Babin

Library Reference Model (zob. babin.bn.org.pl/?p=3586) konsoliduje w jednej strukturze 3 odrębne modele konceptualne IFLA z rodziny FR, czyli: FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records, 1998), FRAD (Functional Requirements for Authority Data, 2009) i FRSAD (Functional Requirements for Subject Authority Data, 2010). Kontekst technologiczny w którym je rozwijano różni się znacząco od realiów, w których pracowali twórcy LRM i w których istotną kwestią stała się możliwość wykorzystywania danych bibliotecznych poza środowiskiem bibliotecznym, w aplikacjach Sieci Semantycznej. Autorki omawiają podjęte w ciągu ostatnich kilku lat działania, mające pomóc w osiągnięciu tego celu, dzięki stworzeniu wspólnego modelu funkcjonalnych wymagań, uwzględniającego wszystkie aspekty danych bibliotecznych i umożliwiającego ich modelowanie zgodnie z aktualnie przyjętymi praktykami. Prace w tym kierunku prowadzone były od 2012 r., początkowo w ramach FRBR Review Group, zajmującej się konsolidacją zadań użytkowników definiowanych w 3 modelach FR, a następnie przez powołany w 2013 r. zespół o nazwie Consolidation Editorial Group. Ich efektem jest referowany przez autorki dokument definiujący LRN w tekstowej, ustrukturyzowanej formie, dostosowanej do środowiska Linked Open Data (LOD). Po przejściu pozytywnie wszystkich etapów procesu akceptacji, został on przyjęty jako oficjalny standard IFLA w sierpniu 2017 r.

… więcej o Library Reference Model: krok w kierunku Sieci Semantycznej

Modele konceptualne FRBR znacząco zmieniły sposób postrzegania i rozumienia uniwersum bibliograficznego i jego różnych aspektów, koncentrując uwagę na tym, co jest istotne dla użytkownika i oferując wspólny język do dyskusji nad strukturą informacji bibliograficznej i wzorcowej. W artykule omówiono podstawowe założenia i kluczowe charakterystyki tej „rodziny” modeli opisu bibliograficznego, czyli funkcjonalnych wymagań dla rekordów bibliograficznych (Functional Requirements for Bibliographic Records – FRBR) oraz opublikowanych w latach 2009 i 2011 dalszych rozszerzeń tego schematu: Funkcjonalnych wymagań dla danych wzorcowych (Functional Requirements for Authority Data – FRAD) i przedmiotowych danych wzorcowych (Functional Requirements for Subject Authority Data – FRSAD). Przybliżono następnie, jak praktyczne implementacje ich określonych założeń mogą ułatwiać wyszukiwanie zasobów różnym grupom użytkowników, zwłaszcza w kontekście potrzeb osób niewidomych, z niepełnosprawnością wzroku i z zaburzeniami związanymi z odczytem druku.

… więcej o Identyfikacja zasobów: FRBR a dostępność

Rodzina modeli konceptualnych FRBR obejmuje obecnie 3 oddzielne modele dla różnych aspektów bibliograficznego uniwersum, przygotowywane niezależnie przez wiele lat przez różne grupy robocze: FRBR dla danych bibliograficznych, FRAD dla danych wzorcowych i FRSAD dla przedmiotowych danych wzorcowych. Mimo że wszystkie te schematy strukturalne oparto na modelowaniu typu jednostka-relacja, przy ich tworzeniu przyjęto odmienne punkty widzenia i różne rozwiązania dla wspólnych problemów, a próba ich jednoczesnej implementacji w jednym systemie wymagałaby rozstrzygania ad hoc wielu złożonych kwestii, których nie ujęto w dokumentacji omawianych modeli. Już w okresie kończenia prac nad FRAD i FRSAD w latach 2019-2010, stało się jasne, że konieczne jest połączenie rodziny FR w jeden spójny model, by ujednolicić sposób rozumienia interpretacji FR i usunąć bariery utrudniające jego implementację. Cel ten realizuje od 2010 r. zespół roboczy pn. FRBR Review Group, który w 2013 r. przekształcono w Consolidation Editorial Group (CEG). W referacie omówiono zadania tej grupy, stan prac nad konsolidacją FR i stworzeniem koherentnego modelu określanego obecnie jako FRBR-Library Reference Model (FRBR-LRM), jego funkcjonalny zakres oraz zasady i wytyczne wykorzystywane przy jego opracowywaniu.

… więcej o FRBR Library Reference Model: wprowadzenie

W artykule omówiono dokumentację modelu FRBR dla danych bibliograficznych i zadania grupy ds. opracowania FRBR sekcji katalogowania IFLA, zajmującej się określeniem zasad funkcjonalnych rekordów bibliograficznych . Przeanalizowano następnie specyfikę modelowania encja-relacja (ang. entity-relationship – ER) na trzech płaszczyznach: konceptualnej (definicja podstawowych jednostek i odniesień między nimi w domenie informacyjnej), logicznej (określenie listy atrybutów, typów wartości danych i liczebności każdego ich elementu dla projektowanej bazy danych) i fizycznej (odzwierciedlenie struktury i zawartości projektowanej bazy). Wskazano, że FRBR jako schemat bibliograficznego uniwersum jest opracowany nadal jedynie na pierwszym z tych poziomów, bez określenia dokładnych parametrów i zasad przekładalnych na algorytmy, mimo to, może on stanowić podstawę do technicznych i nietechnicznych dyskusji i można go interpretować tak, by mógł służyć potrzebom różnych środowisk.

… więcej o FRBR – dwadzieścia lat później

Traktując jako punkt wyjścia teorie ujmujące informację jako dokumentacyjną formę określonych praktyk komunikacyjnych oraz koncepcje wywodzące się z teorii kultury, w artykule przeanalizowano pojęcie dzieła w modelu FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records) w odniesieniu do autorstwa, ur-tekstu (oryginalnej, najwcześniejszej formy tekstu) i intertekstualności, zwracając uwagę na konsekwencje wbudowanych w ten model założeń ideologicznych, w tym „niebezpieczeństwo abstrakcji” i zagrożenia płynące z idealistycznego podejścia do informacji. Zaproponowano również argumentację uzasadniającą historyczno-społeczne sposoby myślenia o praktykach dokumentacyjnych, uznające materialność znaków dokumentacyjnych oraz ich przynależność do instytucjonalnych i logonomicznych systemów.

… więcej o FRBR, informacja i intertekstualność

Większość bibliograficznych metadanych w sieci www, opisujących dokumenty takie jak książki, artykuły czy pliki graficzne wzorowanych jest na dorozumianej strukturze pojedynczej jednostki (zasobu) i jej atrybutów (cech) – na schemacie tym oparto np. popularny, bazujący na Dublin Core format XML dla protokołu OAI-OMH. W ciągu ostatnich 2 dekad powstało jednak kilka bardziej zróżnicowanych koncepcji danych bibliograficznych, w których np. książka nie jest postrzegana jako książka, lecz jako zestaw jednostek w różny sposób odzwierciedlających znaczenie, sposób realizacji i fizyczność danego obiektu, takich jak przedstawiony w dokumencie IFLA z 1998 r. model FRBR, stanowiący inspirację dla całej rodziny formatów ujmujących zasoby bibliograficzne w podobnych kategoriach. W artykule porównano, jak modele te zostały wyrażone w postaci słowników Sieci Semantycznej bazujących na składni RDF. Przeanalizowano również, co słowniki te mówią o naturze jednostek bibliograficznych i w jaki sposób definiują je jako klasy RDF, w odróżnieniu od specyfikacji źródeł nie bazujących na tym języku.

… więcej o Modele opisu zasobów w Sieci Semantycznej: porównanie FRBR, RDA i BIBFRAME

Transmedia to zestaw technik narracji i produkcji mediów wykorzystujących wiele platform medialnych (tekst pisany, film, programy telewizyjne i radiowe, blogi, komiksy lub gry, i wydarzenia w świecie rzeczywistym) do opowiedzenia jednej, wielowątkowej historii, lub stworzenia jednego, fikcyjnego świata. Każde z mediów opowiada ich unikalną część i łączy się z innymi na różnych płaszczyznach, umożliwiając odbiorcy pogłębiony odbiór całości, a także tworzenie na tej podstawie nowych tekstów kulturowych. Artykuł poświęcono omówieniu tego fenomenu w kategoriach teorii organizacji bibliografii, analizując możliwości bibliograficznego modelowania opowieści transmedialnych oraz ich cechy w kontekście bibliograficznych jednostek i relacji, z odwołaniem do konceptualnych modeli FRBR i FRBRoo.

… więcej o Informacyjna układanka: bibliograficzne modelowanie transmediów

Autorzy przedstawiają w artykule dyskusje związane z zasadnością i potrzebą dostosowania obecnie używanych bibliotecznych standardów, takich jak RDA i FRBR do modeli opartych na zasadach Linked Data. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa poświęconego standardom metadanych, sieci 2.0 i Linked Data (artykuły z baz Emerald, czasopisma D-lib Magazine, książki i publikacje na blogach), omawiają zasady tego ostatniego modelu oraz bieżący stan jego wykorzystania w bibliotekach, precyzują też kwestie terminologiczne związane z używanymi wyżej pojęciami oraz RDF, RDFS, OWL, SPARQL i URI, a następnie przedstawiają argumenty na rzecz zalet wdrażania założeń Linked Data w bibliotekach cyfrowych oraz związane z tym wyzwania, a także rekomendacje dotyczące przeprowadzenia takiej konceptualnej zmiany. W aspekcie technicznym, proponują odejście od czytelnego maszynowo katalogowania (format MARC) do reprezentacji danych w postaci RDF.

… więcej o Linked Data dla bibliotek: korzyści z konceptualnego przejścia do modeli danych bazujących na RDF

W tekście omówiono jedną z części dużego projektu badawczego poświęconego identyfikacji problemów związanych ze stosowaniem obecnych, bazujących na słownikach kontrolowanych, systemów organizacji wiedzy (SOW), do indeksowania zasobów sieciowych, zwłaszcza w kontekście takich źródeł, jak portale tematyczne typu subject gateway (selekcjonowane, dziedzinowe przewodniki po zasobach Internetu) i katalogi najlepszych stron internetowych. Długi proces rewizji tradycyjnych SOW sprawia, że odzwierciedlają one szybkich zmian zachodzących w środowisku sieciowym, a tworzący je profesjonaliści nie są w stanie uwzględniać na bieżąco intuicyjnie wyrażanych, aktualnych potrzeb osób korzystających z omawianego typu serwisów. W celu dokładnego określenia takich potrzeb, autorka przeanalizowała społeczne klasyfikacje (generowane przez użytkowników, niekontrolowane słowniki), sprawdzając ich przydatność jako narzędzi opisu i wyszukiwania dokumentów sieciowych, i jako dodatkowych (poza tworzonymi przez specjalistów), punktów dostępu do źródeł online. Szczególną uwagę poświęcono badaniu cech i wzorów tagów, wykorzystując do identyfikacji bibliograficznych atrybutów tych znaczników konceptualny model FRBR.

… więcej o Praktyczne zastosowanie FRBR do organizacji informacji w środowiskach cyfrowych

Wyszukiwanie informacji multimedialnej (WIM) w dobie powszechnego dostępu do Internetu i coraz większego udziału internautów w tworzeniu cyfrowych treści stało się istotnym aspektem pracy bibliotecznej, a zasoby wizualne muszą spełniać potrzeby coraz bardziej wymagających użytkowników. Badania nt. różnych aspektów tego procesu mogą w znaczący sposób poprawić dostępność dokumentów multimedialnych i usprawnić pracę specjalistów zajmujących się indeksowaniem, katalogowaniem, archiwizowaniem czy udostępnianiem tego typu źródeł, a także projektantom stron internetowych czy administratorom bibliotek. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu omówiono ewolucję multimediów oraz badań nad WIM, przeanalizowano też, z punktu widzenia pracownika biblioteki publicznej, teoretyczne i praktyczne rozwiązania dotyczące WIM, wprowadzane we włoskim sektorze bibliotecznym w ciągu ostatnich 10 lat, w tym nowe zasady katalogowania.

… więcej o Aspekty wyszukiwania informacji multimedialnej: teoria i praktyka we Włoszech