Babin

Korzystanie z mediów społecznościowych jest wśród studentów zjawiskiem powszechnym, a częstotliwość ich używania wzrasta, w tym także w czasie zajęć na uczelniach. Z różnych badań analizujących wpływ tych kanałów komunikacyjnych na osiągnięcia akademickie wynika, że jest on negatywny, brakuje jednak pogłębionych analiz, w jaki sposób i dlaczego częsta obecność na platformach społecznościowych może korelować ze słabszymi wynikami w nauce. Celem zrealizowanego przez autorów projektu badawczego było poszerzenie wiedzy na temat takich potencjalnych zależności oraz sprawdzenie, czy w ich przypadku rolę mediującą odgrywa postrzegana własna skuteczność badanych. Interesowało ich również, czy istnieje związek między wykorzystaniem portali społecznościowych a zadowoleniem z własnego życia. Dodatkowo, w analizie uwzględniono samoregulację jako kluczowy czynnik indywidualny.

Media społecznościowe (MS) zdefiniowano jako strony www i aplikacje pozwalające użytkownikom na tworzenie treści i dzielenie się nimi oraz oglądanie, ocenę i komentowanie treści rozpowszechnianych przez innych, a także na łatwą wymianę wiadomości, zdjęć i filmów lub uczestnictwo w różnego typu sieciach. Dotychczasowe doświadczenia nauczycieli akademickich i badaczy wskazują, że narzędzia tego typu, używane w konkretnych, powiązanych z programem nauczania celach, mają walory edukacyjne i przynoszą pozytywne efekty, takie jak lepsze bezpośrednie interakcje studentów, efektywniejsze uczenie się w grupie, wzrost motywacji i zaangażowania oraz zadowolenia z zajęć, natomiast użytkowanie MS o charakterze ogólnym, zwłaszcza przy znamionach uzależnienia od takich platform i częstego rozpraszania uwagi, przynosi odwrotne skutki. Z udostępnionych w ostatnich latach wyników badań można wnioskować również, że choć młodzi ludzie są stale obecni na platformach społecznościowych, nie czerpią z tego powodu wielu pozytywnych doznań, a stopień wykorzystania nowych mediów może być dodatnio skorelowany z objawami depresji lub niskiej samooceny. Aby zweryfikować te doniesienia i przeprowadzić pogłębione wnioskowanie, autorzy przeprowadzili sondaże na jednej z dużych amerykańskich uczelni, zawierające pytania o sposób i zakres używania MD, stosunek do życia akademickiego i prywatnego oraz o charakterystyki osobowe.
Stopień wykorzystania nowych mediów sprawdzano prosząc o podanie liczby godzin tygodniowo poświęcanych na tę aktywność w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Postrzeganą własną skuteczność badanych mierzono w 7-punktowej skali, wzorowanej na kwestionariuszu MSLQ (Motivated Strategies for Learning Questionnaire), a do pomiaru satysfakcji z własnego życia użyto skali SWLS (Satisfaction with Life Scale). Postępy w nauce oceniano na podstawie średniej ocen z poprzedniego semestru, a samoregulację – na podstawie kwestionariusza SRQ (self-regulation index questionnaire). W próbie badawczej znalazło się 234 studentów programów licencjackich (średnia wieku: 23,03). Do analizy zebranych w ankietach danych wykorzystano bazujące na kowariancji modelowanie równań strukturalnych i oprogramowanie AMOS (wersja 19).

Ustalono m.in., że korzystanie z MD nie jest bezpośrednio powiązane z niższymi poziomami zadowolenia z życia, jednak przy uwzględnieniu mediującego wpływu postrzeganej własnej skuteczności akademickiej, można zauważyć pośrednią relację między nimi, co oznacza że to nie MD jako takie mogą wpływać na obniżanie życiowej satysfakcji, lecz ich powiązanie z oceną przez jednostki własnych możliwości i dokonań. Autorzy uznali również, że wysoki stopień zaangażowania w MD ma wpływ na negatywne przekonania (np. o własnej skuteczności) i stosunek do wyzwań, a studenci są nie tylko rozpraszani przez takie platformy i aplikacje, lecz również używają ich jako odskocznię od rzeczy, które są nudne, nieciekawe lub trudne, co po dłuższym czasie przynosi efekt w postaci nieskończonych prac i nierozwiązanych problemów, a w dalszej perspektywie – obniżonej samooceny. Potwierdzono także związek między wyższym stopniem używania MD a niższym stopniem postrzeganej własnej skuteczności i relacje między tą ostatnią a postępami na studiach. Są one obecne nawet przy uwzględnieniu samoregulacji jako zmiennej kontrolnej.