Babin

Odsetek mieszkańców Hiszpanii urodzonych za granicą zwiększył się w ciągu ostatniej dekady niemal czterokrotnie (z 3,8% w 2002 r. do 12,2% w 2010), a napływ imigrantów zmienił hiszpańskie społeczeństwo zarówno pod względem demograficznym, ekonomicznym, politycznym jak i kulturowym, przekształcając ten kraj w przestrzeń społeczną dzieloną przez obywateli różnych narodowości, mówiących różnymi językami i kultywujących różne tradycje. Hiszpańskie biblioteki publiczne, jako instytucje demokratyczne, których misją jest zapewnianie wszystkim równego dostępu do swoich usług, powinny uwzględniać te zmiany społeczne przy planowaniu swoich usług i  mogą potencjalnie stać się narzędziem konsolidacyjnym i przyczyniać się do społecznej integracji jednostek i grup o odmiennych kulturowych tożsamościach. W artykule zaprezentowano wyniki ewaluacji rozwoju serwisów i zasobów bibliotecznych adresowanych do mniejszości narodowych i etnicznych w lokalnych sieciach bibliotecznych. Za punkt odniesienia przyjęto w niej wytyczne działającej w ramach IFLA Sekcji Usług Bibliotecznych dla Społeczności Wielokulturowej.

W badaniu uwzględniono lata 2007-2010, autorki wykorzystały w nim też wyniki jego pierwszego etapu, w czasie którego analizowano planowanie wielokulturowych i wielojęzycznych usług w hiszpańskich placówkach bibliotecznych przed 2007 r., oraz dane pozyskane w sondażu od jednostek koordynacyjnych systemów i sieci bibliotek publicznych 15 wspólnot autonomicznych tego kraju (88% wszystkich okręgów administracyjnych). Wynika z nich, ze planowanie takich serwisów przebiega w każdym z regionów inaczej, a w dużej części z nich nie podjęto jeszcze żadnych działań w tym zakresie. Do końca 2010 r. tylko 9 regionalnych samorządów (60%) rozpoczęło prace na rzecz rozwoju usług dla mniejszości i imigrantów w podległych im systemach bibliotecznych, a co istotne – znalazły się wśród nich też Aragonia i kraj Basków, które w 2007 r. nie planowały żadnego projektu tego typu.

Ponadto, wbrew zaleceniom IFLA zakładającym tworzenie planu rozwoju usług dla społeczności wielokulturowej na podstawie udokumentowanej wiedzy na temat potrzeb informacyjnych lokalnych mieszkańców, jedynie w 4 wspólnotach (26,7%) przeprowadzono wstępne badania w celu identyfikacji typologii i oczekiwań różnych etnicznych, językowych i kulturowych grup składających się na populację danego regionu, a w 3 – zatrudniono pochodzący z zagranicy personel. W porównaniu z 2007 rokiem, liczba wspólnot w których zaplanowano szkolenia i warsztaty dla bibliotekarzy, związane z obsługą grup o różnym pochodzeniu i tworzeniem dopasowanej do ich potrzeb informacyjnych oferty, zwiększyła się o dwie kolejne. W ramach wielokulturowych programów m.in. prowadzi się kampanie promujące usługi biblioteczne wśród imigrantów (7 wspólnot), zapewnia informację o ofercie bibliotecznej w różnych językach (7 wspólnot), tworzy systemy wskazywania określonych serwisów dla imigranckich społeczności (4 wspólnoty), udostępnia materiały w  językach mniejszości (6 wspólnot) i tworzy strony internetowe z przeznaczonymi dla nich zasobami elektronicznymi (4 wspólnoty). Najczęściej oferowane usługi to materiały do nauki oficjalnych języków danych regionów i szkolenia dla użytkowników.

Zebrane dane wskazują, że mimo stałego i szybkiego wzrostu liczby napływowej ludności i transformacji Hiszpanii w społeczeństwo wielokulturowe, przygotowywanie usług bibliotek z uwzględnieniem wielokulturowego podejścia jest nadal ignorowane przez większość koordynatorów bibliotecznych w badanych okręgach administracyjnych, a poziom rozwoju, zróżnicowania i dofinansowania takich serwisów w 2010 r. był zbliżony do tego z 2007 r.