczba osób ubiegających się o przyjęcie na studia spadła o 6,6%), a dokonane w ubiegłych latach i planowane w kolejnych cięcia wydatków na naukę i szkolnictwo wyższe sprawiają, że przyszłość sektora edukacyjnego w Wielkiej Brytanii jest mało stabilna i niepewna. W artykule omówiono wyniki badania poświęconego wpływom zmian polityki edukacyjnej w tym kraju, procesów komercjalizacji edukacji oraz rosnącej rywalizacji ośrodków akademickich na sytuację bibliotek szkół wyższych, ich personel, zakres i sposób świadczenia usług. Przeanalizowano również czynniki stojące za modyfikacjami i transformacjami, jakim podlegają biblioteczne projekty, zasoby i serwisy, sposób organizacji przestrzeni oraz kultura organizacyjna tych instytucji.

W Stanach Zjednoczonych, coraz więcej bibliotek dziecięcych przechodzi transformację, przyjmując nowy styl pracy, w którym kładzie się nacisk na zabawę, poznawanie przyrody i działanie jako drogi do innowacyjności i kreatywności. Placówki uznające te założenia jako priorytetowe i przyjmujące jako wyznacznik działania ideę zrównoważonego rozwoju, stworzyły w dawnym okręgu bibliotecznym Rangeview (stan Colorado) sieć Anythink (gra słów mająca oznaczać początek każdej myśli). W artykule przedstawiono ten nowy, innowacyjny sposób świadczenia usług na podstawie doświadczeń biblioteki Anythink Wright Farms w Thornton.

Na pierwszy rzut oka, współpraca branży lotniczej i sektora bibliotecznego może wyglądać dziwnie, gdyż charakter i przeznaczenie tych miejsc różnią się znacząco, łączy je natomiast jedna wspólna rzecz: w obu ludzie szukają czegoś do czytania. Innowacyjnie nastawione biblioteki publiczne z różnych krajów zaczęły więc testować możliwości świadczenia i reklamy swoich usług na lotniskach, obsługujących zarówno połączenia krajowe, jak i międzynarodowe. W artykule przedstawiono kilka inicjatyw tego typu realizowanych w Stanach Zjednoczonych i Holandii, omawiając specyfikę i rodzaj prowadzonej w portach lotniczych działalności bibliotecznej, przyjęte rozwiązania techniczne i organizacyjne, zakres oferowanych zasobów i serwisów, zalety i ograniczenia oraz perspektywy rozwoju podobnych programów na świecie.

Kilkunastu bibliotekarzy z Biblioteki Publicznej Seattle (SPL) zamieniło tego lata pracę przy biurku na jeżdżenie po mieście rowerami wyposażonymi w wózki o ładowności ok. 230 kg, z ekspozytorami mieszczącymi jednocześnie 75 książek – wszystko w ramach pilotażowego programu „Books on Bikes” („Książki na rowerach”) mającego w innowacyjny sposób umożliwić mieszkańcom publiczny dostęp do usług SPB poza fizycznym budynkiem biblioteki i ułatwić dotarcie z ofertą biblioteczną do wszystkich zróżnicowanych społeczności aglomeracji. Zasób książek udostępnianych w ramach projektu liczy ok. 400 tytułów, w tym bestsellery, beletrystykę i literaturę niebeletrystyczną, poradniki oraz literaturę dziecięcą i młodzieżową, dobrane tak, by przyciągać uwagę potencjalnych odbiorców, zachęcać do czytania i odzwierciedlać różnorodność miasta. Obwoźne mini-biblioteki wyposażone są w mobilne łącza WiFi i tablety, na których demonstruje się potencjalnym użytkownikom, w jaki sposób pobierać przez Internet różnego typu cyfrowe materiały, korzystać ze zbiorów biblioteki i zadawać pytania bibliotekarzom; przy pomocy tych urządzeń wypożycza się też książki i aktywuje karty biblioteczne nowych czytelników.

W artykule zebrano opinie ludzi kultury i bibliotekarzy z różnych krajów wskazujące na zjawiska i tendencje, które zagrażają istnieniu bibliotek i zawodu bibliotekarza oraz omówiono związane z tym próby przedefiniowania ich misji. Rozwój Internetu, technologii informacyjnych i publikacji elektronicznych spowodowały, że kwestionowany bywa sens utrzymywania bibliotek w sytuacji, gdy informacje można zdobyć w sieci www, sprzedaż dokumentów drukowanych maleje (w Stanach Zjednoczonych o 20%), i nawet koncerny meblowe ograniczają produkcję regałów na książki.

MOOC (Massive Open Online Courses), czyli masowe (prowadzone dla bardzo dużej liczby uczestników) otwarte kursy internetowe, to koncepcja budząca coraz większe zainteresowanie na rynku internetowej edukacji i na tyle głośny medialnie temat, że rok 2012 został nazwany przez dziennikarza The New York Times „Rokiem MOOC”. Model ten zaczyna też być postrzegany jako środek zaradczy przeciw rosnącym kosztom i ograniczeniom tradycyjnej edukacji akademickiej. Zajęcia MOOC prowadzone są zazwyczaj przez ekspertów z elitarnych uczelni, a cechy charakterystyczne takich programów to unikalne metody pedagogiczne, wysokie standardy akademickie i nieograniczona liczba słuchaczy. Jak na razie żadna z większych uczelni nie honoruje wykształcenia zdobywanego w ramach tego typu kursów, jednak eksperci przewidują ich stopniową integrację z programami zajęć szkół wyższych. W artykule przeanalizowano fenomen MOOC i rozwój takich inicjatyw, identyfikując te ich aspekty, które mogą być istotne dla bibliotekarzy akademickich.

W Czechach, od  ośmiu, lat systematycznie organizuje się w różnych miejscowościach doroczne konferencje bibliotekarzy z niewielkich bibliotek wiejskich i małomiasteczkowych. Zjazdy te trwają 3 dni i obejmują część merytoryczną (wykład, dyskusja), zapoznanie się z osiągnięciami bibliotek-gospodarzy, zwiedzanie okolicznych miejscowości oraz część artystyczną. W artykule omówiono spotkanie, które odbyło się w dniach 13-15 września 2012 r. w Třebiči i Petrůvkách pod hasłem „Co mogą wiejskie biblioteki”.

Artykuł poświęcono analizie dwóch różnych podejść do wyzwań związanych z koniecznością uzasadnienia roli i pozycji brytyjskich bibliotek publicznych w zmieniających się warunkach społecznych, gospodarczych i technologicznych. W jej ramach porównano ofertę dwóch znanych i wysoko ocenianych sieci bibliotecznych z londyńskich dzielnic Westminster i Tower Hamlets. Pierwsza z nich działa w tradycyjnym modelu, nie zmieniając znacząco profilu swoich usług, druga przeszła radykalną reorganizację i metamorfozę, a jej placówki funkcjonują obecnie pod nazwą Idea Stores, czyli Magazyny Idei (por. BABIN 2001/3/98), świadcząc zintegrowane usługi biblioteczne, kulturalne i edukacyjne. Badanie dotyczyło zarówno podstawowych bibliotecznych funkcji, jak i realizowanych te biblioteki dodatkowych programów dopasowanych do specyficznych potrzeb lokalnych społeczności i różnych grup użytkowników.

Odsetek mieszkańców Hiszpanii urodzonych za granicą zwiększył się w ciągu ostatniej dekady niemal czterokrotnie (z 3,8% w 2002 r. do 12,2% w 2010), a napływ imigrantów zmienił hiszpańskie społeczeństwo zarówno pod względem demograficznym, ekonomicznym, politycznym jak i kulturowym, przekształcając ten kraj w przestrzeń społeczną dzieloną przez obywateli różnych narodowości, mówiących różnymi językami i kultywujących różne tradycje. Hiszpańskie biblioteki publiczne, jako instytucje demokratyczne, których misją jest zapewnianie wszystkim równego dostępu do swoich usług, powinny uwzględniać te zmiany społeczne przy planowaniu swoich usług i  mogą potencjalnie stać się narzędziem konsolidacyjnym i przyczyniać się do społecznej integracji jednostek i grup o odmiennych kulturowych tożsamościach. W artykule zaprezentowano wyniki ewaluacji rozwoju serwisów i zasobów bibliotecznych adresowanych do mniejszości narodowych i etnicznych w lokalnych sieciach bibliotecznych. Za punkt odniesienia przyjęto w niej wytyczne działającej w ramach IFLA Sekcji Usług Bibliotecznych dla Społeczności Wielokulturowej.

Autorzy prezentują wyniki porównawczego badania 10 amerykańskich bibliotek akademickich i publicznych, analizującego podejście tych instytucji do zmian technologicznych, a zwłaszcza wpływ szybkiego rozwoju cyfrowych i elektronicznych zasobów na liczbę i tematykę pytań kierowanych do działów informacji naukowej (w tym kwerend o charakterze technicznym), charakter interakcji z użytkownikami, organizację pracy i ewolucję zakresu zadań i obowiązków bibliotekarzy informatoriów, a także rolę czynników instytucjonalnych w tym procesie.