Babin

Coroczny wzrost kosztów prenumeraty czasopism naukowych, zwłaszcza z zakresu nauk ścisłych, technologii i medycyny (science, technology, medicine – STM) jest kwestią bardzo kontrowersyjną i spotyka się z dużą krytyką ze strony środowiska naukowego i bibliotecznego, gdyż sytuacja ta wpływa znacząco na dalsze uszczuplanie ograniczonych budżetów bibliotek i na sytuację naukowców. W piśmiennictwie analizuje się, przy użyciu matematycznych obliczeń i badań empirycznych, różne czynniki mogące wpływać na wysokość cen czasopism STM. Dla bibliotekarzy jest rzeczą niemal oczywistą, że najwięksi komercyjni dostawcy treści wykorzystują dominującą pozycję na rynku do narzucania nieadekwatnie wysokich opłat i niekorzystnych modeli użytkowania (takich jak opłaty za dostęp, a nie za własność). Przekonanie to potwierdzają wyniki części przeprowadzonych dotychczas prac badawczych, niektórzy specjaliści argumentują jednak, że „kryzys czasopism” nie jest winą wydawców, lecz uczelni, kultury naukowej (uzależnianie kariery od publikacji w prestiżowych, tradycyjnych tytułach) bądź uwarunkować ekonomicznych. Aby zdobyć niepodważalne dowody mogące rozstrzygnąć tę debatę i pomóc bibliotekom w wypracowaniu skutecznych rozstrzygnięć, autorzy przeprowadzili badanie na największej jak dotąd próbie tytułów, z wykorzystaniem półlogarytmicznego modelu ekonometrycznego – sprawdzonej metodologi (m.in. Liu, 2005, 2011), uznanej za najbardziej efektywną w tym przypadku, oraz analizy regresji w odniesieniu do poszczególnych dyscyplin STM.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) i jej agencje publikują w domenie publicznej olbrzymie ilości informacji. Aby przybliżyć bibliotekarzom akademickim bezpłatne repozytoria danych, biblioteki cyfrowe i strony tych organów międzynarodowych, przydatne w badaniach z zakresu nauk politycznych, dyplomacji i stosunków międzynarodowych, oraz ułatwić rekomendowanie ich studentom, w artykule scharakteryzowano bazy danych udostępniane globalnie przez ONZ, Bank Światowy oraz powiązane z nimi międzyrządowe i pozarządowe jednostki. Przedstawiono też techniczne instrukcje dotyczące pobierania danych do analizy z omawianych stron. Podkreślono przy tym konieczność uczenia odpowiedniego cytowania źródeł publicznie dostępnych danych.

Europeana (zob. BABIN 2009/4/243, BABIN 2010/3/151) zapewnia dostęp do ponad 54 mln obiektów dziedzictwa kulturowego przez portal Europeana Collections zawierający opisujące je metadane, reprezentowane w modelu EDM – Europeana Data Model (zob. babin.bn.org.pl/?p=2954). Choć platforma ta jest głównym punktem dostępu do reprezentacji obiektów cyfrowych z zasobów europejskich instytucji kultury, większość użytkowników wchodzi na jej strony za pośrednictwem wyszukiwarek, istotne jest więc, by była ona rozpoznawany przez silniki wyszukiwawcze jako zaufane, autorytatywne repozytorium. W artykule zreferowano wyniki zrealizowanego przez autorów projektu, mającego na celu zbadanie potencjału oraz efektów oznaczania treści na stronach Europeany przy pomocy znaczników w standardzie Schema.org, by zapewnić większą widoczność tej biblioteki w sieci i lepsze wyniki wyszukiwań. Przedstawiono również zalecenia dotyczące mapowania i publikowania metadanych Europeany przy użyciu słownika schema.org oraz najlepszych praktyk w tym zakresie.

Kompetencje informacyjne (KI) ujęto w artykule jako zdolność identyfikacji, wyszukiwania, ewaluacji i efektywnego wykorzystywania informacji potrzebnych przy rozpatrywaniu określonych kwestii lub rozwiązywaniu konkretnych problemów. Ich znaczenie w kontekście edukacji na poziomie wyższym i potrzebę uwzględnienia w programach nauczania podkreśla się w pracach wielu specjalistów. Aby określić trendy wydawnicze związane z badaniem i rozwojem modeli kształcenia KI, autor przeprowadził analizę bibliometryczną publikacji naukowych poświęconych temu zagadnieniu, wydanych w latach 2005-2014.

Library Publishing Coalition – amerykańska organizacja zrzeszająca biblioteki akademickie i naukowe oraz konsorcja biblioteczne zajmujące się publikowaniem, opracowywaniem i promocją wspólnych praktyk dla bibliotek-wydawców, definiuje biblioteczną aktywność wydawniczą jako zbiór działań podejmowanych przez biblioteki szkół wyższych w celu wspierania produkcji, rozpowszechniania i ochrony dzieł o charakterze twórczym, naukowym i / lub edukacyjnym. Zalicza się do nich zarówno formy tradycyjne, jak i eksperymentalne formaty cyfrowe. W artykule przeanalizowano, czy i jak w ramach bibliotecznych usług wydawniczych uwzględnia się badania dotyczące ich użytkowników oraz jak reaguje się na potrzeby i preferencje odbiorców, w celu poprawy jakości projektowania publikacji i platform ich udostępniania oraz identyfikacji barier związanych z ich wykorzystywaniem.

Szeroki kontekst instytucjonalny i bieżąca praktyka bibliotek uniwersyteckich postawiły bibliotekarzy przed koniecznością radzenia sobie z problemami związanymi z równoległym zarządzaniem zasobami elektronicznymi i papierowymi, i wynikającymi z łączenia misji zachowania dziedzictwa i zadań bieżących, zmianą roli bibliotekarzy i bibliotek oraz koniecznością selekcji zbiorów. Autor – doktor romanistyki i pracownik działu zachowania zbiorów w Bibliotece Uniwersytetu w Strasburgu (BUS), prezentuje swoje stanowisko wobec pięciu popularnych przekonań dotyczących francuskich bibliotek uniwersyteckich.

Korzystanie z mediów społecznościowych jest wśród studentów zjawiskiem powszechnym, a częstotliwość ich używania wzrasta, w tym także w czasie zajęć na uczelniach. Z różnych badań analizujących wpływ tych kanałów komunikacyjnych na osiągnięcia akademickie wynika, że jest on negatywny, brakuje jednak pogłębionych analiz, w jaki sposób i dlaczego częsta obecność na platformach społecznościowych może korelować ze słabszymi wynikami w nauce. Celem zrealizowanego przez autorów projektu badawczego było poszerzenie wiedzy na temat takich potencjalnych zależności oraz sprawdzenie, czy w ich przypadku rolę mediującą odgrywa postrzegana własna skuteczność badanych. Interesowało ich również, czy istnieje związek między wykorzystaniem portali społecznościowych a zadowoleniem z własnego życia. Dodatkowo, w analizie uwzględniono samoregulację jako kluczowy czynnik indywidualny.

W artykule omówiono perspektywy rozwoju usług bibliotecznych w ciągu najbliższych 20 lat, w kategoriach zmiany relacji między technologią a bibliotekarzami, przyjmując jako punkt wyjścia rozważań ideę bibliotekarza jako przyjaznego i posiadającego dużą wiedzę specjalisty, znającego zbiory i rozumiejącego potrzeby czytelników. W ramach badania dokonano długoterminowej, historycznej analizy ewoluujących ról i zadań pracowników bibliotek oraz narzędzi bibliotecznych, w tym zwłaszcza katalogów i systemów wyszukiwawczych.

Dostępność sieciowych silników wyszukiwawczych ułatwia wyszukiwanie potrzebnych danych, jednak ich użyteczność i efektywność przy lokalizowaniu literatury akademickiej spełniającej założone kryteria jest niepewna. Z badań przeprowadzonych w 2012 r. w Stanach Zjednoczonych wynika, że preferencje naukowców w zakresie wyboru Google lub bibliotecznej strony www jako punktu startowego wyszukiwań są podzielone, a wśród zwolenników wyszukiwarek jest więcej osób wyrażających niepewność co do trafności uzyskiwanych wyników. W artykule przeanalizowano w związku z tym, czy narzędzia typu Google Scholar mogą potencjalnie zastąpić, w wyżej wymienionych celach, bibliograficzne bazy danych. Jako studium przypadku autorzy wykorzystali systematyczny przegląd piśmiennictwa z dwóch różnych dyscyplin, porównując skuteczność obu podejść.

Artykuł poświęcono omówieniu trendów na dobrze prosperującym francuskim rynku wydawniczym, dotyczących książek skierowanych do dzieci i młodzieży oraz przybliżeniu wyborów dokonywanych przez młodych czytelników. W aktualnej ofercie wydawniczej dla najmłodszych uderza znaczny udział powieści detektywistycznej i sensacyjnej, młodzież z kolei otrzymuje propozycję kryminałów, thrillerów i powieści noir. W obu przypadkach szata graficzna, styl i fabuła są do pewnego stopnia dostosowywane do poziomu umysłowego i emocjonalnego adresatów.