Babin

Celem artykułu było przeanalizowanie procesu tworzenia wielojęzycznego słownika terminologicznego i związanych z tym wyzwań. Przybliżono je na przykładzie doświadczeń zgromadzonych przez pracowników Biblioteki Narodowej Finlandii (BNF) w trakcie budowy fińskiego tezaurusa, serwisu Finto (finto.fi) umożliwiającego publikację i przeglądanie słowników i ontologii oraz ich integrację z innymi aplikacjami, a zwłaszcza podczas rozwoju ogólnej, trójjęzycznej ontologii YSO. Szczególną uwagę poświęcono w tekście problematyce zapewnienia równoważności lingwistycznej terminów i pojęć oraz strategiom translacji wypracowanym w trakcie budowy struktury słowników kontrolowanych i harmonizacji wielojęzycznych metadanych. Skupiono się również na celach prowadzonych prac – systemy te potraktowano nie tylko jako narzędzia indeksowania i wyszukiwania informacji, lecz również jako instrumenty promocji otwartego dostępu do nauki i informacji naukowej, zwłaszcza w dziedzinach takich jak bibliometria czy humanistyka cyfrowa, w których metadane traktuje się jako istotny materiał badawczy. Podkreślono przy tym znaczenie publikacji wielojęzycznych metadanych w modelu Linked Open Data (LOD) oraz potrzebę wypracowania wspólnego rozumienia wykorzystywanych pojęć, jako kroków w kierunku przezwyciężania organizacyjnych i lingwistycznych barier w dostępie do zasobów wiedzy, nie tylko z baz i systemów różnych dostawców lecz również różnych obszarów językowych.

… więcej o Przyszłość metadanych: otwartość, powiązania i wielojęzyczność – studium przypadku ontologii YSO

Biblioteka Uniwersytetu Helsińskiego, a od 2006 r. – Narodowa Biblioteka Finlandii (BNF), jest obecnie finansowaną niezależnie od Uniwersytetu instytucją, która świadczy usługi IT na rzecz wszystkich obywateli, współpracując z innymi instytucjami pamięci (archiwa, muzea) i placówkami naukowo-badawczymi. Oprócz druków, zapisów dźwięku i mikrofilmów, BNF archiwizuje wybrane strony www (od ostatniej dekady), treści z Twittera i wybrane filmy z You Tube.

… więcej o Polityka kształtowania zbiorów w  Bibliotece Narodowej Finlandii: lata 2016-2020

W krajach członkowskich Unii Europejskiej można obserwować zmianę paradygmatu popularyzacji publikacji naukowych oraz znaczne postępy ruchu Open Access (OA) w środowisku akademickim, możliwe po części dzięki regulacjom wprowadzanym przez największych graczy finansujących badania naukowe. Można też mówić o pozytywnym wpływie polityki otwartości na rozpowszechnianie wyników badań. Ponieważ ekonomiczne modele publikowania w wolnym dostępie znajdują się nadal na etapie rozwoju, zmieniając jednocześnie znacząco role bibliotek akademickich i stosowane w nich procedury dotyczące m.in. udostępniania produkcji naukowej i gromadzenia powiązanych z tym statystyk, autorzy postanowili sprawdzić i poddać ewaluacji statystyczne narzędzia i dane, jakimi dysponują obecnie fińskie biblioteki, by porównywać koszty związane z różnymi trybami dystrybucji materiałów naukowych. Przeanalizowali również potencjalne koszty publikowania w różnych modelach OA, zestawiając je z bieżącą strukturą wydatków, głównie na dostęp do treści elektronicznych za opłatą (ang. paywall access – PW).

… więcej o Koszty otwartego i zamkniętego dostępu do publikacji naukowych na przykładzie fińskiej produkcji badawczej

W 2011 r. Biblioteka Narodowa Finlandii, we współpracy z firmą Microtask, tworzącą technologie dla crowdsourcingu, zainicjowały DigitalKoot (Cyfrowi Ochotnicy) – projekt wykorzystujący specjalnie zaprojektowane gry komputerowe w celu zaangażowania internautów do korekty, w ramach zabawy, błędów powstałych przy skanowaniu zbiorów historycznych czasopism przez OCR (Optical Character Recognition). Inicjatywa ta okazała się ogromnym sukcesem – w ciągu kilkunastu miesięcy tysiące wolontariuszy wykonało ponad 2,5 mln zadań, prawdziwym osiągnięciem DigitalKoot było jednak wprowadzenie gamifikacji do niekomercyjnych programów ochrony cyfrowej. W artykule omówiono genezę i definicje tego pojęcia (inaczej: grywalizacji, gryfikacji) oraz możliwości wykorzystania strategii gier do weryfikacji zdigitalizowanych tekstów przetworzonych przy użyciu oprogramowania OCR, wykorzystując jako przykład projekt o nazwie Purposeful Gaming & BHL realizowany od 2013 r. przez cztery amerykańskie instytucje zajmujące się ochroną dziedzictwa kulturowego i naturalnego.

… więcej o Projekt Purposeful Gaming: praca jako zabawa, czyli o gamifikacji w instytucjach kultury

Biblioteka miejska w Helsinkach zorganizowała pod koniec ubiegłego roku obywatelską akcję doboru książek do kolekcji skierowaną do lokalnych mieszkańców. Mogli oni typować anglojęzyczne pozycje, które chcieliby zobaczyć w księgozbiorze placówki, z przedstawionych do wglądu list nowości wydawniczych i wznowień, opracowanych we współpracy z firmą BTJ Finland Oy – dostawcą usług i treści dla bibliotek. Projekt zrealizowano ze środków budżetu partycypacyjnego tworzonej we współpracy z mieszkańcami, nowej Biblioteki Centralnej Helsinek.

… więcej o Czytelnicy wybierają książki dla biblioteki: partycypacyjny dobór w Helsinkach

Biblioteka Narodowa Finlandii (BNF) prowadzi od 2012 r. Projekt Digitalizacji Języków Pokrewnych (Digitisation Project of Kindred Languages), którego celem jest przeniesienie na formę cyfrową i opublikowanie online w wolnym dostępie, na otwartej platformie DSpace, ok. 1200 książek i ponad 100 tytułów czasopism w różnych, w tym zagrożonych językach z rodziny uralskiej. Powstała w jego ramach kolekcja ugrofińska (Fenno-Ugrica) zawiera obecnie ponad 110 tys. stron książek i ok. 90 tys. stron czasopism dostępnych dla wszystkich zainteresowanych, niezależnie od ich miejsca pobytu. Projekt jest wspierany finansowo przez Fundację Kone i stanowi część jej programu językowego koncentrującego się na dokumentacji rzadkich języków ugrofińskich, fińskiego i języków mniejszości narodowych Finlandii. Docelowo, udostępnione materiały mają stanowić największy na świecie zasób w językach uralskich. NBF chce również zapewnić użytkownikom Fenno-Ugrica narzędzia umożliwiające prowadzenie badań lingwistycznych, interaktywne wykorzystanie zdigitalizowanych zbiorów i wspieranie nauki obywatelskiej (ang. citizen science), wykorzystując w tym celu społecznościowe innowacje i nowe formy partnerstwa.

… więcej o Nichesourcing : nowa forma współpracy naukowo-badawczej w Bibliotece Narodowej Finlandii

Vallila Library – średniej wielkości biblioteka należąca do sieci Miejskiej Biblioteki Helsinek była pierwszą instytucją z sektora publicznego, która zaczęła ubiegać się, wraz z 30 małymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz Fińską Operą Narodową, i otrzymała od miejskiego Centrum Ochrony Środowiska ekologiczny certyfikat EcoCompass – systemu zarządzania środowiskowego (uproszczona wersja normy ISO 14001 i unijnego systemu EMAS), wprowadzanego w aglomeracji Helsinek w latach 2008-2011 i mającego zachęcać przedsiębiorstwa z regionu do podejmowania działań na rzecz wzrostu efektywności swojej działalności i jednocześnie zmniejszenia jej wpływu na środowisko oraz zapewniać im odpowiednie doradztwo, szkolenia i wsparcie. W artykule przedstawiono doświadczenia tej placówki związane z realizacją tego projektu oraz przyjęte w niej, przyjazne środowisku strategie i rozwiązania.

… więcej o Zarządzanie środowiskowe i promocja ekologii w fińskiej bibliotece publicznej

Finlandia ma bardzo dobrze rozwinięte sieci biblioteczne, z których usług korzysta ponad 80% obywateli, i długą tradycję współpracy miedzy bibliotekami różnego typu (por. babin.bn.org.pl/?p=1099). W artykule omówiono historię powstania, strukturę organizacyjną i zakres działalności wspólnej, dwujęzycznej (fińsko-szwedzkiej) biblioteki uniwersyteckiej Tritonia w mieście Vaasa, powstałej z połączenia lokalnych bibliotek 3 uczelni wyższych: fińskojęzycznego Uniwersytetu Vaasa oraz Åbo Akademi (główny kampus w Turku) i Hanken Svenska Handelshögskolan (główny kampus w Helsinkach), ze szwedzkim językiem wykładowym. Celem tego projektu było zapewnienie dwujęzycznych usług biblioteczno-informacyjnych i dostępnych dla każdego, drukowanych i elektronicznych zasobów w jednej lokalizacji oraz stworzenie centrum edukacyjnego, oferującego m.in. przysposobienie informacyjne dla studentów i kadry naukowej i środowisko do pracy naukowej i miejsce spotkań, a także organizacja wspólnych licencji na bazy dane i e-zasoby i prowadzenie wspólnej polityki gromadzenia.

… więcej o Połączona biblioteka uniwersytecka: wizja i rzeczywistość

Autorka przedstawia dokonujące się w ostatnich latach zmiany w organizacji współpracy fińskich bibliotek. Instytucje te były zawsze przykładem efektywnej kooperacji. Od lat 70. biblioteki uniwersyteckie realizują wspólnie zadania związane z katalogowaniem zbiorów i komputeryzacją, a na początku lat 90. utworzyły sieciowy system bibliotek Linnea obejmujący też niektóre biblioteki naukowe. Na początku pierwszej dekady XXI w. wszystkie kategorie bibliotek: akademickie, publiczne, specjalne, należały do konsorcjów i ciał doradczych. Sieci bibliotek są dobrze zorganizowane: posiadają struktury administracyjne (biuro, personel, środki finansowe) zarządzające wspólnymi przedsięwzięciami.

… więcej o Model współpracy fińskich bibliotek