Babin

Marketing mix, czyli kompozycja marketingowa to zestaw wybranych narzędzi i metod, którymi posługują się firmy i organizacje w celu oddziaływania w sposób zintegrowany na rynek i zaspokajania potrzeb i oczekiwań docelowych grup klientów. Instrumenty te można wykorzystywać w celu wspierania usług bibliotecznych i informacyjnych, i skutecznej realizacji misji i celów bibliotek. W artykule omówiono poszczególne elementy marketingowej mieszanki, ich zastosowania w bibliotekarstwie i przydatność dla bibliotekarzy i specjalistów informacji, aspekty jakie należy uwzględniać przy ich stosowaniu, oraz poszczególne etapy i wymogi procesów marketingowych w kontekście bibliotek i ich rynkowej oferty (por. BABIN [1], [2]).

Nowa biblioteka publiczna Birgmingham – flagowy projekt rady miejskiej Birmingham, będący częścią programu rewitalizacji centrum miasta, została otworzona we wrześniu 2013 r., w miejsce zamkniętej wcześniej Biblioteki Centralnej. Nowopowstała instytucja, której budowa kosztowała 188,8 mln funtów (o ponad 4 mln mniej niż zakładano) jest obecnie największą biblioteką publiczną w Wielkiej Brytanii, największą publiczną przestrzenią kulturalną w Europie i największą biblioteką regionalną na starym kontynencie. Uznaje się ją również za jeden z najciekawszych obiektów architektonicznych w Zjednoczonym Królestwie. W artykule omówiono szczegóły jej konstrukcji, sposób zaprojektowania fasad oraz wnętrza budynku, lokalizację, funkcjonalność oraz zakres oferowanych zasobów i usług.

Istotnym elementem oferty współczesnych bibliotek akademickich jest udostępnianie najnowszych technologii oraz różnego typu miejsc do nauki i pracy umysłowej, mających wspierać różne wzory i modele uczenia się oraz nowe techniki dydaktyczne wprowadzane w szkolnictwie wyższym. Mimo że coraz więcej placówek tego typu odchodzi od stereotypowego projektowania i organizacji przestrzeni bibliotecznej na rzecz idei one stop shop, czyli tworzenia wielofunkcyjnych ośrodków informacyjnych, wielu studentów nadal chętniej uczy się w nieformalnym otoczeniu takim jak kawiarnie, niż w bibliotekach. W artykule przeanalizowano możliwe przyczyny i środowiskowe determinanty takiego stanu rzeczy, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz badania sprawdzającego wykorzystanie 3 typów nieformalnych przestrzeni edukacyjnych na Uniwersytecie Sheffield (Wielka Brytania): tzw. Galerii i dwóch kawiarni znajdujących się w użytkowych obiektach kampusu.

W 2005 r., grupa 14 amerykańskich wydziałów i college’ów prowadzących studia z zakresu nauki o informacji (NI) zawiązała organizację o nazwie iSchools, powołaną w celu rozwoju tej dyscypliny (promowanej pod marką iField), re-definicji jej tożsamości, istoty, podstawowych wartości i wyróżnialnych cech w szybko zmieniającym się środowisku technologicznym, oraz przeciwdziałania zagrożeniom związanym z trudnością jasnego określenia jej granic oraz koncepcji informacji jako takiej. iSchools zostały stworzone od podstaw lub ewoluowały z programów koncentrujących się wcześniej na bibliotekach, bibliotekoznawstwie, technologii informacyjnej, informatologii, informatyce i informacji naukowej, a za główne obszary ich zainteresowań naukowo-badawczych można uznać (na podstawie deklaracji zawartych na ich stronach www) dynamiczne interakcje oraz relacje między ludźmi, technologią i informacją, z naciskiem na równoważenie wpływów dwóch ostatnich czynników w celu wspierania ludzkiego i organizacyjnego potencjału. W lipcu 2013 roku zrzeszenie iSchools liczyło już 46 członków, w tym 21 spoza Stanów Zjednoczonych (z Europy Zachodniej i Azji). Z 27 amerykańskich placówek, 18 prowadzi programy magisterskie z zakresu iField, akredytowane przez American Library Association. W artykule przybliżono główne założenia i misję tego ruchu oraz specyfikę procesu jego rozwoju, internacjonalizacji i globalizacji.

Wielojęzyczne biblioteki cyfrowe (WBC), czyli systemy wspierające wielojęzyczny dostęp do zasobów elektronicznych w różnych formatach oraz wyszukiwanie i przeglądanie informacji niezależne od języka dokumentu i jego danych opisowych, mają dość krótką historię, mimo to są przedmiotem rosnącej liczby badań, cieszą się też coraz większym zainteresowaniem użytkowników. W tekście przedstawiono wyniki systematycznego przeglądu angielskojęzycznego piśmiennictwa z lat 1997-2012, poświęconego WBC, mającego na celu identyfikację, organizację i ewaluację prac badawczych związanych z różnymi aspektami implementacji, wykorzystania i użyteczności repozytoriów tego typu oraz technik wielojęzycznego wyszukiwania, by zapewnić łatwy dostęp do informacji na poszczególne tematy.

XXI wiek to w Chinach okres rozwoju sektora organizacji pozarządowych, a także szybkiego wzrostu liczby i zakresu działalności nowego typu prywatnych, niekomercyjnych bibliotek, zakładanych i zarządzanych przez osoby prywatne, stowarzyszenia, fundacje bądź firmy, i ukierunkowanych na zaspokajanie podstawowych potrzeb informacyjnych i edukacyjnych marginalizowanych grup ludności. Większość z tych placówek powstaje w ramach oddolnych, społecznych inicjatyw, bez wsparcia władz, i jest obsługiwana przez wolontariuszy; duża część działa na ubogich terenach wiejskich i podmiejskich, nieobjętych zasięgiem państwowej sieci bibliotecznej, obsługując różnego typu użytkowników, w tym młodzież szkolną. Placówki te, podobnie jak biblioteki publiczne, oferują swoje zasoby i usługi bezpłatnie, zapewniając lokalnym społecznościom dostęp do różnego typu szkoleń, programów edukacyjnych i rozrywkowych oraz miejsce do nauki i lektury, wymiany informacji oraz kontaktów społecznych i towarzyskich. Ich misją jest eliminacja informacyjnego ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz prowadzenie działań na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

Zmniejszające się fundusze na edukację w Stanach Zjednoczonych wymusiły redukcję zatrudnienia szkolnictwie, wpłynęły też na decyzje władz oświatowych o likwidacji części etatów bibliotekarzy szkolnych – w 19 stanach, w latach 2006/2007 – 2010/2011, liczba pracowników pełniących funkcję nauczycieli bibliotekarzy (teacher librarians) spadła ponad 10%. Najwięcej, bo 42% etatów, skasowano w stanie Michigan, w Idaho – 40%, a w opisywanym w artykule stanie Waszyngton zlikwidowano 11% etatów. Efektem tych cięć było też zamknięcie części szkolnych bibliotek. Aby zahamować lub odwrócić ten trend, niezbędny okazał się społeczny lobbing w organach ustawodawczych.

Kryzysy gospodarcze i bankowe ostatnich lat, i postępująca złożoność i komputeryzacja finansowych procesów i mechanizmów nasiliły potrzebę zapewnienia obywatelom dostępu do informacji i edukacji w zakresie tzw. financial literacy (FL), czyli świadomości, wiedzy i umiejętności związanych z zarządzaniem własnymi zasobami finansowymi, planowaniem wydatków, inwestowaniem, wydawaniem, zarabianiem i oszczędzaniem pieniędzy oraz ewaluacją różnego typu usług finansowych. W kilku krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, programy edukacji finansowej zaczęto wprowadzać do oferty bibliotek publicznych, nie jest jednak jasne, na ile instytucje te są przygotowane do właściwego pełnienia tej roli. W artykule przedstawiono wyniki kilku badań jakościowych analizujących aktywność amerykańskich bibliotek publicznych w sferze FL oraz nastawienie bibliotekarzy wobec wyzwań związanych z prowadzeniem działań edukacyjnych w tej dziedzinie.

Artykuł poświęcono omówieniu historii rozwoju, specyfiki i unikalnych cech “brytyjskiej szkoły” nauki o informacji (NI), kluczowych etapów rozwoju oraz podstawowych paradygmatów tej dyscypliny na wyspach brytyjskich, charakterystyki podejścia do kształtowania jej podstaw naukowych oraz aspektów wyróżniających ją na tle innych państw Europy i Ameryki Północnej. Przedyskutowano w nim też potencjalne korzyści związane z odrębnością charakteru NI w Zjednoczonym Królestwie i implikacje dla dalszego rozwoju nauk o informacji na świecie.

Udostępnianie książek elektronicznych staje się w amerykańskich bibliotekach szkolnych coraz bardziej powszechną usługą – z sondażu School Library Journal z 2013 r. wynika, że 26% tych placówek używa cyfrowych książek i podręczników, a kolejne 11% planuje ich wprowadzenie. Statystyki te odzwierciedlają ogólnokrajowe trendy – e-książki czyta 23% Amerykanów powyżej 15-roku życia (dane Pew Research Center Internet &American Life Project), cyfrowe technologie i treści cieszy się też dużą popularnością wśród dzieci i młodzieży, bibliotekarze szkolni chcą więc docierać do uczniów tam, gdzie łatwo ich znaleźć – online. W artykule przedstawiono wyzwania związane z migracją bibliotek szkolnych na formę cyfrową na podstawie doświadczeń dwóch wysoko notowanych szkół średnich ze stanu Illinois. Przeanalizowano m.in. powody decyzji o udostępnianiu ebooków, preferowane urządzenia do ich odczytu i techniczne zagadnienia związane z ich wypożyczaniem, wybieranych dostawców e-treści oraz zakres wykorzystania druku i materiałów elektronicznych w omawianych bibliotekach.